Zorgstelsel loopt piepend en krakend vast

De beloftes van het huidige zorgstelsel van meer transparantie, meer kwaliteit en goedkopere zorg zijn niet uitgekomen. De marktwerking heeft onze zorg duurder gemaakt en niet beter. Het stelsel loopt piepend en krakend vast.

Niet onze zorg maar ons zorgstelsel is te duur. Het Centraal Planbureau wees er in 2010 al op dat er dankzij het systeem, waarbij zorgaanbieders betaald krijgen per behandeling, vooral meer zorg wordt verleend. Terwijl een kwaliteitsverbetering niet aan te tonen is. Tegelijkertijd geven de zorgverzekeraars meer dan een half miljard uit aan reclame en klantenbinding. In 2013 werd maar liefst 1,4 miljard winst gemaakt en hadden ze bijna 10 miljard aan reserves op de bank staan.

De keuze tussen zorgverzekeraars is een farce. De vier grote zorgverzekeraars beheersen de markt. Met 54 merken lijkt de keus groot, maar weinig mensen stappen over: slechts tussen de 7 en 10% per jaar. De belangrijkste reden om over te stappen is geld. Ze trappen in een uitgeklede polis, waarvan ze de consequentie niet kunnen voorzien. De budgetpolis leidt tot grote problemen. Veel mensen zijn via een collectief contract een budgetpolis in gerommeld. Zij vertrouwden op de collectiviteit maar hebben nu een slechte polis en krijgen hun zorg in hun vertrouwde ziekenhuis niet meer vergoed. De minister moet snel onderzoeken of de mensen die zijn overgestapt op de budgetpolis realiseerden wat de gevolgen daarvan zijn.

Het RIVM constateert dat 22% van de Nederlanders zorg mijdt vanwege de kosten. Ook zien we dat het aantal wanbetalers blijft stijgen: van 316.000 in 2013 naar verwachting 340.000 in 2014. Ruim 800.000 mensen hebben een betalingsregeling moeten treffen met hun zorgverzekeraar onder andere vanwege het eigen risico. Terwijl vorige week weer bleek dat het nut van het eigen risico niet is aangetoond.

Niet alleen vanwege de kosten staat de toegankelijkheid van de zorg voor grote groepen Nederlanders onder druk. Ook richten zorgverzekeraars zich nog altijd op de meest rendabele verzekerden. Er worden praktische drempels opgeworpen voor ouderen en chronisch zieken. De nieuwe solvabiliteitsregels zorgen ervoor dat zorgverzekeraars risicovolle verzekerden nog meer gaan weren.

Waar het helemaal vastloopt is met de professionals. Professioneel inzicht wordt niet meer gewaardeerd. Er wordt gescoord op productie, aantallen en niet meer op inhoud. Huisartsen die te vaak naar terminale patiënten gaan zouden frauderen. Hoe ziek kun je zijn? Dit zorgstelsel piept en kraakt en komt tot stilstand. Deze minister denkt het allemaal op te kunnen lossen met een druppeltje smeerolie.

De marktwerking geeft ons geen betere zorg, geen transparantere zorg en al helemaal geen goedkopere zorg. Wel leidt het tot een machtsstrijd. Tot onverklaarbare regels dat er niet mag worden samengewerkt of overlegd. En het leidt tot winstbejag over de rug van kwetsbare en afhankelijke mensen.

We moeten naar een stelsel dat is gebaseerd op samenwerking, inhoud, goede afstemming en waardering van de professionals. Een landelijke zorgvoorziening die de zorgverzekeraars vervangt, het machtsevenwicht herstelt en de zorg weer zijn trots teruggeeft.