Duizenden mensen zonder huisarts door huisartsentekort

Melanie zoekt al zeven maanden naar een huisarts in Enschede. Ze heeft alle praktijken in haar postcodegebied gebeld maar hoort telkens dat ze vol zitten. Ook zoekt ze op internet naar huisartsenpraktijken en hoopt op die manier een plek te kunnen bemachtigen, maar ook op de websites van de praktijken staat dat er geen nieuwe patiënten worden aangenomen. Als ze uiteindelijk haar zorgverzekering belt zegt die dat ook zij helaas niets kunnen doen.

Zorgverzekeraars hebben echter een wettelijke zorgplicht en zijn verplicht om te bemiddelen als iemand niet snel genoeg bij een zorgaanbieder terechtkan. Maar in een aantal regio’s in Nederland kan zelfs de zorgverzekeraar geen huisarts vinden.

Huisarts Marieke Nijhof zegt dat er naar schatting 2000 mensen in Enschede zonder huisarts zitten. En niet alleen in Twente is het een groot probleem. In 2018 verscheen een rapport van Nivel en Prismant, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), waarin prognoses staan dat de zorgvraag de komende jaren sterk zal toenemen. Dat zal ertoe leiden dat er in 2028 in maar liefst 22 regio’s een tekort aan huisartsen ontstaat. Het te verwachten huisartsentekort is het grootst in Zeeland, de Achterhoek, Friesland, IJssel-Vecht, Drechtsteden, Noord-Holland Noord en Drenthe. De enige plek waar je over 10 jaar zeker kunt zijn van een huisarts, als er niets verandert, is in de regio Amsterdam en Zuidwest-Gelderland.

Henriette van der Horst, hoogleraar huisartsgeneeskunde aan het Amsterdam UMC, zegt dat er meerdere oorzaken zijn van het tekort. Er komen steeds meer taken op het bordje van de huisarts waardoor de werkdruk extreem hoog is geworden. Er zijn volgens Van der Horst de afgelopen 30 jaar steeds meer taken bijgekomen, maar is er niet echt iets afgegaan. Ook is er een groeiende regeldruk en de complexiteit van vragen van de patiënt wordt steeds groter. Dit komt door de veranderingen in de zorg zoals bijvoorbeeld in de GGZ en de jeugdzorg. Daarnaast wordt het sociale domein van de patiënt steeds belangrijker.

“Wij hebben onze specifieke expertise en kunnen met de patiënt onderzoeken wat er precies speelt. Als er problemen met schulden zijn, dan kunnen fysieke klachten daar een uitwerking van zijn. Maar wij kunnen en gaan niet alles oplossen. Je moet en kunt ons niet voor alles inzetten, dan gaan we ten gronde aan eigen succes”, aldus Van der Horst.

Huisartsen zijn tegenwoordig kleine ondernemers. Ze hebben vaak meerdere mensen in dienst om de taken en de administratieve lasten te verlichten. Van der Horst leidt jonge huisartsen op en zegt dat de solopraktijken op zijn retour zijn. “Je ziet in alle vakken dat zowel mannen als vrouwen eisen stellen aan een combinatie van werk en privé. Ook onze mannelijke artsen in opleiding nemen ouderschapsverlof op. Je ziet bij jongeren steeds meer dat het niet meer alleen om werk gaat, maar dat ze ook tijd voor hun partner en kinderen willen vrijmaken. Dat past niet in een vijfdaagse werkweek.”

Als patiënt ben je ingezetene in Nederland en heb je recht op zorg, dat verandert niet, ook al heb je geen vaste huisarts. Het lastige als je niet ingeschreven staat bij een praktijk, is dat je altijd moet zoeken naar een arts die je wil helpen. Je moet telkens bij andere huisartsen aankloppen totdat ze je eenmalig een consult geven. Het is natuurlijk wel zo dat als het helemaal mis is, je niet zomaar weggestuurd wordt.