Zorgloon kan omhoog met structurele verandering zorg

We hebben met verbazing kunnen kijken naar de tweede akte van het toneelstuk in de Tweede Kamer. Eerst mislukte de verhoging van het zorgloon omdat o.a. Asscher niet goed oplette en op de gang stond te kletsen waardoor hij de stemming miste. Nu weer waren er net genoeg oppositieleden op vakantie (en een paar minder coalitiegenoten) om de stemming slecht uit te laten pakken voor onze gewaardeerde zorgverleners.

Het ligt natuurlijk wat ingewikkelder dan de oppositie ons wil laten geloven. Als je je erin verdiept, zoals gisteren Liza van Lonkhuizen op de   NRC nieuwssite, blijkt de zorg door een aparte regeling (het OVA-convenant), de gemiddelde loonsverhogingen in het bedrijfsleven sinds 1999 redelijk te volgen. De overheid betaalt dit echter niet rechtstreeks, maar aan de zorgaanbieders. Het is niet helemaal duidelijk of het eerlijk wordt verdeeld en ook bij de laagstbetaalden terecht komt.

Nu tijdens de coronacrisis is gebleken dat zorgpersoneel zo essentieel is, ligt het voor de hand om de waardering te vertalen in een structurele loonsverhoging in plaats van een eenmalige bonus. Met zo’n landelijk draagvlak is het logisch dat de oppositie hiervoor Haagse toneel opklimt en de coalitie nauwelijks voet bij stuk kan houden.

Beweer ik dat zorgverleners voldoende krijgen betaald? Dacht het niet. Het is een van de zwaarste beroepen waarvoor je bovendien echt talent moet hebben om met mensen om te gaan. Waar je cliënten bovendien geen boodschap hebben aan jouw zorgen, problemen of tegenslagen, altijd een opgewerkt humeur een vereiste. Die zwaarte is door de coronacrisis nog eens extra uitvergroot.

Aan het eind van het artikel in het NRC vind je de reden waarom de coalitie niet happig is op structurele verhoging. De zorgkosten zijn met 100 miljard gigantisch hoog en stijgen per jaar meer dan 4%. Het RIVM becijferde dat we in 2040 174 miljard gaan uitgeven aan de zorg.

Maar er is wel degelijk een andere manier om die kosten naar beneden te krijgen. Nu zijn bijvoorbeeld de zorgverleners in de langdurige zorg 35% van hun tijd bezig met indirecte handelingen (administratie, declaratie, vergaderen met managers) die makkelijk geautomatiseerd of geschrapt kunnen worden. In andere sectoren idem. De zorgverzekeraars slurpen met hun eindeloze hoeveelheid overhead eveneens een groot deel van het budget op. In de ziekenhuizen worden oneindig veel nutteloze behandeldingen en opnames verricht. Ik was enige tijd betrokken bij het initiatief Zorgeloos van Jos de Blok en Jan Rotmans waarin we lieten zien dat er zoveel te winnen valt als we de mens centraal zetten in de zorg in plaats van regels, polissen, kosten en marktwerking. Als we erkennen dat de zorgmedewerkers zelf vaak het beste kunnen bepalen waar een cliënt behoefte aan heeft. Dan houden we genoeg geld over om de zorgverleners naast het applaus ook structureel beter financieel te belonen.

Een minuut voor twaalf: tijd voor snelle structurele veranderingen.