Zorgsector staat op instorten en belangengroeperingen komen niet verder dan obligate praatjes

Alleen crisisteam van zwaargewichten met speciale bevoegdheden kan zorgsector weer op de been helpen.

De tijdelijke sluiting van een spoedeisende hulpafdeling (SEH) in een Zoetermeers ziekenhuis heeft terecht tot veel onrust en beroering geleid. In het tv-programma OP1 kwamen de bestuurder van het ziekenhuis, de heer Eringa, en de voorzitter van de beroepsorganisatie voor verpleegkundigen NU91, mevrouw Salden, een toelichting op het besluit geven. Salden kwam niet verder dan het herhalen van een obligaat praatje dat zij al sinds de coronacrisis bij herhaling in de media verkondigt. Namelijk dat er een tekort aan verpleegkundigen is en dat het beroep financieel aantrekkelijker moet worden gemaakt. Waarbij vooral het salaris omhoog zal moeten om verpleegkundigen als werknemers te kunnen behouden.

Van een vakbondsvoorzitter van verpleegkundigen mag inmiddels toch wel een strijdlustiger geluid vernomen worden voor haar getergde achterban. De bestuurder van het ziekenhuis die verantwoordelijk is voor de sluiting van de SEH, benadrukte vooral dat ook de balans tussen werk en privé verbeterd zou moeten worden voor zorgpersoneel.

Ons ooit zo internationaal geroemd zorgstelsel is in een paar jaar verworden tot een stelsel waarin geen enkel onderdeel van de zorg nog normaal presteert en functioneert. Met immense wachtlijsten voor patiënten tot gevolg.

Een systeem waarin zorgprofessionals in alle sectoren nog proberen te redden wat er te redden valt en zich dagelijks het schompes werken omdat ze zich daartoe verplicht voelen. Want daarom zijn ze werkzaam in de zorg. Maar hoe lang gaat dat nog goed?

Je hoeft geen deskundige te zijn om te zien dat het slechts een kwestie van tijd is voordat het gehele zorgsysteem definitief door haar hoeven gaat zakken. Misschien is een heftige coronagolf de komende winter wel het lontje dat de zorg doet ontploffen. Dat schandelijke feit voor alle patiënten in Nederland denken overheid, zorgverzekeraars en belangengroeperingen in de zorg te kunnen oplossen met beleid dat ze gewend zijn. Met veel onderzoek, praten en denken. Terwijl in crisis er maar één hoofdregel telt: niet lang denken maar vooral veel doen!

Het ergste is nog wel dat we voor deze puinhoop in 2022 ruim 85 miljard euro uitgeven. Een bedrag waarvoor we allang het salaris van verpleegkundigen fors zouden hebben kunnen verhogen. Zodat die kritische factor in het systeem tenminste grotendeels opgelost zou zijn. Veel extra kosten worden nu betaald aan slimme zorgprofessionals die als werknemer ontslag namen en als ZZP’er terugkomen in de zorg voor hetzelfde werk. Maar met aanzienlijk meer geld naar huis gaan. Extra geld dat alle Nederlanders betalen.

Overregulering, schaarste aan zorgmedewerkers en een gebrek aan regie zijn de belangrijkste oorzaken van de huidige puinhoop in de zorg. Verbeteringen en oplossingen kosten veel tijd door een oeverloze overlegcultuur en een sleets geworden poldermodel. Vooral dat laatste werkt averechts in een crisis. En een crisis is het in de gehele zorg.

De sluiting van een SEH in een ziekenhuis moet dan ook thans als symbool worden gezien dat voor de gehele zorgsector deskundige  spoedeisende hulp noodzakelijk is.

Een speciaal crisisteam van ervaren zwaargewichten, opgetuigd met buitengewone bevoegdheden, moet naar mijn oordeel de opdracht krijgen om ons zorgstelsel weer op de been te krijgen.

Waarbij ze de vrijheid moeten hebben om alle heilige huisjes die er in de sector zijn, te slopen. Als zij dat nodig achten.

De enige randvoorwaarden waar ze aan moeten voldoen zijn de vastgelegde doelstellingen van ons zorgstelsel. Hoogwaardige kwaliteit, veiligheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid. Waarvoor een portemonnee beschikbaar is van ruim 85 miljard euro.

Ik heb zelf al twee zwaargewichten die ik graag in dat crisisteam zou willen benoemen. Wouter Bos, die in een korte tijd onder hoge druk in het verleden de overname van ABNAMRO heeft geleid en bekend is met de sector. Maar ook Marcel Levie, die zijn sporen als zorgprofessional in crisissituaties ruimschoots heeft verdiend. In het bedrijfsleven lopen ook nog wel een paar zwaargewichten rond die op tijdelijke basis benoemd zouden kunnen worden met een salaris boven de Balkenende-norm. Dat laatste om ze binnen te halen in het belang van de volksgezondheid.

De belangrijkste buitengewone bevoegdheid die dit crisisteam van de regering moet krijgen is dat het ambtenarenapparaat van VWS en aan haar gelieerde uitvoeringsinstanties aan dit crisisteam geheel ondergeschikt en uitsluitend faciliterend moet zijn. Anders heeft deze aanpak  geen enkele zin.

Dat heeft het tijdelijk gezantschap van oud-CEO Feike Sybesma in de coronacrisis wel geleerd. Incompetentie bij VWS deed hem besluiten met zijn uiterst zinvolle werkzaamheden te stoppen.