Besparen op je energierekening? Een verbruiksmanager helpt

In een tijd dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is het fijn om te weten dat je kunt besparen op je verbruik met een technisch hulpmiddel. Er zijn apps en energiedisplays die je kunt koppelen aan je slimmer meter. De ‘in home display’ heeft aantoonbaar het meeste resultaat. "Je ziet real time: ik gebruik nu zoveel gas of zoveel stroom. Dat helpt bij het besparen", verklaart onderzoeker Kees Vringer van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Eerder dit jaar heeft het PBL samen met Tilburg University gerapporteerd over verbruiksmanagers. Deze digitale hulpjes verschaffen inzicht in je energieverbruik. Van het ‘in home display’ (een schermpje ter grootte van een smartphone) is het effect aangetoond bij een onderzoek onder 1.000 mensen. Zo’n display in huis kan jaarlijks een besparing van 2,2 procent voor elektriciteit en 6,9 procent voor gas opleveren.

"Gek genoeg zeiden de mensen met een energiedisplay zelf ‘het heeft niet geholpen’", zegt onderzoeker Vringer. Maar het PBL toonde het tegendeel aan: in de metingen was te zien dat er wel degelijk op gas en stroom werd bespaard. 'Vanwaar dat misverstand?' vroegen de onderzoekers zich af. De verklaring is dat mensen, onbewust, toch gingen zuiniger aan gingen doen: "Zo'n display staat continu in het zicht, bijvoorbeeld in de woonkamer of keuken. Je ziet dan: ik gebruik nu zoveel gas of zoveel stroom. En dat inzicht helpt mensen bij het besparen op energie."

Een in home energiedisplay in huis zorgt dus voor een verlaging in verbruik en voor een lagere energienota. Van verbruiksmanager-apps voor de telefoon of tablet, kon het energie besparende effect niet worden aangetoond door de onderzoekers. Volgens Vringer ligt dat mogelijk aan de manier van gebruiken. "Op het moment dat je je telefoon of tablet weglegt, is die weer uit het gezichtsveld verdwenen. Dan is de stimulans om te besparen weg.”

Daarnaast is de manier van rapporteren een nadeel, aldus de onderzoeker. "Veel apps laten het historisch verbruik zien. Vaak van de dag ervoor. En dus niet real time als je de magnetron aanzet, of onder de douche gaat of de verwarming hoger zet. Op een energiedisplay kun je gelijk zien "wow, dit verbruikt veel!" Daarmee krijg je een goed idee welke apparaten in huis de energieslurpers zijn. Met apps die alleen maar naar het verbruik in het verleden kijken, heb je dat niet." 

Vringer wijst erop dat er ook apps zijn waarbij een dongle wordt geleverd. Dit stukje hardware sluit je aan op je slimme meter waarna je ook het apparaatverbruik in huis kunt volgen, net zoals bij een in home energiedisplay. Maar de meeste verbruiks-apps bieden dit niet. Naast de apps en energiedisplays zijn er webapplicaties om verbruik te meten. Die werken net zoals een app, maar dan via je een computer.

Welke in home displays zijn er zoal voor consumenten? "Een bekend voorbeeld is de Toon van energiemaatschappij Eneco. Zo'n half miljoen huishoudens heeft er eentje", zegt Vringer. Goedkoop is de Toon, door Eneco "slimme thermostaat" genoemd, niet. Wie een meerjarig contract afsluit krijgt ‘m cadeau, maar een los exemplaar kost al gauw 275 euro. Plus, als gebruiker betaal je daarnaast 4,50 per maand voor een abonnement. Klant zijn van Eneco is overigens niet noodzakelijk om de Toon te gebruiken. 

"Wij hebben voor ons onderzoek een ander energiedisplay gebruikt, de Geo Trio II, die zonder abonnement te gebruiken is." De richtprijs hiervan bedraagt 99,95 euro. "Met de energieprijzen die van het voorjaar golden heb je die in een jaar tijd terugverdiend. Met de huidige prijzen zal dat nog een stukje sneller gaan."

In steeds meer huishoudens hangt een slimme meter. Het planbureau heeft zich voor het onderzoek afgevraagd: "Wat is voor Nederland een goede manier om energie te besparen?" Alleen maar een slimme meter ophangen in je meterkast is niet genoeg, zo werd duidelijk. "Daarmee bespaar je niks", stelt Vringer.

"De energiemaatschappijen zijn enkele jaren geleden begonnen met het naar klanten sturen van een overzicht van hun verbruik." Die feedback, het verbruikskostenoverzicht, geldt als stimulans voor huishoudens om hun verbruik te monitoren én te beperken. Dat laatste is nauwelijks gebeurd. Het PBL kijkt volgens Vringer of beleid werkt en hij concludeert: "De overzichten die mensen krijgen hebben minder aan besparingen opgeleverd dan gehoopt. De besparing op gas was 0,9 procent en op elektriciteit was die niet aan te tonen.”

Een slimme water-, gas- of elektriciteitsmeter hangt volgens het CBS in 59 procent van de huishoudens. Over de privacy is minder te doen dan toen de eerste exemplaren werden opgehangen. Wat betreft privacy en veilig gebruik zegt de PBL-onderzoeker: "Als planbureau hebben wij ons niet in deze discussie gemengd. Wat ik heb gezien is dat er door energiemaatschappijen voorzichtig met gebruikersgegevens wordt omgegaan, maar we hebben daar niet specifiek onderzoek naar gedaan."  

Na de massale uitrol van de slimme meters moet de overheid volgens Vringer een volgende stap zetten, zodat de mensen thuis echt op gas en elektriciteit gaan besparen. "Bijvoorbeeld door er voor te zorgen dat energiebedrijven verbruiksmanagers gaan uitdelen en dat die een vast bedrag worden op je energienota. Of met een subsidie op de aanschaf van een verbruiksmeter.” 

Veel mensen denken ten onrechte van zichzelf dat ze hun verbruik prima in de hand hebben. “’Mij helpt een verbruiksmanager niet’, dacht ook het gros van de deelnemers van de testgroep uit ons onderzoek. Terwijl deze mensen ondertussen, onbewust, wel vijf procent minder gas en stroom verbruikten, dankzij hun in home energiedisplay.”

Wil je inzicht in je gas- en stroomverbruik en op basis daarvan energie besparen? "Dan is de slimme meter samen met een energieverbruiksmanager erg handig”, vindt Vringer. “Het is een goede manier voor een consument om gevoel voor besparing te ontwikkelen. Feedback krijgen helpt."

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal heeft samen met Energie Nederland en Netbeheer Nederland de website www.energieverbruiksmanagers.nl ontwikkeld. Hierop staan reviews van tientallen energiedisplays en energieverbruik-apps, te gebruiken met een slimme meter maar ook in combinatie met een ‘ouderwetse’ analoge meter.

Bronnen: Planbureau voor de Leefomgeving, Rijksoverheid, Eneco 

Heb jij een vraag over verbruiksmanagers? Of over een andere consumentenkwestie? Stel deze op Kassa's Vraag & Beantwoord! Ga hier naar alle categorieën. Beschik je over kennis over een bepaald onderwerp? Help anderen op weg en beantwoord vragen op ons forum! 

Meepraten over dit onderwerp? Dat kan hieronder!