Belbus: Tips voor een succesvolle staycation

Velen zullen het denken: de zomervakantie doorwerken en in het najaar – als de kust hopelijk weer veilig is – die dagen inhalen. Echt geen goed idee, vindt Jessica de Bloom, arbeids- en organisatiepsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Juist nu is het heel belangrijk om je rust te pakken. Iedereen is op dit moment extra belast; we hebben andere methodes moeten leren op het werk, hebben de kinderen thuis gehad en maken ons zorgen over wat er allemaal in de wereld gebeurt. Het is een bijzonder belastende en drukke periode, juist nu heb je de vakantie harder nodig dan op andere momenten.”

Jessica de Bloom deed onderzoek naar het effect van verschillende soorten vakanties, waaronder de staycation, op het welbevinden en de gezondheid van werkenden. Ook schreef ze het boek De kunst van het vakantievieren. “Ik zie het herstel van werk net zoals we slaap nodig hebben. Je kunt niet zeggen: ik slaap drie dagen niet en daarna haal ik het wel in. Juíst de regelmaat tussen uitrusten en inspannen is heel belangrijk. Als we dat niet doen dan heeft dat gevolgen voor ons mentale welbevinden.” Als we nu massaal geen rust pakken kan dat volgens de Bloom leiden tot een stijging van het aantal burn-outs.

Je vakantie overslaan is dus geen verstandige optie. Maar we zitten al bijna drie maanden binnen en dan moet die vakantie ook nog eens in huis. Hoe zorg je er dan voor dat je alsnog een vakantie hebt die je gelukkig en gezondheid houdt? Uit het onderzoek van de Bloom is gebleken dat er geen specifieke hobby's zijn die ervoor zorgen dat mensen een betere (thuis)vakantie hebben. “We zien geen relatie tussen type activiteiten. De ene sport graag, de ander fietst heel vaak en weer een ander gaat vooral luieren of boeken lezen. Het is natuurlijk heel individueel wat mensen leuk vinden om te doen.”

Wel ziet de onderzoeker dat er bepaalde factoren zijn die ervoor zorgen dat mensen hun vakantie als prettig ervaren. Ze noemt dit ook wel “de ingrediënten voor een goede vakantie”. Deze zes ‘ingrediënten’ heeft ze in haar onderzoek op een rij gezet:

Als je op reis gaat zitten deze ingrediënten vrijwel vanzelf in je vakantie. “Omdat je dan in een andere omgeving bent, dus dat is meer uitdaging, meer spanning en avontuur.” Daarnaast is afstand nemen van werk tijdens een staycation lastiger. Veel werkplekken zijn momenteel namelijk thuis. Als je op reis bent check je bijvoorbeeld minder snel je werkmail en kun je mentaal makkelijker afstand nemen tot werk. Ook hoef je op reis vaak niet schoon te maken of te koken, wat voor meer ontspanning zorgt. “Als je thuisblijft is het interessant om na te denken over de vraag: hoe zorg ik ervoor dat ik deze ingrediënten in mijn vakantie zitten. En wat je precies doet om dit te bereiken, dat zal per persoon verschillen.”

Dat de staycation een uitdaging kan zijn, beaamt ze. “Het vraagt echt wat van je aan creativiteit en organisatietalent. En niet iedereen heeft dat, of heeft daar zin in. Daarom is het ook belastend dat je zo bewust met je vakantie bezig moet zijn.” Toch is het absoluut niet onmogelijk. Om je op weg te helpen hebben we een aantal tips op een rij gezet:

Stel voor jezelf een periode in, bijvoorbeeld een week, waarin je niet schoonmaakt, dat ene plankje niet ophangt en ook de schuur niet gaat uitmesten. Besteedt al je tijd aan het doen wat jíj leuk vindt. Zo zorg je voor optimale ontspanning en een gevoel van autonomie over de dingen die je doet.

Het spreekt misschien voor zich, maar om afstand te nemen van je werk is het belangrijk om ook echt niet te werken. En dat is vanuit huis lastiger dan wanneer je op vakantie bent. De Bloom: “Veel mensen zullen een werkhoekje in huis hebben. Zorg ervoor dat je deze echt opruimt, haal alles dat je aan werk doet denken weg. Je kunt er bijvoorbeeld aan denken om je laptop op te sluiten in een kastje en de sleutel aan je partner te geven.” Ook het niet bereikbaar zijn voor collega’s is hierbij van belang “een automatische reply is ook een hele goede. Zo denken je collega’s niet: ach, dat ene mailtje of belletje kan wel even.”

Ook het doen van nieuwe dingen kan bijdragen aan heet succesvolle staycation. “Heel vele mensen denken bij vakantie aan rust en ontspanning. Natuurlijk is dat ook heel belangrijk, maar zou je ook iets kunnen doen om toch een kleine uitdaging te hebben?” Dat hoeft volgens Jessica de Bloom niks spectaculairs te zijn. Kook iets nieuws, ga een rondje fietsen naar een plek waar je nooit geweest bent of probeer een nieuwe hobby uit.

Dat je niet op vakantie gaat betekent niet dat je niet naar buiten kunt. Ook de Bloom benadrukt het belang van de buitenlucht: “Het is goed om zonlicht te zien, om daglicht en frisse lucht te hebben. Het hebben van een natuurlijke omgeving om ons heen is heel belangrijk voor ons. Hoewel je natuurlijk niet overal naartoe kunt, zijn er met een beetje creativiteit nog een heleboel opties. “Ik denk veel mensen kennen hun eigen stad niet zo goed kennen. Veel drukke dingen kunnen nu natuurlijk niet, maar je kunt er bijvoorbeeld aan denken om zo’n selfguided stadswandeling te gaan doen.”

Om iets zinvols te doen en verbinding met anderen te zoeken kun je eraan denken om vrijwilligerswerk te gaan doen. Mocht je dat nou niet zien zitten, dan zijn er volgens de Bloom ook andere manieren om dit gevoel te creëren. “Bel eens een oude vriend op die je al langer niet hebt gesproken. Of bel je oma die misschien ook alleen thuis zit.”

Wil of kun je de deur niet uit maar wil je toch even weg zijn? Misschien kun je wel een ‘house swap’ doen. Dit houdt in dat je met iemand in je omgeving (een vriend, familielid of kennis bijvoorbeeld) voor een bepaalde periode van huis wisselt. Zo zit je toch in een omgeving, maar loop je niet de risico’s die bepaalde openbare ruimtes met zich mee brengen.