10 producten waarvan je de herkomst wil weten

In december vroegen we onze vrienden op Facebook om producten te noemen die dezelfde naam hebben als een plaats. Dat hebben we geweten! Meer dan 500 reacties stroomden er binnen. Wij zijn voor jullie op pad gegaan door Nederland, België en Frankrijk om bij tien producten te checken of ze uit de gelijknamige plaats komen.

Waar komt het vandaan?
Dat is de vraag die we onszelf stelden. We kozen uit alle reacties tien producten en geven in dit artikel antwoord op de vraag: komt het uit de gelijknamige plaats? De producten zijn: Spa, Bossche bollen, Bar le Duc, Old Amsterdam, Champagne, Bastogne, Luikse wafels, Chaudfontaine, Brie en Chantilly ijsjes.

Old Amsterdam
Susan van den Bosch noemde Old Amsterdam kaas. Old Amsterdam is een merknaam van Westland Kaasspecialiteiten. Deze 35+ kaas is volgens het etiket een "oude kaas met een heel eigen karakter" en de verpakking laat een gezellige rij grachtenpanden van een leuke Amsterdamse wijk zien. Komt Old Amsterdam uit Amsterdam? Nee, zeker niet. Westland Kaas zit al tientallen jaren in Huizen waar Old Amsterdam wordt gemaakt. Lambert Westland wilde een kaas maken die net zo lekker was als de kaas "die zijn moeder meenam uit de Jordaan" lezen we op de website van Old Amsterdam. Old Amsterdam is Goudse kaas, staat in Het Parool .

We vervolgen onze reis via het leed dat rijden op de A2 heet. Nergens is zoveel ruimte als op de A2 tussen Amsterdam en Utrecht en toch mag je daar slechts honderd kilometer per uur. Onderweg passeren we de Belgische en Franse grens en na ruim drie uur rijden stoppen we bij een pompstation voor een sanitaire pitstop.

Voor treinliefhebbers is de snelweg A1 tussen Lille en Parijs een paradijs aangezien de spoorbaan parallel aan de snelweg loopt. Je ziet hier dus regelmatig een TGV met 300 kilometer per uur voorbij flitsen.

We rijden door en komen aan in Brie.

Brie
Heerlijk voor op een toastje, een stukje stokbrood of gewoon 'zo' vanaf een kaasplankje. De Franse schimmelkaas brie is één van de meest verkochte Franse kazen. Geen van onze vrienden op Facebook bedacht dat er van dit product ook een gelijknamige plaats in Frankrijk ligt. Tussen Lille en Parijs ligt Brie in het departement Somme, op een paar minuten van de snelweg A1. Er komt echter geen brie uit Brie. Er is wel een regio in Frankrijk genaamd Brie. Die ligt een stuk zuidelijker, namelijk net ten noorden van Parijs. In het departement Seine-et-Marne wordt veel brie gemaakt. Met name bekende namen als Brie-de-Meaux uit Meaux en Brie-de-Melun uit Melun zijn beschermde kazen met een AOC-keurmerk. Dit staat voor 'appelation d'origine controlée'. De brie die wij kochten bij Albert Heijn komt in ieder geval niet uit Brie, maar wel uit Frankrijk. Waar uit Frankrijk wilde de grootgrutter niet kwijt. Ook bij de Jumbo kochten we een stukje brie, maar Jumbo wilde zelfs niet eens laten weten of het überhaupt uit Frankrijk kwam.

Chantilly
Niet ver van Brie in de richting van Parijs ligt een plaatsje met een historisch kasteel, te weten het kasteel van Chantilly. Nu kunnen we ons best voorstellen dat het kasteel bij de meesten geen belletje doet rinkelen, maar de naam Chantilly wellicht wel. Chantilly is namelijk de naam van de ijsjes van Albert Heijn. Onze vrienden op Facebook wisten Chantilly niet zo snel te koppelen aan een plaatsnaam. Deze "hoorntjes met slagroomijs, chocoladedecoratie en gesuikerde hazelnoten" zijn verpakt per acht in een doos en worden in ieder geval niet gemaakt in de Franse plaats Chantilly. Waar ze wel worden gemaakt is onbekend, want op de doos staat daarover geen informatie en navraag bij Albert Heijn leert dat men het niet weet. Er is gekozen voor de naam Chantilly omdat het 'slagroom' in het Engels betekent.

Ideaal zo'n kasteel. Het zorgt voor een prachtig uitzicht in een verder niet heel interessant dorp.

We gaan verder en verruilen de snelweg voor bochtige wegen over heuvels door prachtige landschappen. Het is inmiddels de volgende ochtend en waar het het ene moment prachtig weer is met een strakblauwe lucht, rijden we enkele kilometers verderop in een dik pak mist.

Champagne
Door naar Champagne! Dit is geen plaats, maar een streek. De Champagnestreek staat bekend om de productie van de gelijknamige mousserende wijn. Producten die in, bijvoorbeeld, de supermarkt verkocht worden onder de naam champagne mogen alleen zo heten als ze ook in de Champagnestreek gemaakt zijn. Champagne is niet altijd wit, er wordt ook al jaren rosé champagne gemaakt. Bekende champagnehuizen zijn onder meer Moët & Chandon, Veuve Clicquot en het door ons bezochte Canard-Duchêne. De meeste van deze champagnehuizen bestaan vaak al honderden jaren.

Nadat we rondgekeken hebben in de vele dorpjes in deze streek vervolgen we onze weg door kilometerslange wijngaarden. Daarbij kom je dit soort landhuizen tegen met een echte Nederlandse molen. Dit soort boerderijen zorgen ervoor dat de druiven geplukt worden om er vervolgens champagne van te kunnen maken.

Dat het weer ineens kan omslaan zien we als we koers zetten richting Bar-le-Duc. Zodra we ons weer op vlak terrein bevinden zien we kilometerslang niets anders dan mist. Jammer! Dat zien we toch liever niet. De weg naar Bar-le-Duc is daardoor lang en saai met weinig waar we van kunnen genieten in de omgeving.

Bar-le-Duc
Simone Jansen Lindeboom riep Bar-le-Duc. Dat is bronwater en zie je in de supermarkt altijd als een rechthoekig pak van karton. Meestal ook flink qua volume, want er gaat maar liefst twee liter in. De verpakking toont een idyllisch landschap met een boom, een weiland en een kerktoren in een klein dorp. Het zou zomaar het Franse dorp Bar-le-Duc kunnen zijn.

De vraag is nu dan: komt Bar-le-Duc uit Bar-le-Duc? Nee! We hebben bij Bar-le-Duc nagevraagd hoe het precies zit. De naam Bar-le-Duc is een vrije Franse vertaling van 'Baarle Hertog' in Nederland. Het mineraalwater werd gewonnen en gebotteld in Baarle Nassau aangezien daar de bron was. Door de toenemende vraag naar mineraalwater werd besloten het oppompen en bottelen te verhuizen naar Utrecht waar het bedrijf achter Bar-le-Duc ook een bron had. Tegenwoordig komt al het Bar-le-Duc water dus uit een bron op een industrieterrein in Utrecht.

Vanuit Bar-le-Duc gaan we noordwaarts richting België. We stoppen daar in Bastogne, wereldberoemd in de Belgische geschiedenis. Bastogne ligt nabij de Luxemburgse grens en werd bekend vanwege de Slag om Bastenaken. In 1944 waren het de Amerikanen die de Duitsers op afstand hielden. Sindsdien is de stad een toeristische trekpleister voor een ieder die geïnteresseerd is in oorlogsgeschiedenis.

Bastogne
Bastogne staat natuurlijk ook bekend om de koekjes. Lekker voor bij de koffie of zo voor tussendoor. Richard Doop wilde weten hoe het zit met de Bastognekoeken. Daar kunnen we kort over zijn, want er is geen enkel Bastognekoekje gemaakt in Bastogne. De koeken van LU Bastogne worden tegenwoordig gemaakt bij Mondelez Belgium in Mechelen of bij Mondelez Nederland in Oosterhout. Deze koeken heten 'Bastogne' omdat de uitvinder destijds op zoek was naar een naam voor een nieuw koekje. Het koekje moest hard zijn met een rotsachtige structuur met dalen en pieken. Koekenbakker Parein dacht meteen aan de stad Bastogne omdat deze stad heeft gestreden in de oorlog tegen de Duitsers èn aan de voet van de Ardennen ligt.

Spa
Aan de noordkant van de Ardennen ligt het wereldberoemde circuit van Spa-Francorchamps. Vlakbij dat circuit ligt ook het plaatsje Spa. Als je richting de Ardennen gaat om lekker te kamperen of voor een bezoekje aan een evenement op het circuit, dan is dit een ideale uitvalsbasis om de omgeving te bekijken. Wij kwamen hier alleen voor de fabriek van Spa, want Daniela Peters zette hem op ons lijstje. Het mineraalwater van Spa komt echt uit Spa. Het bedrijf Spa Monopole heeft allerlei bronnen in de omgeving van het dorp waar natuurlijk mineraalwater opgepompt wordt. Dat wordt vervolgens verwerkt in de fabriek.

Chaudfontaine
Op nog geen twintig minuten rijden van Spa ligt een ander dorp dat helemaal in het teken staat van mineraalwater. Erwin van der Meulen reageerde op onze oproep met 'Chaudfontaine'. Dat kwam voor ons goed uit, want dat is bijna de buurman van Spa. Chaudfontaine komt uit Chaudfontaine. Ook in dit dorp vinden we een grote bottelarij waar al het opgepompte mineraalwater direct in flessen gaat. Het dorp Chaudfontaine leent zich zeer goed voor wandelingen door het heuvelachtige gebied. Naast allerlei mineraalwaterbronnen vind je hier ook de enige warmwaterbron van de Benelux die een temperatuur van 37 graden haalt.

Luikse wafels
Komen die Luikse wafels nou echt uit Luik wilde Ritchie Meesen weten? Nou, dat ligt eraan. Wafels die je op de markt in Luik koopt en dus voor je neus worden gemaakt komen uit Luik, maar wafels die je in een willekeurige supermarkt ziet liggen niet. Luikse wafels worden over het algemeen gemaakt in de vorm van een ruit of zijn ovaalvormig. Het is één van de vele Waalse streekproducten. De oorsprong van de Luikse wafel ligt dus wel in Luik, maar met name de supermarktwafels wordt grootschalig in fabrieken (buiten Luik uiteraard) gemaakt.

Bossche bollen
Misschien wel het meest voor de hand liggende product is de Bossche bol, moet ook Tineke van Doormaal gedacht hebben. Zij koos namelijk de Bossche bol. De Bossche bol is een echt traditioneel product uit Den Bosch van meer dan honderd jaar oud. De eerste èchte Bossche bol werd in de twintiger jaren van de vorige eeuw voor het eerst gemaakt. Bossche bollen worden vaak verward met moorkoppen. Het verschil tussen de twee zit voornamelijk in de coating. Moorkoppen hebben geen laag echte chocolade, Bossche bollen wel. Daarnaast worden moorkoppen ten opzichte van de Bossche bol vaak voorzien van een kwak slagroom. De Bossche bollen die je tegenwoordig buiten Den Bosch koopt in een supermarkt komen vrijwel allemaal niet uit Den Bosch. Onze bij de Jumbo gekochte Bossche bollen kwamen dan ook niet uit Den Bosch. Jumbo heeft laten weten dat er wel enkele filialen in Brabant zijn die Bossche bollen verkopen die echt uit Den Bosch komen. Deze worden ingekocht bij de bekende Bossche banketbakker Jan de Groot en verkocht in de supermarkt.

Den Bosch was voor ons de laatste stop op deze tocht langs tien plaatsen. Heb je nou ook een product waarvan de naam hetzelfde is als een plaatsnaam? Stuur ons een mail op kassa-online@vara.nl en dan nemen we hem wellicht mee op een volgende rit.