Dilan Yesilgöz, demissionair minister van Justitie, maakt woensdagochtend via huiskrant De Telegraaf bekend dat ze Mark Rutte wil opvolgen als leider van de VVD. Dinsdag hield ze nog vol dat ze er 'over aan het nadenken' was maar dat bleek een smoes om de primeur aan De Telegraaf te gunnen. Nu zegt ze in die krant klaar te staan om "nog sterker en weerbaarder te maken".
Het betekent dat de partij nog verder naar rechts opschuift. Rutte zelf verklaarde maandag in het debat met de Tweede Kamer dat Yesilgöz politiek gezien rechtser is dan hij. Ze kan de eerste vrouwelijke premier van Nederland worden en ook de eerste die in het buitenland (Ankara) geboren is. Jules van Zuylen van Nijevelt, die van 1866 tot 1868 premier was, werd weliswaar in 1819 het Luxemburgse Eich geboren maar dat was tijdens de Nederlandse 'overheersing'. Later, in 1888, werd Æneas Mackay premier, kind van Schotse immigranten.
De benoeming van Yesilgöz moet formeel nog plaatsvinden maar dat lijkt een formaliteit. Vermoedelijk zal het hoofdbestuur van de VVD later deze week bekend maken dat ze de voorkeurskandidaat is. Daarna volgt er een verkiezing met enkele kansloze uitdagers. In theorie is het nog mogelijk dat een andere serieuze tegenkandidaat zich meldt.
Saillant is dat Yesilgöz zelf een drijvende kracht is achter de val van het kabinet. Zij leidde de kabinetsonderhandelingen over het migratiebeleid en draaide daarin coalitiepartners de duimschroeven aan. Toen die niet toe wilden geven moest Mark Rutte zelf bijspringen, wat zijn ondergang zou inluiden. Historici kunnen zich de komende decennia buigen over de vraag of dat opzet was en zo ja, van wie.
De NOS meldt:
In De Telegraaf zegt Yesilgöz klaar te zijn voor een volgende stap als partijleider en eventueel premier, "voor zover je van tevoren helemaal voorbereid kunt zijn op die rol". Ze wijst op de verschillende politieke functies die ze op lokaal en landelijk niveau heeft gehad. "Ik neem inmiddels een berg ervaring mee."
Voordat Yesilgöz haar besluit bekendmaakte had al een hele reeks andere kandidaten, van Edith Schippers tot Klaas Dijkhoff, bekendgemaakt af te zien van de functie.
Yesilgöz (46) is sinds vorig jaar minister van Justitie en Veiligheid. Daarvoor was ze kort staatssecretaris van Economische Zaken en Kamerlid. Tot 2017 was ze raadslid in Amsterdam en wist zich daarmee landelijk in de kijker te spelen met een uitgesproken rechtse toon. Vorig jaar beweerde ze in de H J Schoo-lezing nog dat wokisme een van de grootste bedreigingen voor het land vormt. Daarvoor is nog geen enkel bewijs geleverd.