Winterhanden en wintertenen: de mythes en tips

Koude vingers en tenen; wie heeft er tijdens de winterdagen geen last van? Warme sokken en handschoenen lossen het probleem vaak op. Maar wat als je last hebt van winterhanden of wintertenen? Ochtendurine of rauwe aardappelen: huis-tuin-en-keuken middeltjes zijn er genoeg. Een aantal van deze ‘mythische middeltjes’ zetten we op een rij. Ook geven we een paar tips om de pijn en jeuk te verzachten.

Periones
Winterhanden en -tenen, ook wel perniones genoemd, ontstaan in de wintermaanden. Dit zorgt voor pijn, jeuk en zwellingen. Het gaat hier voornamelijk om de vochtigheidsgraad van de koude lucht. Ongeveer 10 procent van de Nederlanders heeft wel eens last van winterhanden of –tenen (gehad). Vrouwen hebben er meer last van. Het is niet helemaal duidelijk waarom, maar dit heeft waarschijnlijk met de hormonen te maken. Er is gebleken dat sommige vrouwen die van anticonceptie pil veranderen, of zwanger raken, minder last krijgen van winterhanden en -tenen.

Hoe ontstaan winterhanden- en tenen?
Winterhanden en -tenen ontstaan doordat de kleine bloedvaatjes in de huid niet snel genoeg reageren op de temperatuurverschillen. Hierdoor raken de bloedvaatjes als het ware ‘van slag’, waardoor niet alle bloedvaatjes verwijden wanneer het koud wordt. Dit hoort te gebeuren zodat het bloed goed kan doorstromen en de handen en tenen weer kunnen opwarmen.

Het gevolg is dat het bloed dat naar de vingers of tenen gaat nergens heen kan, en zich vervolgens ophoopt. De bloedvatwand raakt zo beschadigd, net als het weefsel dat eromheen ligt. Dit lijdt tot klachten.

Een symptoom van de wintertenen en winterhanden zijn rode tot paars gekleurde vlekken op de handen en/of  voeten. Gevolg hiervan is pijn, jeuk en zwellingen.

Ochtendurine
Een tip die op vele websites te lezen is, is het gebruik van urine op de handen en voeten. Het is echter niet bewezen dat urine de klachten vermindert, maar het tegendeel is ook niet aangetoond.

De kracht van urine, vooral ochtendurine, is waarschijnlijk de ammoniak die erin zit. Ochtendurine heeft dit sterker dan middagurine. U kunt uw urine opvangen in een bakje en met een wattenstaafje over de gevoelige handen en voeten smeren. Eventueel kunt u de handen en voeten inbinden.

Wisselbaden
Wisselbaden kunnen de pijn verzachten en verminderen. De handen en/of voeten worden dan om en om in een bakje water gedaan, drie minuten in warm water, 30 seconden in koud water. Het bad eindigt met warm water. Het koude en warme water om en om zorgt voor verbeterde doorstroming van het bloed.

Vaseline
Vaseline is een handig smeersel; het helpt tegen een droge huid, droge lippen, kraaienpootjes en droog (kroes)haar. Maar wist u ook dat vaseline de pijn kan verzachten van winterhanden en - tenen? De petroleum in vaseline houdt de huid lekker soepel. Hierdoor is de huid makkelijker te bewegen en minder gevoelig.

Rauwe aardappel
Op veel fora geven de ‘oma’s die raad weten’ het advies om rauwe aardappel op de vervelende plekken te smeren zodat de pijn wordt verzacht. Een rauwe aardappel? Ja, u leest het goed. Bij een hoop lichamelijke problemen zouden groentes en fruit uitkomst bieden. Zo ook de aardappel. Keihard wetenschappelijk bewijs voor de geneeskrachtige werking van de aardappel is er niet. Mocht u het willen proberen: het is aan te raden om de schil op de handen of voeten te leggen en er sokken of handschoenen omheen te doen.

Tips om de pijn en jeuk te verminderen
• Voorkom blootstelling aan kou. Draag lekkere warme sokken en handschoenen.
• Draag niet te krappe schoenen. Hierdoor voelen de geïrriteerde voeten alleen maar vervelender.
• Zijn je handen of voeten koud? Warm ze langzaam op, bijvoorbeeld door een voetenbad.
• Zorg ervoor dat je handen en voeten niet té warm worden. Doe deze dus niet op een hete verwarming of heet bad.

Duurt het te lang? Naar de huisarts
Hoe dan ook; welk huis-, tuin- of en keukenmiddel u ook gebruikt, vaak zijn de winterhanden en -tenen na een aantal weken weer verdwenen. Duurt het u echter te lang of maakt u zich zorgen? Ga altijd naar de huisarts. Deze heeft vele manieren om de pijn te verzachten of zelfs te laten verdwijnen. Ook hier zal de behandeling erop gericht zijn om de doorbloeding te verbeteren.

Bekende middelen zijn capsicum crème 0.075% FNA, dat op recept verkrijgbaar is of Midalgan Forte, verkrijgbaar zonder recept bij drogist of apotheek.

Bronnen: Ad.nl, Blog.seniorennet.be, Depedicure.com, Etos.nl, Gezondheidsplein.nl, Juniperus.net, Kennislink.nl, Medicinfo.nl, Omaweetraad.com, Planet.nl