Yesilgöz en Schoof kochten omstreden Israëlisch spionagesysteem, hielden dit geheim voor Kamer

Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft buiten de Tweede Kamer om een telefoon- en data-aftapsysteem voor de politie gekocht van het omstreden Israëlische defensiebedrijf Cognyte. Het besluit werd dit jaar genomen, toen VVD-leider Dilan Yesilgöz nog minister was en premier Dick Schoof de hoogste ambtenaar op datzelfde ministerie. Dat blijkt uit onderzoek van NRC.

Het ministerie kocht het nieuwe systeem om het falen van een ander gloednieuw tapsysteem te verhullen, maar ook dit in het geniep gekochte systeem werkt tot op de dag van vandaag niet. Daardoor zit de overheid nu opgescheept met twee nieuwe, niet-werkende tapsystemen.

NRC schrijft:

Het ministerie heeft de geheime aankoop niet genoemd in Kamerstukken en sprak slechts over een „upgrade”. Meerdere direct betrokken politie- en justitiemedewerkers laten NRC weten dat de Kamer daarmee verkeerd is geïnformeerd. Het gaat niet om een upgrade, maar om een nieuw tapsysteem, dat is aangeschaft omdat een ander nieuw tapsysteem een miskoop bleek. De aanschafprijs van dat systeem is geheim. Aan pogingen om het werkend te krijgen, gaf de politie afgelopen jaren 3,8 miljoen euro uit, bevestigt een woordvoerder van de politiekorpsleiding nu. Over dat bedrag is de Tweede Kamer nooit geïnformeerd.

Nog los van het voorliegen van de Kamer over de aankoop van het systeem en de kosten van het proberen werkend te krijgen, is ook de fabrikant van het spionagesysteem hoogst omstreden. De Tweede Kamer waarschuwde eerder al dat het bedrijf Cognyte afluisterapparatuur misbruikte voor spionage voor Israël. In 2016, toen het bedrijf nog Verint heette, wilde de Kamer al geen producten van dit bedrijf meer gebruiken:

Sindsdien is Cognyte meermaals direct in verband gebracht met mensenrechtenschendingen en spionageschandalen. In 2023 kwam het Israëlisch defensiebedrijf publiekelijk onder vuur te liggen wegens het leveren van afluistersystemen aan onder meer Myanmar. Daar zette het regime ze in tegen politici en journalisten waarmee het mensenrechten schond – ook nadat in Israël een officieel verbod op die handel was ingevoerd.

Een jaar eerder besloot de centrale bank in Noorwegen niet meer in Cognyte te investeren, nadat een rapport van een ethische commissie van de Noorse regering had vastgesteld dat het een „onacceptabel risico” was dat „het bedrijf bijdraagt aan serieuze mensenrechtenschendingen” zoals ontvoeringen en marteling.