Warmtepomp in plaats van cv? De voor- en nadelen

Nederland gaat stoppen met het gebruik van aardgas. Niet direct maar wel in de nabije toekomst, namelijk in 2050. De Nederlandse overheid heeft tijdens het Klimaatakkoord in Parijs afspraken gemaakt om de CO2-uitstoot drastisch te verlagen. Concreet betekent dit voor Nederlandse huishoudens dat er overgestapt moet worden op nieuwe manieren om te koken, warm te douchen en de kachel op te stoken. Eén van die manieren is de cv-ketel vervangen voor een warmtepomp.

Met een warmtepomp kun je op een duurzame manier je woning verwarmen. Een warmtepomp onttrekt warmte uit de bodem, de buitenlucht of uit het grondwater. Er zijn drie verschillende typen warmtepompen, namelijk: 

- De volledige warmtepomp
- De hybride warmtepomp
- De ventilatiewarmtepomp

Met een volledige elektrische warmtepomp is er geen aardgas meer nodig voor verwarming van je huis en voor warm tapwater. Op een duurzame manier wordt je huis verwarmd en stroomt er warm water uit de kraan. Een warmtepomp haalt omgevingswarmte uit de lucht, bodem of het grondwater. Een voorwaarde voor een warmtepomp is dat een huis goed geïsoleerd is. Bij een slechte isolatie is de warmtevraag te groot voor een warmtepomp. Wegens lekkage van warmte wordt het huis op zeer koude dagen onvoldoende verwarmt. 

Deze ‘all-electric’ warmtepomp heeft meer vermogen dan de beide andere typen en brengt daarmee hogere investeringskosten met zich mee, waarmee dan wel weer meer wordt bespaard. Die investeringen lopen verder op als de woning eerst geïsoleerd moet worden. Voor een volledig kostenoverzicht scrol je naar het kopje: Wat zijn de kosten?

Als het huis niet goed geïsoleerd is kan een hybride warmtepomp de oplossing zijn. Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en CV-ketel. De warmtepomp verwarmt voor het grootste gedeelte van het jaar het huis. Op erg koude dagen of tijdens dagen waarop het verbruik van warm water groter is, slaat de cv-ketel aan. Volgens de Consumentenbond kun je met een hybride warmtepomp rond 75% op je gasverbruik besparen . 

Een ventilatiewarmtepomp onttrekt warmte uit de lucht die door een mechanisch ventilatiesysteem wordt afgezogen naar buiten. In plaats van warme lucht wordt er dus koude lucht naar buiten geblazen. Het systeem gebruikt vervolgens de warme lucht om het water voor de cv-ketel te verwarmen. Deze manier van verwarmen is alleen geschikt voor huizen met mechanische ventilatie en niet voor woningen met balansventilatie. 

Bij mechanische ventilatie wordt er lucht uit de woning afgevoerd. Frisse lucht komt binnen door een ventilatierooster of een open raam. Balansventilatie is een systeem waarbij er niet alleen lucht wordt afgevoerd maar er ook frisse lucht naar binnen wordt getrokken. 

Voor de aanschaf van een warmtepomp is het slim om te kijken of de woning geschikt is voor deze manier van verwarmen. Let hierbij op de huidige staat van isolatie, het verwarmingssysteem (vloerverwarming, radiatoren e.d.) en de cv-ketel. Is het huis onvoldoende geïsoleerd dan kunnen de kosten hoog oplopen.  

Als het huis onvoldoende is geïsoleerd is het rendement van een warmtepomp ongunstig. Bij een slechte isolatie is er een groot warmteverlies. De warmtepomp moet dan harder werken waardoor er veel elektriciteit wordt verbruikt. Kijk dus voor aanschaf van een warmtepomp of het huis voorzien is van: spouwmuurisolatie, dakisolatie, vloerisolatie en isolerend glas. 

Of een warmtepomp toepasbaar is in jouw huis hangt af van het huidige verwarmingssysteem. Een warmtepomp werkt bijvoorbeeld niet met elektrische verwarming. Een warmtepomp werkt het beste met een verwarmingssysteem dat een groot oppervlakte van het huis kan verwarmen zoals vloer- of muurverwarming. Als de bestaande radiatoren groot genoeg zijn is het wellicht ook mogelijk voldoende warmte te creëren. 

Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel. Let hierbij op dat dit alleen mogelijk is bij een zogenaamde hr-ketel (hoog rendement).

Milieu Centraal heeft de kosten van een warmtepomp handig op een rijtje gezet.
Een volledige warmtepomp haalt de warmte uit lucht, bodem of grondwater. De prijs hangt af van het soort warmtepomp. Een lucht-warmtepomp van 3 tot 12 kW kost tussen de € 6.500 tot € 14.000 inclusief btw en installatie. Een warmtepomp die warmte uit bodem of grondwater haalt is duurder. Hiervoor ligt de prijs tussen de € 8.500 tot € 19.500.
Voor een hybride warmtepomp van 5 kW met behoud van de huidige cv-ketel ligt de prijs tussen de € 3.600 tot € 4.600. Is de huidige cv-ketel ongeschikt dan liggen de kosten inclusief nieuwe ketel tussen de € 4.700 tot € 6.700. 

Een ventilatiewarmtepomp is de voordeligste oplossing, mits er al een mechanisch ventilatiesysteem aanwezig is. In combinatie met een al bestaande cv-ketel ligt de prijs tussen de € 2.500 en € 4.700. Met een nieuwe cv-ketel komen de kosten tussen de € 3.600 en € 5.800 te liggen.

Tot 2021 kun je subsidie krijgen voor de aanschaf van een warmtepomp. De overheid heeft in 2018 een subsidiebudget vastgesteld van 100 miljoen euro. Om voor subsidie in aanmerking te komen zijn er door de overheid een aantal voorwaarden gesteld.
Bekijk ten eerste de apparatenlijst op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Als een apparaat niet op de lijst staan bestaat de kans dat de subsidie niet toegekend wordt.  

Staat het apparaat op de lijst? Check dan of deze voldoet aan de volgende voorwaarden:

- De warmtepomp is aangeschaft na 1 januari 2016;
- De subsidieaanvraag is ingediend binnen zes maanden na installatie van de warmtepomp;
- Het apparaat is bij aanvraag van de subsidie al betaald en geïnstalleerd;
- De warmtepomp is nieuw aangeschaft en je kunt dit bewijzen door middel van een betaalbewijs;
- Het apparaat is in Nederland geïnstalleerd;
- Binnen een jaar na de toekenning van de subsidie mag de warmtepomp niet verwijderd worden;
- Per 1 januari 2018 moet je bij de aanvraag bewijs kunnen overleggen dat de warmtepomp is geïnstalleerd door een deskundige installateur.

De hoogte van de subsidie verschilt per warmtepomp en is afhankelijk van het soort apparaat en de energieprestatie. Voor een hybride warmtepomp ligt het subsidiebedrag tussen de €1.500 en €1.800. Voor een volledige warmtepomp ligt het subsidiebedrag tussen de €1.300 en €3.400. Voor een ventilatiewarmtepomp kun je tussen de €1.100 en €1.500 aan subsidie ontvangen.
Energiebesparendoejenu.nl is een campagne van de Rijksoverheid om meer woningen energiezuinig en duurzaam te maken. Op deze website kun je meer informatie vinden en subsidies aanvragen. 

Ga voordat je tot aanschaf van een warmtepomp overgaat, op zoek naar een goede installateur die je kan adviseren. Een erkende installateur is aangesloten bij Uneto VNI. Mocht er een geschil ontstaan met de installateur, dan kun je naar de Geschillencommissie. 

Voordelen

• Een warmtepomp is milieuvriendelijker. Zeker in combinatie met zonnepanelen die de benodigde elektriciteit opwekken.
• Subsidie mogelijk. Bij de aanschaf van een warmtepomp krijg je de investering deels via subsidie weer terug.
• Afkoelfunctie. Verschillende systemen hebben ook de mogelijkheid tot het afkoelen van de woning. Dat is mooi meegenomen op een hete zomerdag.
• Mogelijkheid tot ‘gasloos’ wonen. In de zogenaamde all-electric woningen is er geen aansluiting op het gasnet meer nodig. Dit scheelt want je betaalt geen vastrecht meer voor de gasaansluiting.

Nadelen

• De kosten. De aanschaf van een warmtepomp kan ondanks de subsidie aardig in de papieren lopen. De kosten lopen verder op als de woning niet aan de isolatienormen voldoet.
• Tragere opwarming. De opwarming van de woning verloopt trager dan bij gebruik van een cv-ketel.
• Geluidshinder. Warmtepompen kunnen een monotoon gezoem voortbrengen. Een geluidsdichte ombouw kan een oplossing bieden.
• Vergunning. Het kan zijn dat er een vergunning nodig is voor de plaatsing van een warmtepomp. Voor een pomp die warmte aan de bodem onttrekt zal er een bronput geboord moeten worden. Vraag bij uw gemeente of aan het installatiebedrijf of een vergunning noodzakelijk is. 

Bronnen: Milieucentraal / rvo.nl / warmtepomp-info.nl / rijksoverheid.nl / Greenhome / Consumentenbond / energiebesparendoejenu / Dutch Heat Pump Association

Kassa heeft eerder aandacht besteedt aan de geluidsoverlast van warmtepompen:  Miljoenen Nederlanders krijgen last van geluid warmtepomp