Zullen in april onze collectieve zenuwen bezwijken?

Het kabinet beslist op 31 maart of de lockdown na 6 april zal worden voortgezet. Je kunt er donder op zeggen dat dit inderdaad het geval is. Als er geen wonder gebeurt en ergens in een laboratorium iemand ineens op een werkend vaccin stuit, zet het coronavirus zijn opmars voort tot het tenslotte vanzelf uitdooft. De mensheid mag in zijn handjes knijpen als het gewone leven – voor zover dat nog mogelijk is – na de zomer weer kan worden opgestart.

Alleen al in Nederland zien miljoenen mensen hoe alles tussen hun vingers wegglijdt wat zij in een bestaan van hard werken en ondernemen hebben opgebouwd. Nog steeds kunnen overheden hun bedrijven en hun banen met uitkeringen van ongekende omvang in de lucht houden maar daar zit een limiet aan. Momenteel koopt mevrouw Lagarde ongelimiteerd schulden van eurolanden op om ervoor te zorgen dat monetaire aasgieren geen kans krijgen om op het faillissement van lidstaten met hoge staatsschulden te speculeren. Zij hopen – legt de Volkskrant uit – miljarden en nog eens miljarden te verdienen door schuldpapier van landen als Italië en Frankrijk te dumpen. Als de speculanten het langer volhouden, dan stort de ECB in. Daarvan komen de gevolgen bij de aandeelhouders terecht, waaronder Nederland.

Zo worden niet alleen particulieren maar ook overheden steeds meer in het nauw gebracht. Het CPB heeft afgelopen donderdag enkele toekomstscenario’s geschetst waarvan zelfs het meest sombere wel eens te optimistisch ingeschat zou kunnen zijn.

Ergens in de komende week raakt het netwerk aan intensive care-bedden overspoeld. Dat zal tot zeer pijnlijke en ontmoedigende tonelen leiden. Daarin komt geen verandering tenzij de pogingen van verschillende bedrijven om op grote schaal noodapparatuur te produceren inderdaad slagen.

De maand april zal laten zien hoe sterk onze collectieve zenuwen zijn. Als de resultaten van onze lockdown niet overtuigen, als het aantal besmettingen niet overtuigend naar beneden gaat, komen er gegarandeerd scheuren in de nationale consensus. Dan wordt “Het middel is erger dan de kwaal” het nieuwe cliché op de sociale media. Gisteren al was in de talkshow van Sander Schimmelpenninck en Welmoed Sijtsma bij monde van werkgeversbaas Hans de Boer te horen dat de regering tussen de virologen naar wie zij nu het oor laat hangen, ook maar eens een behoorlijke econoom moest zetten. Dat is het begin.

Geloof mij, de populisten die nu nog een totale lockdown eisen, zullen de eersten zijn om te keren als een blad aan een boom, langzaam maar zeker gevolgd door de rest: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. De lockdown levert te weinig op. Niet alleen hier maar ook in andere landen. Zelfs in China. Wij moeten – zullen zij zeggen – iedereen testen om vervolgens mensen met corona thuis in quarantaine te zetten, al dan niet met familieleden. Voor de rest worden alle restricties opgeheven. Misschien houdt men dan de horeca en het uitgaansleven nog een tijdje dicht maar voor het overige kan iedereen zijn gang gaan. In de meeste gevallen heeft de coronaziekte immers een mild verloop. Als patiënten eraan overlijden, dan was dat vrijwel altijd een laatste duwtje. Dat was anders wel binnen afzienbare tijd door een andere ziektekiem gegeven. Natuurlijk, er komen ook jongeren om. Datzelfde geldt voor het snelverkeer. Overleven is uiteindelijk toch een gok.

Als er straks voldoende testen zijn, dan is zo’n benadering haalbaar: iedereen moet gewoon wekelijks langs de dokter voor een sneltest. Daarna volgt de beslissing: vrijelijk de stad in of meteen naar huis. En er zullen ook plotselinge controles zijn, bijvoorbeeld in tram of bus. Misschien komt er wel een pasje voor coronavrije burgers.

Zullen we het volhouden gezamenlijk de verantwoordelijkheid te dragen voor de strijd tegen deze vijand die alleen met onvoorwaardelijke overgave genoegen lijkt te nemen? Of begeven onze collectieve zenuwen het? Dan wordt corona niet ons maar jouw probleem. Dan privatiseren we opnieuw en voor de zoveelste maal een zaak die bij uitstek tot onze gezamenlijke verantwoordelijkheid behoort.