Alles over de Provinciale Staten: hoe gaan we met wet-overschrijdende geluidhinder om?

De Nederlandse provinciale staten zijn, samen met het Rijk en gemeenten, onder meer verantwoordelijk voor het meten en tegengaan van geluidhinder in hun provincie. Dus wat jij stemt in de Provinciale Statenverkiezingen op woensdag 15 maart, is ook van invloed op wat er wordt gedaan aan bijvoorbeeld luchtkwaliteit, de hoogte van het grondwater, openbaar vervoer, invulling van ruimte én geluidhinder in jouw leefomgeving. In het Noord-Brabantse Zevenbergen kan er op dat laatste terrein een hoop verbeterd worden. Wat zijn de regels voor geluidhinder? En wat moet er in Noord-Brabant gebeuren?

Veel mensen ondervinden geluidshinder door wegverkeer. Dit is van invloed op de gezondheid. En daarom heeft de Europese Unie besloten om een richtlijn voor omgevingslawaai op te stellen. Zo moeten woningen en andere gebouwen en terreinen beschermd worden tegen geluidsoverlast. De regels voor Nederlandse provincies zijn met name vastgelegd in de Wet geluidhinder en Wet milieubeheer, zoals regels voor de maximale geluidsbelasting en voor actieplannen om dit overlast te gaan.  

Soms is het mogelijk om af te wijken van de geluidsnormen, bijvoorbeeld als een weg verbreed moet worden. Voor de meeste wegen beslist de gemeenten. Gaat het om een provinciale weg? Dan beslist de provincie. En bij een rijksweg beslist het Rijk.

Elke vijf jaar moeten de provincies in Nederland de geluidshinder bijhouden. Daartoe zijn ze wettelijk verplicht. Hierbij zetten ze gemiddelde geluidsniveau van wegen, sporen en de luchtvaart op de kaart. In deze registers worden ook de geluidsplafonds in beeld gebracht, oftewel: de hoeveelheid geluid dat maximaal is toegestaan op een bepaalde plek.

Zo is de geluidsdrempel voor omgevingsgeluid van provinciale wegen in de wet- en regelgeving vastgelegd op 65 dB. Het gaat hier om een gemiddeld geluidsniveau, gemeten over een jaar.

Aan de hand van de geluidsbelastingskaarten maken de provincies vervolgens plannen om in de daaropvolgende jaren geluidsoverlast tegen te gaan.

De geluidsbelastingskaart van de provincie Noord-Brabant is voor het laatst is vastgesteld op 30 juni 2022 op basis van 2021 als peiljaar. Hieruit is op te maken dat er in de provincie sprake is van circa tweeduizend (in hoge mate) gehinderden en ruim vijfhonderd (in hoge mate) slaapgestoorden. Daarvoor is er een Actieplan Geluid, die in 2024 wordt geactualiseerd. Hierin worden de plannen van de provincie voor de aanpak van overlast de komende jaren vastgelegd.

Een voorbeeld van plek waar deze drempel wordt overschreden en omwonenden hierdoor te maken hebben met te hoge geluidhinder, is de plaats Zevenbergen. Daar komt de provinciale weg N285 doorheen, waardoor de weg een hoge geluidsbelasting vormt voor de omliggende woningen. Deze overschrijdt hier in sommige gevallen zelfs de wettelijke norm.

Wie zoekt naar de N285 door Zevenbergen op de geluidsbelastingskaart, ziet dat er meerdere woningen binnen de rode (65-70 dB) of donkerrode (70-75 dB) zone vallen. Hier wordt de drempel dus overschreden. Het gaat hier om een relatief grote groep huishoudens die te maken hebben met wet-overschrijdende geluidhinder: in een artikel van BN De Stem werd in 2012 geschat dat het 250 mensen betreft.

Enkele bewoners hebben hier al jaren aandacht voor gevraagd, tot aan het gemeente- en provinciehuis toe. Het probleem werd begrepen, maar actie bleef vaak uit. Intussen is de weg volgens de omwonenden de laatste jaren alleen maar drukker geworden, wat de noodzaak voor actie vergroot. De enige uitgevoerde maatregel tot nu toe is het neerzetten een slim stoplicht, waardoor vrachtverkeer minder hard hoeft te remmen en op te trekken. Daarom ondernemen de inwoners vaak zelf geluidwerende acties, zoals Jack van Hulten. Hij heeft zijn dak en gevel beter geïsoleerd en rolluiken geïnstalleerd, waar best wel wat kosten in zaten. 

Kortom: het is de wettelijke taak van de provincie – aangezien het gaat om een provinciale weg – om iets aan deze geluidhinder te doen. Een taak die bewoners nu vaak zelf maar hebben opgepakt. Nu ligt er al enige tijd een bestemmingsplan voor een nieuwe noordelijke rondweg, waarbij na de realisatie de N285 afgeschaald zou worden tot een gemeentelijke weg. Deze weg zou de overlast in Zevenbergen dus moeten verminderen.

Maar als het gaat om ontwikkelingen van dit plan blijft het angstvallig stil. Zo blijkt uit een artikel uit december 2021 dat er vertraging is in de aanleg en dat de weg waarschijnlijk pas in 2025 of 2026 wordt gerealiseerd. In 2021 zou de koopoverdracht van het land worden afgerond, maar na rondvraag blijkt dat de status hiervan op dit moment nog onduidelijk is. Ondertussen is er in de provincie ook een stop op vergunningen gezet. Daarmee lijkt de komst van de weg nog minder haalbaar. De vraag is: kunnen de inwoners deze weg überhaupt nog verwachten? Hoe worden ze tot die tijd geholpen? En wat willen de partijen in de provincie doen aan geluidhinder in Noord-Brabant in het algemeen? 

We vroegen verschillende partijen naar hun actiepunten op het gebied van geluidhinder. In onze reportage zijn de lijsttrekkers van JA21 en PvdA in Noord-Brabant aan het woord. JA21 wil dat de stop op vergunningen weggaat, zodat de nieuwe rondweg gerealiseerd kan worden. PvdA wil juist kijken naar manieren om het weggebruik te verminderen, zoals het verbeteren en stimuleren van openbaar vervoer en het omleiden van vrachtverkeer. 

Kassa heeft ook telefonisch en per mail contact gehad met de lijsttrekkers van PVV en Volt, die ons ook hun partijprogramma en actiepunten op dit onderwerp hebben voorgelegd. Het statement van Volt vind je hieronder en PVV geeft aan dat je alles hierover vindt in hun partijprogramma voor Noord-Brabant.

Lees hier de reactie van de partij Volt (pdf):