Dynamisch energiecontract: een goed alternatief voor vast of variabel?

De torenhoge energieprijzen baren veel mensen zorgen. Loopt je vaste energiecontract af? Dan heb je wellicht een probleem; deze wordt automatisch overgezet naar een variabel contract. Een verlenging van je vaste overeenkomst zit er momenteel namelijk niet in. Je kunt ook kiezen voor het onbekendere dynamische energiecontract. Iets om te overwegen, of juist niet? Tjitte Mastenbroek, van de Autoriteit Consument & Markt, geeft inzicht.

Bij een dynamisch energiecontract staan de prijzen die je per kilowattuur (kWh) stroom of kubieke meter (m3) gas betaalt niet vast, op het moment dat je het afsluit. “Het zijn relatief nieuwe contracten en we hebben er nog niet veel gegevens over”, zegt energiewoordvoerder Tjitte Mastenbroek van toezichthouder ACM. “Wij vragen één keer per jaar bij leveranciers op welke contracten zij hebben afgesloten met consumenten. Maar bij de laatste uitvraag hebben we de dynamische contracten nog niet meegenomen. Hier hebben we dus nog geen cijfers van.” 

Zo’n flexibele overeenkomst is dus redelijk nieuw en wordt nog niet door veel energieleveranciers aangeboden. Op dit moment kun je terecht bij easyEnergy, EnergyZero, Frank Energie, NieuweStroom, Tibber en OpenSource Energie voor het afsluiten van zo’n contract. ENGIE is bezig met het introduceren van dit type contract. 

Update 9 december 2022: Ook Vrijopnaam biedt een dynamisch energiecontract aan.
Update 10 januari 2023: Ook Zonneplan biedt deze vorm van een energiecontract aan. 
Update 23 januari 2023: Ook ANWB Energie biedt een dergelijk contract aan.

De grote energieleveranciers in Nederland bieden dus nog geen dynamisch contract aan, maar Eneco België is sinds begin dit jaar wel bezig met een test rondom dit fenomeen. Niels Stet, woordvoerder van Eneco Nederland, liet weten “dat er wel naar gekeken wordt naar dit type contract maar dat er nog geen concrete planen zijn om het in te voeren.” 

Om verder te begrijpen hoe zo’n contract werkt is het noodzakelijk om eerst uit te leggen hoe energieleveranciers stroom inkopen en welke strategie ze gebruiken om deze weer aan de consument door te verkopen.

De meeste energieleveranciers kopen hun elektriciteit en gas tegen wisselende prijzen in op een Europese beurs, en leveren deze enkel door aan de consument als tussenpartij. Gas wordt tegen een wisselend dagtarief ingekocht, stroom tegen een wisselend uurtarief. De inkoopprijs is hierbij weer afhankelijk van de vraag en het aanbod van dat moment. 

Bij een vast of variabel contract betaal je een vaste afgesproken prijs per kWh stroom en m3 gas, maar energieleveranciers betalen daartegenover dus wisselende prijzen. Dat betekent dat er vaak een discrepantie bestaat tussen de prijs die je als consument betaalt en de daadwerkelijke inkoopprijs. 

Over het algemeen is de prijs die jij betaalt met een vast contract vaak hoger dan de inkoopprijs, omdat energiemaatschappijen met een ‘veiligheidsmarge’ werken. Op die manier maken ze bij een stijgende prijs toch winst, maar hier betaal je als consument dus wel voor. Bij dynamische contracten is dat niet het geval, daar wordt enkel kleine vaste opslag gerekend. 

Met een vast of variabel contract betaal je dus normaal gesproken meer dan de daadwerkelijke inkoopprijs. Maar met het prijsplafond op komst zal dat niet altijd meer het geval zijn. Is een dynamisch contract dan nog wel aantrekkelijk?

Het prijsplafond is ook voor mensen met een flexibel contract positief. Met het prijsplafond heb je minder last van de piekmomenten waarop energie duurder is. Tot het vastgestelde verbruik van 1200m3 gas en 2400 kWh elektriciteit, betaal je namelijk nooit meer dan 40 eurocent voor stroom en 1,45 euro voor gas. Ook niet als de inkoopprijs daar eigenlijk wel boven ligt.

Op de momenten dat de inkoopprijs voor energie laag is en onder de waarden van het energieplafond uitkomt, ga je daarvan profiteren. Je betaalt dan namelijk de prijs die geldt op de handelsmarkt. 

Het flexibele contract vereist dus wel een actieve houding van de consument. “Het idee achter de contracten is eigenlijk dat je je energieverbruik in jouw voordeel kunt sturen. Met zo’n contract zijn er dus momenten waarop de energieprijs hoog of juist laag is. Ben jij flexibel genoeg om tactisch om te gaan met je verbruik door grootverbruikers in huis pas aan te zetten wanneer de energieprijs laag is? Dan kun je er zeker van profiteren.”

Een flexibel contract met wisselende prijzen: hoe bepaalt de leverancier jouw voorschotbedrag dan? Dat is eigenlijk heel simpel. De leverancier kijkt naar je jaargebruik en deelt dit door twaalf. 

Dit volume wordt aangehouden om je maandelijkse termijnbedrag vast te kunnen stellen. Vervolgens wordt jouw daadwerkelijke verbruik elke maand vergeleken met je voorschotbedrag en wordt bepaald of je geld terugkrijgt of juist bij moet betalen.

In de zomermaanden zul je dus doorgaans geld terugkrijgen, terwijl je in de wintermaanden bij zal moeten betalen omdat de vraag en dus de prijs dan hoger liggen. “Je moet de financiële mogelijkheid hebben om dit op te vangen”, waarschuwt Mastenbroek. “Daarnaast moet je er rekening mee houden dat het voorschot dus een schatting is. Er is geen garantie dat je dit ook daadwerkelijk betaalt. Je blijft afhankelijk van de schommelingen van de marktprijs.”

Ondanks dat de flexibele tarieven vaak lager zijn dan de statische tarieven, neem je volgens Mastenbroek wel een risico. “Met een dynamisch contract volg je eigenlijk gewoon de marktprijzen. Nu liggen die prijzen inderdaad lager dan de meeste variabele contracten die worden aangeboden, maar je neemt wel een risico. Er is een kans dat de prijzen weer omhooggaan. Daarnaast is er geen sprake van een maximumprijs. De prijzen kunnen dus erg omhoogschieten.”

Er zitten dus ook risico’s aan een flexibel contract. “De wisselende tarieven vormen een risico. De prijzen kunnen ineens hard stijgen en er is geen garantie dat je minder betaalt dan met een vaste of variabele overeenkomst.”

Ook is het goed om er rekening mee te houden dat het zo kan zijn dat er in de wintermaanden fors bijbetaald moet worden. “Niet iedereen heeft de financiële mogelijkheden om een stijging op te vangen, dus dit is een belangrijke kwestie om vooraf over na te denken.”

Op de vraag of het beter is om een dynamisch of variabel contract af te sluiten, is geen eenduidig antwoord te geven. “Een dynamisch contract is eigenlijk vooral een goed idee als je actief bezig kunt zijn met je energieverbruik in huis en ook in staat bent dit te sturen, door te bepalen wanneer je bepaalde apparaten oplaadt of gebruikt. Consumenten die hier geen of weinig invloed op kunnen uitoefenen, nemen een groter risico. Consumenten moeten goed nadenken of ze dit willen,” aldus Mastenbroek.

Zit je er dus niet op te wachten om constant bezig te zijn met de energieprijzen, of vind je stabiliteit belangrijk? Dan is een vast of variabel contract een beter idee. 

*Correctie: in dit artikel werd eerder vermeld dat ENGIE het dynamische energiecontract al aanbiedt, dat is echter nog niet zo. Dit is aangepast in de tekst