ZEMBLA: 'Overheid aansprakelijk voor misstanden bij adopties'

Advocaten van adoptiekinderen uit Sri Lanka en Indonesië die in de jaren tachtig naar Nederland zijn gehaald, stellen de overheid aansprakelijk voor de misstanden rond hun adopties. Zij verwijten de overheid niets te hebben gedaan tegen de illegale adopties waar adoptiekinderen het slachtoffer van zijn geworden. Ze eisen financiële compensatie voor de kosten die adoptiekinderen moeten maken in hun zoektocht naar hun biologische ouders en hun werkelijke identiteit. Dat bleek uit de uitzending van ZEMBLA van woensdag 28 maart.

“Er zijn misdaden gepleegd. Het is eigenlijk bizar, dat als je geadopteerd bent en er is sprake van vervalste papieren, dat je je eigen misdaad moet oplossen en dat je daarvoor moet betalen,” zegt jurist Dewi Deijle die zelf geadopteerd is uit Indonesië. Zij stelt de overheid aansprakelijk namens de stichting My Roots die adoptiekinderen uit Indonesië helpt hun bloedverwanten terug te vinden.

Ook advocaat Martin de Witte van SAP Advocaten stelt de Nederlandse staat aansprakelijk namens een cliënte die in 1987 vanuit Sri Lanka is geadopteerd. Volgens De Witte controleerde de Nederlandse overheid in die periode niet of de buitenlandse adopties correct verliepen. Terwijl al sinds eind jaren zestig kinderen uit het buitenland werden geadopteerd, maakte de overheid pas in 1989 wetgeving die buitenlandse adopties reguleerde.

De Witte: “Niemand heeft gecontroleerd hoe dat ging. Dus nu zitten we met het probleem dat er heel veel geadopteerde mensen in Nederland zijn, die niet weten waar ze vandaan komen, terwijl ze wel het recht hebben om dat te weten.”

Lisa Komp van het advocatenkantoor Prakken d’Oliveira dient een claim in bij de overheid namens Dilani Butink, die in 1992 vanuit Sri Lanka is geadopteerd. Butink ontdekte dat haar adoptiepapieren zijn vervalst. Daardoor weet ze niet of ze vrijwillig door haar biologische moeder is afgestaan: “Dan denk je: waar kom ik dan wel vandaan? Ben ik te vondeling gelegd? Ben ik op straat geboren? Ben ik gejat?”

In een schriftelijke reactie op de aanstaande juridische claim laat het ministerie van Justitie en Veiligheid aan ZEMBLA weten: ‘Het staat een ieder vrij om zich tot de rechter te wenden.’

Ed Nijpels: Overheid is verantwoordelijk In ZEMBLA zegt voormalig VVD-Kamerlid Ed Nijpels dat ook in de periode dat er nog geen wetgeving was, maar er wel buitenlandse kinderen werden geadopteerd, de Nederlandse overheid daarvoor verantwoordelijk was en is.

“De Nederlandse overheid heeft een systeemverantwoordelijkheid. Want een kind dat naar Nederland wordt gehaald, via een Nederlandse organisatie, daarvoor heeft de Nederlandse overheid de verantwoordelijkheid dat daar goede mensen zitten. Dat die procedures deugen. Dat men alleen maar zaken doet met organisaties in het buitenland die ook deugen. Die systeemverantwoordelijkheid was er en zal er ook altijd blijven,” aldus Nijpels. Nijpels drong begin jaren 80 als VVD-Kamerlid aan op wetgeving over buitenlandse adopties. In 1981 zei hij in de Tweede Kamer “dat het importeren van pinda’s aan meer voorschriften gebonden is dan aan de adoptie van een buitenlands kind.”

Falend toezicht René Hoksbergen, emeritus hoogleraar Adoptie, is van mening dat de overheid “heeft gefaald” in zijn toezichthoudende taak: “Waren al die kinderen wel adoptabel? Hadden de biologische ouders het kind wel afgestaan? Werden die kinderen niet zo ongeveer verkocht? Daar had toezicht op moeten zijn. En dat ontbrak.”

“De overheid heeft nu de plicht om de 40.000 buitenlandse adoptiekinderen die er nu zijn, zoveel mogelijk te helpen om onjuistheden uit het verleden, ongedaan te maken,” aldus Hoksbergen.

Marcia Engel van Plan Angel, de belangenorganisatie van adoptiekinderen uit Colombia stelt in ZEMBLA een parlementair onderzoek naar de adoptiemisstanden van de overheid te willen. De organisatie werkt momenteel aan een zwartboek over de misstanden rondom adopties in Colombia dat later dit jaar aan de politiek zal worden aangeboden.

Uit eerdere uitzendingen van ZEMBLA blijkt dat adoptiedossiers van kinderen uit Sri lanka op grote schaal zijn vervalst. Geboortedata kloppen niet, en kinderen zijn niet in alle gevallen vrijwillig afgestaan door hun biologische ouders. Ze zijn afgestaan door ‘acting mothers’, vrouwen die tegen betaling deden alsof ze hun kind ter adoptie afstonden. Kinderen blijken te zijn geroofd uit ziekenhuizen, of zijn afkomstig uit ‘baby farms’ waar vrouwen zwanger werden gemaakt ten behoeve van de adoptiemarkt. Soortgelijke praktijken deden zich ook voor in landen als Indonesië, Bangladesh en Cambodja.