Duizenden mensen wachten vaak maanden op Wmo-hulp van de gemeente

Bijna 10.000 mensen wachten op hulp bij het huishouden via de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Dat blijkt uit een enquête van Kassa onder Nederlandse gemeenten. Bijna de helft van de 342 Nederlandse gemeenten werkte mee aan het onderzoek. Ruim 3500 mensen moeten langer dan de wettelijke termijn van acht weken wachten op een besluit van de gemeente. En ruim 6000 mensen hebben volgens hun gemeente weliswaar recht op hulp, maar wachten nog op een aanbieder. De wachtlijsten ontstaan door groeiende vraag en personeelstekort. Hoe zit dat precies?

Als mensen niet meer in staat zijn om het huishouden te doen, kunnen ze aanspraak maken op Wmo-hulp via de gemeente. Die beoordeelt dan of mensen recht hebben op de hulp en regelt een aanbieder.

Bij ongeveer een kwart van de gemeenten lukt het niet om de aanvraag binnen de wettelijke termijn van acht weken af te handelen. En dat is niet alles: vervolgens kan het ook lang duren voordat er een aanbieder beschikbaar is.

In totaal wacht men gemiddeld 11 weken tot de hulp in huis er daadwerkelijk is. Bij één op de vijf gemeenten duurt dat maar liefst 16 weken of langer. Uitschieters zijn de gemeentes Eersel en Amsterdam, met wachttijden van respectievelijk bijna 31 en 36 weken.  

Oorzaken voor de wachttijden die gemeenten noemen, zijn een tekort aan personeel bij gemeenten zelf en bij aanbieders van de huishoudelijke hulp.

Ook wordt gewezen op de aanzuigende werking van het vaste lage abonnementstarief van 19 euro dat mensen per maand moeten betalen voor de hulp, ongeacht hun inkomen of financiële draagkracht.

Wil je weten hoe lang in jouw gemeente de wachttijden zijn? Kijk dan op onderstaande, interactieve kaart. Als je met de cursor boven de gemeente hangt, verschijnt al wat informatie.

Door op jouw gemeente te klikken, krijg je verdere aanvullende informatie te zien, mocht deze door de gemeente zijn aangeleverd. Heeft een gemeente geen gegevens aangeleverd? Dan is deze op onderstaande kaart grijs.

Het artikel gaat onder de kaart verder.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt vanaf het begin te hebben gewaarschuwd voor aanzuigende werking van het vaste abonnementstarief. De VNG is daarom blij dat de landelijke overheid in 2025 de inkomensafhankelijke eigen bijdrage weer mogelijk wil gaan maken.

Maar het is nog maar zeer de vraag of dat voldoende is om de wachtlijsten terug te dringen. Ook het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport verwacht alleen dat de maatregel gaat helpen bij het terugdringen van de wachtlijsten, omdat bijvoorbeeld het personeelstekort niet simpelweg met meer geld kan worden opgelost.

Vanwege een zorgvuldige invoering is het niet mogelijk de inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor 2025 in te voeren. Tot dan is het aan gemeenten zelf om met andere oplossingen te komen.

Kassa benaderde alle Nederlandse gemeenten met een vragenlijst voor gegevens uit de maand december. In totaal reageerden 169 gemeenten op de enquête. Sommige gemeenten hebben gegevens over november of januari aangeleverd.

Update 2 februari 2023: Kort na de uitzending presenteerde de gemeente Utrecht plannen om de lange wachtlijsten voor hulp bij het huishouden via de WMO aan te pakken. De gemeente wil nu op korte termijn wijkgericht personeel gaan werven, leerlingen van de vakschool inzetten om de personeelstekorten aan te pakken, een appèl doen op bewoners om op de vrije markt duurdere hulp in te huren en indicaties waar mogelijk afschalen.

Meer informatie vind je via de website van de gemeente Utrecht: via deze link kun je de raadsbrief Ontwikkelingen hulp bij het huishouden lezen.

De gemeenten Zevenaar en Utrecht hebben op onze enquête gereageerd, net als het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Via de links hieronder kun je deze reacties raadplegen.

De reactie van de gemeente Zevenaar:

De reactie van de gemeente Utrecht:

De reactie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: