Door nieuwe wet wordt de PGB-puzzel alleen maar ingewikkelder

Per 1 januari is de nieuwe Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) in werking. Die moet werknemers zonder vast contract beter beschermen en meer bestaanszekerheid geven. Dat is goed voor de vele flexwerkers in Nederland die werken op basis van 0-uren-contracten of min/max-contracten. Werkgevers krijgen meer verplichtingen naar deze werknemers.

Aan de wet is jarenlang gewerkt. Het is bedoeld als een verbetering van de Wet Werk en Zekerheid uit 2015. Maar waar niet aan gedacht is, is hoe die uitpakt voor mensen die een Persoonsgebonden Budget (PGB) hebben en veel gebruikmaken van flexcontracten (0-uren of min/max) met zorgverleners. Dat is vooral omdat de zorgbehoefte van deze PGB-houders heel erg van moment tot moment kan verschillen.

Zelfs als je PGB-houders als werkgevers wil zien – en dat doet de WAB – dan zijn het natuurlijk geen werkgevers zoals bedrijven. Voor PGB-houders die zelf hun (intensieve) zorg inkopen, is het maken van een rooster met verschillende zorgverleners vaak al een ingewikkelde puzzel. Door de invoering van de WAB wordt die puzzel voor sommigen alleen maar ingewikkelder. De redactie van Kassa krijgt veel mails binnen van verontruste PGB-houders die zich geen raad weten met de gevolgen van de nieuwe wet. Een van hen vat het kernachtig samen: ’Arbeidsmarkt in Balans, brengt PGB in disbalans’. Ook de belangenvereniging van budgethouders Per Saldo krijgt die signalen binnen.

Alleen bij een arbeidsovereenkomst heeft de WAB gevolgen. Heeft een PGB-houder alleen overeenkomsten met familieleden, met ondernemers/freelancers (ZZP’ers) of met organisaties, dan verandert er niets.

Maar als hij een arbeidsovereenkomsten heeft met zorgverleners, dan moet de PGB-houder met het volgende rekening houden:

De gevolgen zijn ingrijpend, stelt Per Saldo, de belangenvereniging van PGB-houders. De regels die per 1 januari zijn ingegaan, zijn voor veel PGB-houders onwerkbaar. Er is veel onrust en onduidelijkheid onder deze groep. Waarom is daar nu pas aandacht voor?

Het simpele antwoord lijkt te zijn dat niemand aan de gevolgen van de WAB voor deze specifieke groep heeft gedacht. Per Saldo zit vaak aan tafel met het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS), maar ook daar had men niets in de gaten. De wet komt bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaan. En daar heeft men geen moment gedacht aan de gevolgen voor PGB-houders, wordt nu erkend. Pas afgelopen najaar bij een overleg van Per Saldo met de Sociale Verzekeringsbank – dat werkgeverstaken voor PGB-houders uitvoert – kreeg men de gevolgen voor deze groep in de gaten. Sindsdien voert Per Saldo intensief overleg met de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid Welzijn en Sport. De inzet is dat PGB-houders van deze wet moeten worden uitgezonderd of dat de wet zo wordt aangepast dat de negatieve gevolgen voor PGB-houders niet opgaan. Hier lees je wat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over deze situatie zegt.

Niet geleverde zorg moet door de regels wel betaald worden, maar dat mag niet uit het PGB. Maar mensen met een PGB hebben zelf vaak niet een hele ruime beurs en al die extra kosten zijn voor hen onbetaalbaar. Dus uit PGB betalen mag niet en zelf betalen kan niet. Hoe wordt dat opgelost?

Bij het Ministerie van Volksgezondheid wordt nu gedacht aan een compensatiepotje voor deze financiële gevolgen. Maar Per Saldo vindt dat de omgekeerde wereld: een onwerkbare door de overheid opgelegde regel die zorgt voor extra zorguitgaven bij PGB-houders die dan weer gecompenseerd moeten worden door diezelfde overheid. Meer bureaucratie en meer zorguitgaven.

In het overleg tussen Per Saldo en de ministeries begint wat beweging te komen, horen we van directeur Aline Molenaar. Het ministerie van Sociale Zaken is bereid om naar de knelpunten te kijken, maar wil ook graag van de zorgverleners (de werknemers) zelf weten hoe zij ertegen aan kijken. Voor die werknemers is die wet immers bedoeld. Als zij ook aangeven dat het zo niet werkt, kan er schot komen in de zaak. En dat mag ook wel, want de wet is al twee en een halve maand in werking. Per Saldo hoop dat de uitkomst zal zijn dat er een uitzonderingspositie komt voor PGB-houders.

Nog een waarschuwing voor iedereen die denkt er met z’n zorgverleners zelf wel uit te komen en de wet feitelijk te negeren; dat lijkt nu wel een oplossing, maar als er op enig moment toch een conflict zou komen met de zorgverlener, dan kan die zijn rechten volgens de WAB tot 5 jaar terug opeisen. En dat kan de werkgever, de PGB-houder dus, een heleboel geld kosten. Laat je dus goed voorlichten en kijk wat je volgens de nieuwe wet moet doen en wat Per Saldo daarbij adviseert.