'Bos belemmerde concurrentie hypotheken'

Toenmalig minister Wouter Bos van Financiën heeft in 2009 een kans laten lopen om de concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt te bevorderen. Hierdoor hebben de Nederlandse banken miljarden meer winst gemaakt en betalen huizenkopers honderden tot duizenden euro's per jaar extra voor hun hypotheek.

Hoogleraar mededinging M. Schinkel van de Universiteit van Amsterdam zegt dat in het tv-programma Zembla van vrijdag. Hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen van dezelfde universiteit zegt in de uitzending dat Bos een grote fout heeft gemaakt.

ING was een van de banken die in 2008 door de kredietcrisis in problemen raakte en voor tientallen miljarden staatssteun ontving van de Nederlandse overheid. Neelie Kroes moest daar als eurocommissaris voor Concurrentie toestemming voor geven. Ze wilde als voorwaarde voor de overheidssteun ING een prijsleiderschapsverbod opleggen. Dat betekende dat de bank zijn hypotheken niet goedkoper zou mogen aanbieden dan concurrenten die geen staatssteun hadden ontvangen.

Maar na een noodkreet van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) dat deze maatregel de Nederlandse hypotheekmarkt deels op slot zou gooien, bood Kroes aan Bos aan om af te zien van het prijsleiderschapsverbod voor ING. Volgens Kroes ging Bos daar niet op in. Bos liet Zembla weten dat hij zich de gang van zaken niet kan herinneren.

De hypotheekrente in Nederland ligt sinds 2009 hoger dan in de omringende landen. Volgens Schinkel en Van Wijnbergen komt dat door het gebrek aan concurrentie tussen de banken. Volgens de banken zijn de hoge kosten die ze door de kredietcrisis moeten maken de oorzaak.

Ministerie van Financiën

Het ministerie van Financiën laat in een reactie weten nooit voorstander te zijn geweest van een prijsleiderschapsbeperking. De Europese Commissie heeft die volgens het departement opgelegd. De Europese Commissie en ING betwisten de beperking in een rechtszaak die tussen beide partijen loopt. De hogere hypotheekrente komt volgens het ministerie ook doordat er in Nederland relatief weinig spaargeld beschikbaar is en doordat er in verhouding tot de waarde van de woning veel kan worden geleend.

Volgens een ING-zegsman was het aanbod van Kroes om af te zien van een prijsleiderschapsverbod niet vrijblijvend. Kroes wilde in plaats daarvan andere beperkende voorwaarden opleggen voor de staatssteun. Die zouden voor ING aanzienlijk negatiever hebben uitgepakt. Daarom besloot de bank maar te kiezen voor het prijsleiderschapsverbod.

ANP