9 weetjes over Facebook en privacy

Facebook is gratis, maar de keerzijde is dat er aan jou verdiend wordt. Hoe verhoudt dit zich tot je privacy? Liken, delen, vriendschapsverzoeken en taggen. Facebook is een zeer actief platform met wereldwijd 1,7 miljard gebruikers. Iedereen plaatst er informatie over zichzelf. Maar wat gebeurt ermee en wie zien dit allemaal?

1. Niet iedereen hoeft jouw berichten te zien
Niet alleen je gegevens, maar ook je berichten kunnen aangepast worden aan wie het te zien krijgt. Altijd wanneer je een bericht op Facebook wil plaatsen staat er een grijs icoontje onderaan je tekstvlak. Deze is standaard een wereldbol, die aangeeft dat iedereen die op jouw Facebook kijkt het bericht kan zien, ook zonder ingelogd te zijn. Als je op dit icoontje klikt kan je deze instelling aanpassen, waardoor je het bericht alleen zichtbaar voor je vrienden of zelfs alleen voor jezelf kan neerzetten. Op die manier kan je zelf regelen wie wat ziet. Je kan deze instelling ook toepassen op berichten die al een tijdje geleden geplaatst zijn.

2. Liken en taggen
Openbaar is letterlijk openbaar. Alle gegevens die je openbaar stelt, kan iedereen zien. In ieder geval je naam en profielfoto zijn openbaar. Hoe meer gegevens je openbaar op Facebook zet, hoe meer er dus te zien is door iedereen.

Degene die een bericht plaatst bepaalt de privacy van het bericht. Als je een bericht liket of iemand deelt jouw bericht, dan hangt de instelling die de gebruiker aangeeft af wie het kan zien. Ook met tags geldt dit. Als je in een foto getagd wordt die als instelling openbaar heeft, terwijl je zelf alles op “alleen vrienden” heb staan, kan alsnog iedereen het zien. Staat de foto op “alleen vrienden”, dan kunnen alleen jouw vrienden en de vrienden van de gebruiker en de andere getagde mensen het zien. Als je de tag niet wilt, kan je die zelf verwijderen.

3. Wat doet Facebook met de verzamelde gegevens?
Facebook verzamelt heel veel gegevens van zijn gebruikers. Niet alleen de vrijgegeven gegevens als beroep en leeftijd, maar ook het surfgedrag. Ook apps die via Facebook gebruikt worden geven Facebook gegevens over zijn gebruikers. Daarnaast geven websites met een Facebook-button (om artikelen direct te kunnen delen op je Facebooktijdlijn) en websites waarmee je met je Facebookaccount kan inloggen gegevens door aan Facebook via cookies.

Maar wat doet Facebook met deze gegevens? De standaard uitleg is dat Facebook deze gebruikt om “de diensten te verbeteren”. Dit betreft met name het afstemmen van de advertenties op jouw Facebook-profiel en surfgedrag. Er wordt dan gekeken naar waar jouw (veronderstelde) interesses liggen en hierbij worden dan advertenties geplaatst. Deze interesses zijn in de breedste zin van het woord te omvatten. Zo kan je al een advertentie over een aanbieding van Lego zien als je een filmpje heb gezien waar deze steentjes een hoofdrol in hadden. Je hoeft dit filmpje niet eens geliket te hebben hiervoor. Als je dit eenmaal door hebt, weet je waarom je bepaalde advertenties ziet: het is geen toeval…

4. Facebook maakt digitale profielen van gebruikers
Veel mensen zijn bang dat Facebook en Google de persoonlijke gegevens van hun gebruikers doorverkopen aan bedrijven. Dit gebeurt niet helemaal zoals gevreesd wordt. Facebook mag geen persoonlijke gegevens doorverkopen, maar gebruikt deze wel om een online profiel te maken. Dit profiel wordt samengesteld uit jouw gegevens en online gedrag. Dit profiel wordt wel beschikbaar gesteld aan bedrijven met commerciële doeleinden.

Hoe gaat dit in zijn werk? Bedrijven stellen een profiel op van hun doelgroep. Ze bepalen vooraf het geslacht, leeftijdsgroep, interesses en waar de doelgroep zich bevindt. Aan de hand van deze ‘voorkeuren’ bekijkt Facebook dan welke profielen hierbij aansluiten. Als de gebruikers voldoen aan de wensen die de adverteerder heeft, kunnen de profielen doorgespeeld worden en kunnen gebruikers van Facebook advertenties zien van deze bedrijven, die volgens het online profiel hen zouden moeten aanspreken.

5. Wie is eigenaar van mijn berichten?
“Wie heeft de rechten van mijn geplaatste berichten op Facebook?” Dit is vaak een discussiepunt. Is Facebook de eigenaar van wat er op zijn platform gebeurt of ligt het recht toch bij degene van wie het account is? Om deze vraag te beantwoorden pakken wij de algemene voorwaarden van Facebook erbij. Hierin staat dat wanneer je een account op Facebook aanmaakt, je Facebook de licentie geeft om jouw content, zoals teksten, foto’s en video’s, te mogen gebruiken. Dit betekent dus dat Facebook bijvoorbeeld jouw foto’s mag gebruiken voor advertenties, waar je bijvoorbeeld met een flesje van het specifieke merk op poseert. Echter is het nog nooit gebeurd dat Facebook dit daadwerkelijk heeft gedaan.

Deze licentie mag zelfs overgedragen worden aan derden, dus adverteerders, zonder dat je als “maker” toestemming hoeft te geven. Je blijft auteursrechthebbende op de inhoud van je berichten, maar je verleent Facebook op basis van de licentie het recht om de inhoud van je berichten voor verschillende doeleinden (zoals omschreven in de algemene voorwaarden) te gebruiken.

6. Facebook kan je ook op andere websites volgen
Facebook houdt niet alleen bij wat je doet op Facebook zelf. Ook buiten het sociale platform houdt het bij wat je doet. Dit gebeurt door een speciale cookie die op je computer wordt gezet. Deze kan zelfs nog informatie doorsturen naar Facebook als je je account heb opgeheven.

Maar op welke websites kan je komen zonder dat Facebook het bijhoudt? Dat wordt een lastige zaak. Elke website die een vind-ik-leukknop heeft, of waar je via een ingebouwde button direct door kan linken naar Facebook, kan door de cookie informatie doorsturen naar Facebook. Er zijn maar weinig websites die deze functies niet hebben, waardoor bijna alles wat je doet op het internet in het archief van Facebook belandt.

7. Gepersonaliseerde advertenties uitzetten
Je kan zelf ervoor zorgen dat Facebook niet te zien krijgt wat jij buiten hun pagina’s doet. Als je bij je instellingen klikt op het kopje Advertenties, kan je je instellingen met betrekking tot getoonde reclames wijzigen. Zo kun je ervoor kiezen dat Facebook geen advertenties mag tonen op basis van jouw surfgedrag op externe websites. Verder kan je er voor kiezen dat andere gebruikers jouw sociale acties niet kunnen zien. Als je bijvoorbeeld de pagina van McDonald’s heb geliket, hoeven jouw vrienden hier geen advertentie voor te zien of andersom.

Je kan ook aanpassen wat voor advertenties je wel wilt zien. Je kan bij deze instelling ook aangeven welke categorieën voor jou wel interessant zijn en welke geen betrekking op jou hebben. Op basis van jouw surfgedrag zoekt Facebook relevante adverteerders, maar zelfs het kleinste filmpje over product X kan betekenen dat Facebook denkt dat jij bent geïnteresseerd bent in product X... Je kan zien welke adverteerders Facebook voor jou heeft geselecteerd en deze kan je ook aanpassen .

8. Onderscheid maken in vrienden
Iedereen is je 'vriend' op Facebook. Dat wil zeggen, iedereen die je toevoegt op Facebook wordt automatisch gerekend als je vriend, zowel dikke vrienden en familie als vage kennissen en mensen van vroeger. Nu kan het zo zijn dat je berichten alleen zichtbaar wilt maken voor mensen die dichtbij je staan. Dit kan door je contacten in te delen in aparte groepen. Dit is te doen door op de homepagina, waar je alle nieuwe berichten van vrienden op ziet staan, naar links het kopje Vrienden te gaan en op Meer te klikken. Hier kan je nieuwe groepen aanmaken en vrienden aan toevoegen. Hierdoor heb je een duidelijk overzicht van je echte vrienden en de mensen die je uit coulance heb toegevoegd. Als je vervolgens mensen heb toegevoegd in groepen, kan je bij het privacy logo (zie punt 1) klikken op Meer opties en aanvinken welke groepen jouw berichten kunnen zien.

9. Opheffen of niet plaatsen?
De voorwaarden die Facebook hanteert zijn nooit veranderd. Dit wil dus zeggen, als je het in het begin prima vond wat Facebook deed, dan vind je dat nu ook. Er is niets veranderd qua privacy-instellingen en rechten sinds de start van het platform. Je hoeft dus je dus niet te weerhouden om een bericht te plaatsen als je een jaar eerder waarschijnlijk ook het bericht had geplaatst.

Sommige mensen pleiten om je hele account op Facebook te verwijderen, om er zo voor te zorgen dat je privacy niet op straat ligt. Maar als je nog steeds gebruik wil maken van het platform is het van belang dat je rekening houdt met wat je plaatst en wie dat kan zien. De beste manier om je content te beschermen is eigenlijk een open deur: niet plaatsen.