Zijn de slachthuizen in handen van psychopaten?

Vorige week werd ons land opgeschud door weerzinwekkende beelden uit slachterij Gosschalk in Epe. Op de beelden zagen we hoe de dieren in het slachthuis bruut werden mishandeld. De varkens en koeien werden hard geslagen, ze werden geschopt en ze kregen elektrische schokken toegediend. We zagen dieren in ernstige shock, we zagen hoe ze klem kwamen te zitten tussen schuifdeuren en we hoorden hun noodkreten. Het ging door merg en been, niet alleen bij de varkens.

Voor ieder weldenkend mens was op slag duidelijk dat dit moet stoppen. Geen wonder dat de Tweede Kamer direct verzocht het slachthuis te sluiten. En zo geschiedde. Maar is dit nu de werkelijke oplossing voor het probleem?

Nee, natuurlijk niet. We weten allemaal dat wat in Gosschalk gebeurde geen incident was. Twee jaar geleden wijdde Zondag met Lubach nog een spraakmakende aflevering aan de misstanden in een ander slachthuis, van het bedrijf Vion in Boxtel. Ook daar zagen we hoe varkens werden mishandeld om ze zo snel mogelijk te doden. Ik noemde het destijds misdadig.

Dat het zo misgaat is niet zo gek. Want de beesten moeten letterlijk in een moordend tempo worden gedood. Alleen al in Nederland worden per dag meer dan 1,7 miljoen dieren gedood. Iedereen snapt dat je dan te maken krijgt met massale mechanische processen waarbij een levend wezen is gereduceerd tot een product. En een product wordt anders behandeld dan een levend wezen: het gaat dan immers primair om de prijs.

Maar zelfs voor zo’n product gelden regels, zou je kunnen denken. We hebben toch de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die die regels handhaaft? Hun toezicht faalt echter structureel. Dat heeft meerdere redenen. Er is flink bezuinigd op de NVWA waardoor er een tekort aan personeel is. Een ander probleem is dat de overgebleven inspecteurs worden dwarsgezeten waardoor ze hun werk niet goed kunnen doen. Waarbij ook nog komt dat de slachthuizen alles op alles zetten om de inspecteurs te misleiden en intimideren. Doordat de slachthuizen ervoor zorgen dat de inspecteurs hun werk niet goed kunnen doen kan een betere NVWA volgens mij niet de oplossing bieden. Het mag op eerste gezicht logisch zijn om te denken dat de oplossing gevonden kan worden bij het verbeteren van de NVWA, maar er is meer nodig om de misstanden op te lossen.

We moeten onder ogen komen dat er iets mis is met het systeem van slachthuizen. Het zijn namelijk de slachthuizen die het de inspecteurs zo lastig maken. Daar wordt op ongekende schaal en in ongekend tempo dieren gedood, waardoor de misstanden niet uit kunnen blijven. Vervolgens moeten ze hierdoor met alle macht proberen de ontstane misstanden te verbergen.

Het lijkt zo logisch om het probleem van de slachthuizen bij henzelf te zoeken. Maar ook dat is te kortzichtig.

Bij de talkshow De Week van Gelderland zochten ze de oorzaak bij het slachthuis zelf. De presentatoren vroegen zich af wat er mis was met het personeel van de slachthuizen. Zijn de medewerkers die tot mishandeling in staat zijn om de dieren zo snel mogelijk te vermoorden niet verschrikkelijke psychopaten? Dat is geen gekke gedachte: eerder schreef ik dit artikel over het opstapelend bewijs voor wat wetenschappers de cruelty link noemen. Dit is het idee dat wie niet om dieren geeft verder psychisch niet in orde is. Nu lijken we richting de werkelijke oplossing te komen: we moeten die psychopaten stoppen. Sluit het slachthuis! Toch?

Dit miskent volgens mij een belangrijke oorzaak voor de dierenmishandeling van de psychopaten: de consument. Tijdens de talkshow van Omroep Gelderland moesten de presentatoren de ongemakkelijke conclusie ook vaststellen: degene die willens en wetens het systeem steunt waarin structureel dieren worden mishandeld is natuurlijk ook een soort psychopaat. Bijdragen aan mishandeling vinden we immers allemaal van de zotte. Alleen als we deze psychopaat stoppen zal het probleem werkelijk stoppen. Zolang de vraag groot blijft, zal er immers altijd wel een ander slachthuis zijn dat in moordend tempo wil voldoen aan die wens.

Maar hoe gaan we die psychopathische consument stoppen? Ze zijn met zoveel en soms gaat de geestesziekte wel erg ver. Zie bijvoorbeeld de beelden van AD. Te zien valt dat vele Epenaren zelfs na de onthullingen van mishandeling nog in de rij staan voor een laatste stukje vlees van slachterij Gosschalk. Als de journalist vraagt naar de misstanden zijn de kopers van een stukje mishandeld dier te laf om te reageren. Ze gaan ‘gewoon’ door met hun boodschappen. Hun steun aan verschrikkelijke misstanden valt volgens mij allang niet meer goed te praten met het argument dat het een vastgeroeste gewoonte of traditie is om vlees te eten. De gruwelijke effecten zijn bekend en de alternatieven beschikbaar.

Inmiddels moeten we dus beter weten. Ik schrijf ‘we’, omdat het probleem breder is dan Epe. De onverschillige Epenaar staat symbool voor de gemiddelde Nederlander die denkt een dierenvriend te zijn en ondertussen wegkijkt als het gaat om het stuk vlees op het bord.

Tegen zulke ernstige psychopathologie lijkt een paardenmiddel nodig. We zijn nog lang niet bij een echte oplossing. We moeten het probleem blijven aankaarten zolang er gekken zijn die het ondersteunen.