Wat te doen tegen ongemerkte wifi-tracking?

Jouw telefoon kan worden gevolgd, bijvoorbeeld in een winkelcentrum, dankzij wifi-tracking. Zo kunnen winkels via tracking, het opvangen van wifi- of bluetoothsignalen van telefoons, zien hoeveel klanten er in hun winkel zijn en hoe vaak ze terugkomen. Voor het tracken van een telefoon via wifi hoeft een telefoon niet met een wifi-netwerk verbonden te zijn. Mobiele telefoons zenden namelijk signalen uit, doordat ze vaak continu zoeken naar een netwerk. Hierdoor zijn telefoons makkelijk te volgen. Zo geef jij misschien ongemerkt meer informatie weg dan je lief is.

Met de gegevens die wifi-tracking oplevert, kan een data-analist informatie leveren over het aantal apparaten binnen het bereik van de sensor en het bewegingsgedrag van mensen. Hierdoor kunnen bedrijven winkelgedrag en looproutes analyseren en dit gebruiken voor het optimaliseren van de inrichting, met als doel meer te verkopen. 

Sinds december 2018 heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) verduidelijkt dat het tellen van bezoekersaantallen in (semi-)openbare ruimtes met behulp van tracking-technologieën alleen onder zeer strikte voorwaarden is toegestaan. Dat heeft te maken met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Dat houdt in dat de verwerkingsverantwoordelijke (degene die over de verwerking van de verzamelde data gaat) vaststelt voor welke doeleinden de gegevens worden gebruikt en verwerkt en met welke middelen. Deze verantwoordelijke moet op grond van de AVG een grondslag hebben om persoonsgegevens te verwerken. Hiervoor zijn een zestal grondslagen opgesteld. Al met al is uit deze grondslagen af te leiden dat je als verantwoordelijke toestemming moet hebben van de betrokkene.

Het is echter vrij lastig om vooraf aan bijvoorbeeld een voorbijganger toestemming te vragen. Een sensor in een winkelcentrum kan geen onderscheid maken in wie er wel of geen toestemming heeft gegeven voor wifi-tracking. Het ophangen van informatieborden is hiervoor niet genoeg. Het massaal peilen van telefoons mag dus niet zomaar, wegens de bepaling van het AP.

Toch zie je nu bijvoorbeeld op Utrecht Centraal nog stickers hangen die reizigers attenderen op wifi-tracking. Nu zul je misschien denken: ‘Ach, dat kan geen kwaad’. Maar als je ergens gratis gebruik van kan maken, zoals wifi, moet je ervan uitgaan dat je zelf het product bent. Je geeft immers zelf gratis data over jezelf weg, en dat kan worden doorverkocht. Neem de NS als voorbeeld. Deze partij kan door wifi-tracking op het station jouw data verzamelen en verkopen aan de derde partijen. En als je goed nadenkt, is dat ook niet zo gek, want de NS maakt natuurlijk ook kosten voor dataverkeer en het beschikbaar stellen van netwerken. Die kosten moeten op de een of andere manier toch gedekt worden.

Niet alleen de NS, maar ook Nederlandse gemeenten, waaronder Amsterdam en Hengelo, hebben wifi-tracking ontdekt. Gek genoeg attendeert gemeente Amsterdam niet op wifi-tracking. Online geeft de gemeente wel aan waar je gevolgd kan worden .

In de meeste browsers kun je de instelling ‘do not track’ (DNT) aanzetten. Dit zorgt ervoor dat tracking cookies worden afgewezen. Dit betekent echter niet dat de browser cookies actief weigert, maar dat je browser verzoekt aan bezochte websites om de cookies niet te plaatsen. Ook kun je antitrack-software downloaden die je een melding geeft wanneer een bedrijf je probeert te volgen. Maar de makkelijkste optie om te voorkomen dat je te volgen bent, is misschien toch wel je bluetooth en wifi uitzetten wanneer je het huis uitgaat. En nu je toch zo met je veiligheid bezig bent, is het misschien ook eens tijd om je lijst met bekende draadloze netwerken op je apparaat op te schonen.

Je telefoon nog beter beveiligen? Lees dan dit artikel over hoe je apps minder laat kijken op je smartphone.