Ziekenhuizen gebruiken geweld tegen patiënten

Je bent aan de duivel overgeleverd ook al draagt die dan een witte jas.

Een aantal zorgverzekeraars is nog steeds met bepaalde ziekenhuizen in onderhandeling over vergoedingen. Zolang ze er onderling niet uit zijn, kun je daar als patiënt behoorlijk de dupe van worden. Je hebt kans dat de verzekering maar driekwart van de rekening vergoedt. Aangezien zorg reteduur is, kun je ook van die 25% in grote financiële moeilijkheden raken. Het is betrekkelijk moeilijk vast te stellen of en tot hoever je in de gevarenzone zit zoals blijkt uit de informatie van de Zorgwijzer.

De affaire werd verleden week – op 5 januari – al aan de orde gesteld door Op1. Gezondheidseconoom Xander Koolman van de Vrije Universiteit legde haarfijn uit wat pechvogels te vrezen hebben. Hij voegde er aan toe dat ziekenhuizen en klinieken van tevoren niet hoeven en soms niet kunnen vertellen, of je een rekening van heb ik jou daar kunt verwachten. Je bent aan de duivel overgeleverd ook al draagt die dan een witte jas.

Je zou zeggen: daar komt heibel van. De politiek is er na terugkeer van het zo welverdiende reces als de kippen bij om haring of kuit te eisen. Dit is immers een grof schandaal. Mensen die zich in goed vertrouwen laten behandelen, worden in het ongewisse gelaten met betrekking tot de financiële consequenties. Maar die komen wel en ze kunnen verwoestend zijn.

De woorden van Xander Koolman zijn echter verklonken. Het lijkt wel of deze situatie als onderdeel wordt beschouwd van de normaliteit. Dat je er als patiënt maar aan moet wennen. We leven niet langer in Wolkenkoekoeksland. Leven betekent risico nemen. 

De juiste analyse is echter dat ziekenhuizen en klinieken geweld gebruiken. Natuurlijk: ze grijpen niemand bij de keel. Ze plegen geen verbale agressie. Zij gooien geen zwaar vuurwerk. Ze bezorgen je geen gehoorschade of een hersenschudding. Ze bedreigen je vrouw en kinderen niet. Ze blijven keurig. Ze blijven beleefd. Ze sturen papieren brieven. Toch hebben de effecten daarvan veel gemeen met de gevolgen van de agressie, waarover in de media zo vaak getoornd wordt.

De gevolgen van een onverwachte megarekening zijn een schuldencrisis: je kunt je normale leven niet meer voortzetten. Je plannen en ambities vallen in duigen. Je loopt kans dat je huis en haard verliest, misschien zelfs je kinderen. Je bent dan geheel vergelijkbaar met slachtoffers van het toeslagenschandaal.

Laten we het een tikje anders formuleren: klinieken en ziekenhuizen gebruiken institutioneel geweld tegen willekeurige patiënten. Datzelfde geldt voor de zorgverzekeringen want die waarschuwen hun klanten evenmin. Volgens dr. Koolman van de VU laten al die instanties dat na omdat het anders hun onderhandelingspositie verzwakt. 

De burger wordt aan zijn lot overgelaten. Die wordt door de SIRE met spotjes aangemaand vooral niet te polariseren.

Nawoord: Er zijn overigens ook veel Nederlanders die een budgetpolis hebben gesloten. Daar zit structureel het risico in dat je tegen een rekening voor niet gecontracteerde zorg aanloopt. Juist mensen met een kleine beurs zien zich genoodzaakt zich op die manier te verzekeren. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.