Zal de linkse wolk tegen de Miljoenennota stemmen?

Het is vandaag Prinsjesdag, de dag waarop het kabinet zijn begroting voor het komende jaar presenteert. Omdat Rutte III al in januari is afgetreden vanwege de toeslagenaffaire, dient die begroting ‘beleidsarm’ te zijn. Het kabinet is immers demissionair, al ruim acht maanden. En demissionaire kabinetten mogen geen nieuw beleid meer ontwikkelen, ze ‘passen alleen maar op de winkel’.

Maar of de Miljoenennota die vandaag uit het koffertje van minister van Financiën Wopke Hoekstra komt uitsluitend  ‘technisch’ van aard is, kun je je afvragen. Volgens allerlei uitgelekte berichten gaan er miljarden naar het klimaat. Dat is weliswaar afgedwongen door een rechterlijke uitspraak, maar niettemin. Bovendien geeft het op de winkel passende kabinet nog eens honderden miljoenen uit aan koopkracht en woningbouw. Ook niet echt wat je beleidsarm zou noemen.

Toch zal Rutte III er wel mee wegkomen. Het kabinet mag dan al lang geleden zijn ontslag hebben aangeboden, het kan nog steeds op draagvlak rekenen van de vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Dat draagvlak is door de verkiezingsuitslag van 17 maart zelfs gegroeid: de vier partijen hebben samen 77 (Pieter Omtzigt is uit het CDA gestapt) van de 150 Kamerzetels.

Er is wel het een en ander gebeurd in de voorbije maanden. De ChristenUnie weet nu al zeker (nou ja, zeker) dat ze geen deel meer zal uitmaken van de volgende regeringscoalitie. Ze is dus, in ieder geval op termijn, geen regeringspartij meer. Ze gedraagt zich soms al als een oppositiefractie. Vorige week heeft ze nog tegen de coronapas gestemd, die het kabinet verplicht wil stellen voor bezoekers van onder meer de horeca. De coronapas haalde alleen een Kamermeerderheid omdat een deel van de ‘echte’ oppositiepartijen ervoor stemde.

Toch kan het kabinet wel vertrouwen op steun van de orthodoxe mannenbroeders voor een belangrijk deel van zijn plannen. Drie ChristenUnie-bewindslieden maken immers nog deel uit van het kabinet. Zij hebben de Miljoenennota mede opgesteld. Hun partijgenoten in de Tweede Kamer zullen hen niet snel laten zakken.

Maar of de begrotingsplannen voor volgend jaar ook van de oppositie veel bijval zullen krijgen is de vraag. De extreemrechtse partijen, de SP, de Partij voor de Dieren en allerlei hele kleine fracties zullen vermoedelijk tegenstemmen. Ook PvdA en GroenLinks staan niet te springen om de plannen verder te helpen. Nadat deze ‘linkse wolk’ door VVD en CDA in de kabinetsformatie werd afgewezen, zal de behoefte om het kabinet uit de brand te helpen ongetwijfeld niet al te groot zijn. Een verzoek van de VVD-fractie om overleg vooraf werd in ieder geval rücksichtslos geweigerd.

Anderzijds: PvdA en GroenLinks kunnen hun hakken wel in het zand zetten, maar ‘nee’ zeggen tegen onder meer de klimaatmiljarden is ook al zowat. Zoiets heeft weliswaar geen onmiddellijke consequenties, maar het brengt hun Eerste Kamerleden straks in een lastig parket. Want ook de senaat moet de begrotingsvoornemens voor volgend jaar nog goedkeuren. En daar heeft de regeringscoalitie in elk geval géén meerderheid. Het is aangewezen op een deel van de oppositie. In de praktijk gaat het vooral om PvdA en GroenLinks. Zouden zij het wagen nu tegen te stemmen, terwijl ze weten dat hun partijgenoten in de Eerste Kamer dan voor een uiterst ingewikkelde afweging komen te staan?