Zo kwetsbaar is het dus

Er staat een muur om Europa. Althans, zo lijkt het. Wat buiten die muur gebeurt interesseert ons doorgaans niet zo. De burgeroorlogen in Zuid-Soedan, Syrië, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Irak met hun tienduizenden doden kunnen op weinig interesse rekenen, net zo min als vluchtelingen: hoewel de stromen en omvang bekend zijn, is er weinig aandacht, minder sympathie en de hulp is omvangrijk maar onvoldoende. Uitzondering is de oorlog tussen Israel en Hamas.

A-sociale media Op Facebook en Twitter zijn de meningen over het algemeen helder en de ondersteunende argumenten duidelijk en uitgekauwd: “Israël/ de Arabieren zijn de agressor; zij passen ongelimiteerd geweld toe. Israël/ de Palestijnen zijn dan ook schuldig, terwijl de Palestijnen/ Israël natuurlijk het grootste recht hebben om zich te verdedigen. De agressie komt van de andere kant. Hiermee bedoel ik niet alle Joden/ alle Palestijnen, maar alleen de zionisten/ Hamas. Kijk maar. Ik vond een filmpje op internet waar een Jood/ Palestijn het zelf zegt, en een ander filmpje waaruit blijkt dat de zionisten/ Hamas bloeddorstig zijn. Uiteindelijk zijn ze onbetrouwbaar want ze willen uiteindelijk alle Palestijnen/ Joden weg hebben.”  Dat lost dus niets op.

Spreuken Ondertussen is het volstrekt helder dat Israël zich moet verdedigen tegen de raketaanvallen vanuit de Gazastrook, dat Hamas ongericht Israëlische burgers aanvalt en dat Israël er niet in slaagt hetzelfde aan de andere kant te voorkomen. Hamas is erkend als terroristische organisatie. Ik ben benieuwd welke Nederlandse burgers onder hun bewind, of dat van een Kalifaat, zou willen leven. Wie zegt dat Israël genocide pleegt is dom, kwaadaardig of allebei, maar toen ik de Israëlische lobbyisten in het Europees Parlement hartstochtelijk zag knikken tijdens het geraaskal van een Europarlementariër die met absurde beweringen voluit en éénzijdig Israël steunde, realiseerde ik me dat iets meer compassie en zelfreflectie al een boel zou oplossen. De retoriek en pogingen ten spijt: waar kinderen slachtoffer zijn, moet je schuld op je nemen. Het gaat verder dan Spreuken 24:17 (Verheug je niet over de val van je vijand, juich niet als hij ten onder gaat): je mag zelfs treuren over dat je vijand je zo ver gebracht heeft dat je bent gaan doden, en dat je daar fouten bij maakt. Dat je van mens onmens bent geworden. In ieder geval in de ogen van velen.

Geneuzel Het debat in het Europees Parlement was overigens interessant omdat het liet zien wat het gevaar van het huidige functioneren van het Parlement was: over een onderwerp waar het Parlement nauwelijks iets mee kan, waren het vooral de machteloze extremen aan linker- en rechterzijde die doorratelden met hun eigen gelijk, en een groot gedeelte van het debat ging over wie, waarom niet aan welke motie had meegeschreven: kortom het interne irrelevante kleinpolitieke geneuzel dat ervoor zorgt dat zo veel mensen hun schouders erover ophalen. De Europese politieke droom als meta-werkelijkheid.

Scheuren in de muur om Plopsaland Er zitten dus scheuren in de muur om Europa. Af en toe komen de conflicten dichtbij, en zien we dat niet de hele wereld het Plopsaland is dat we denken dat Europa is. Hoewel we het buiten willen houden, komt het dichtbij. Met demonstraties in Den Haag en Amsterdam, dode vluchtelingen op stranden waar we vakantie houden en nog meer vluchtelingen aan de poorten van Europa.

Binnen Europa is het overigens ook minder Plopsa dan we graag denken. Er is een grote, voor de meeste mensen onzichtbare, kaste van mensen die het arm hebben: de werkloze jongeren, de economische verliezers, de Roma, en tegelijkertijd is er gigantische onzichtbare financiële schade waarvan de consequenties over lange tijd uitgesmeerd worden: de verliezen of lagere opbrengsten van huizen en pensioenen. Bezuinigingen op onderwijs, onderzoek en cultuur en het vooruitzicht dat grote groepen mensen hun hele leven werkloos kunnen blijven zou er toch moeten leiden dat de prioriteiten bijgesteld zouden worden.

Kwetsbaar En af en toe komt het als een dreun binnen. Om me heen hoor ik steeds meer namen, veraf en dichterbij, van mensen die op vlucht MH17 zaten. 298 keer een te vroeg einde en 298 keer familie, nabestaanden, vrienden, kennissen, relaties die het verschrikkelijke nieuws moeten horen, in ongeloof achterblijven en woede, verslagenheid, verdriet, angst voelen. 298 keer op weg van een land waar vrede is naar een land waar vrede is vermoord, waarschijnlijk als ‘ collateral damage ‘ van een oorlog waar we ons niet mee wensen te bemoeien omdat de belangen te groot zijn, maar waarvan duidelijk is dat we ons er niet voor kunnen afsluiten. We kunnen dus onze ogen niet sluiten. Er is geen muur. In Nederland kennen we 189 namen die dat bevestigen.

Vroeg of laat komt het binnen. Nederland en Europa kunnen niet aan de zijlijn blijven staan en doen alsof er een muur is. We zitten er midden in, en hebben er een verantwoordelijkheid te nemen. Met extreme standpunten kom je er niet, en met blijven hangen in procedures ook niet. Er moet wat gebeuren. We zullen keuzes moeten maken, en die hebben te maken met de Russische gaskraan, de olie uit het Midden-Oosten, met verkapte steun aan terroristen. Maar we moeten de keuzen maken. Europa moet laten zien wie zijn vriend is, en wie zijn vijand.

En voor ons, gewone mensen geldt: sta voor je principes, maar wees eens wat minder extreem. Gebruik geen geweld en lok het niet uit. Probeer onderdeel van de oplossing te zijn in plaats van het probleem. Heb geen gelijk. Knuffel je kinderen en partner extra voor je gaat slapen. Geniet van het moment. Want uiteindelijk zijn we allemaal kwetsbaar.

Dit artikel staat ook op de website van Robbert Baruch