De zin en onzin van melkvervangers

Het schap van plantaardige melkproducten is flink aan het uitbreiden. Kokos-, haver-, amandel-, rijst- of sojadrank: de alternatieve opties voor melk zijn niet aan te slepen. Er is zo veel keuze, waar moet je op letten?

Waarom kiezen voor plantaardig?
De verkoop van melk is met 8% gedaald, terwijl de verkoop van alternatieve melk stijgt. Er zijn verschillende redenen waarom mensen kiezen voor plantaardige melkvervangers. We kunnen grofweg drie verschillende redenen onderscheiden. De eerste reden is voor het dierenwelzijn en het milieu. Een andere reden is een lactose-intolerantie of een koemelkeiwit allergie. Als laatste zijn er mensen die denken dat het gezond is. Zij hebben bijvoorbeeld gelezen dat je van koemelk ziek kunt worden. Met die redenen kopen de mensen rijstdrank, amandeldrank, haverdrank, kokosdrank en sojadrank. Soja is de meest verkochte soort, gevolgd door amandeldrank.

Voor de mensen die geen koemelk willen gebruik door een allergie, intolerantie of een veganistische levensstijl is het fijn dat deze producten er zijn.

Sommige mensen letten niet alleen op de gezondheid van het product, maar ook of het product goed is voor het milieu. Volgens Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de VU, is de gedachte dat melkvervangers beter zijn voor het milieu niet altijd waar. Voor de grootschalige soja- en amandelteelt is heel veel water nodig. Deze teelt is niet goed voor het milieu. Een alternatief dat beter is voor het milieu is bijvoorbeeld haverdrank. Het produceren van haverdrank is minder slecht voor het milieu.

Geen vervanging voor melk
Seidell stelt dat melkvervangers niet altijd een gezond alternatief zijn. Deze producten voldoen niet altijd als vervanging voor koemelk. Koemelk bevat belangrijke voedingstoffen, zoals calcium, vitamine B, eiwitten en vetten. Deze voedingstoffen zitten van nature niet in de plantaardige producten. In rijstdrank zitten bijvoorbeeld alleen koolhydraten. De rest van de voedingstoffen moeten toegevoegd worden.

Niet melk, maar drank
Afgelopen juni heeft het Europees Hof bepaald dat melkvervangers niet meer verkocht mogen worden onder de naam ‘melk’. Het woord melk mag alleen gebruikt worden voor producten die van dierlijke oorsprong zijn. Vandaar dat er 'drink' op de melk vervangende pakken staat.

Voor een aantal producten is een uitzondering gemaakt, zoals bij pindakaas en cacaoboter. Kokosmelk mag ook zo genoemd worden, maar alleen als het pure kokosmelk is.

Waar moet ik op letten?
Als je het product als melkvervanger drinkt moet je volgens Jaap Seidell goed op het etiket kijken. De gezondheid van een drank hangt af van wat de fabrikant allemaal heeft toegevoegd. Op het etiket kun je zien hoeveel eiwitten, vitaminen, mineralen enzovoort in de drank zitten. Hoe meer van deze stoffen erin zitten, hoe beter het is als vervanger van melk. Dit zijn namelijk de belangrijke voedingstoffen. De drank die het meest lijk op koemelk is sojadrank. In soja zitten ook eiwitten en vetten, net als in koemelk, zo stelt de hoogleraar. Het enige wat daar echt in ontbreekt zijn de vitaminen. Deze vitaminen worden nog toegevoegd. In rijst- en amandeldrank zit helemaal niet veel. Hier moet alles nog aan toegevoegd worden.

Verder moet je kijken naar de hoeveelheid suiker. Hoe minder suiker er in zit, hoe beter. Deze suiker wordt vaak toegevoegd, omdat veel mensen niet van de pure smaak houden.