Xenofoben misbruiken Zwarte Piet als een icoon voor hun denkbeelden en dragen zo bij aan de ondergang van het feest

Kick Out Zwarte Piet wil een jaar lang consequent actievoeren om de gehate knecht definitief uit te bannen. Het eerste voorbeeld wordt gesteld in Westzaan, een dorp met net geen 5000 inwoners dat deel uitmaakt van de gemeente Zaanstad. Daar zal de actiegroep ¨Zaankanters tegen Racisme¨ protesteren tegen het feit dat de Sint zich door Zwarte Piet zal laten vergezellen. In het stadscentrum zelf hoeft dat niet meer.

De grote intocht is afgelast, omdat de meeste vrijwilligers zich hebben teruggetrokken. Bovendien is er geen geld want de gemeente heeft de subsidie ingetrokken. Hiermee geeft het college uitvoering aan een anti-Zwarte Piet motie van twee kantjes die door een raadsmeerderheid werd aangenomen. De Westzaners echter blijken hardnekkig. Ze zullen zich zeker wel vergelijken met de inwoners van het Gallisch dorpje uit een zeker beroemd stripverhaal. 

Overal in Nederland wordt Zwarte Piet ten val gebracht door een coalitie van hardnekkige activisten en bestuurders die geen gesodemieter wensen. Ze wanen zich dragers van de beschaving die een einde maken aan de kwalijke activiteiten van de inboorlingen. Hun feest wordt gedefinieerd als een racistische praktijk op grond van de stelling dat iedereen in de hele wereld die het gezicht zwart maakt dat altijd en overal doet om mensen van Afrikaanse afkomst belachelijk te maken en neer te zetten als minderwaardige wezens. 

Sinterklaas is een buitengewoon oude traditie met wortels in de heidense tijd. Kern is een maskerade zodat dingen gezegd en gedaan kunnen worden die op andere dagen buiten de orde zouden vallen. Op veel plekken in Europa – bij ons op Ameland – wordt het nog steeds zo gevierd, maar in Nederland heeft Sinterklaas de vorm aangenomen van een familiefeest. De goedmoedige spot in de gedichten is een rest van de scherpe kantjes die ooit aan de viering zaten. Zak en roe zijn dat ook. Ze dragen tegelijk het karakter van vruchtbaarheidssymbolen. Als er hard op de deur wordt gebonkt treden echter een getemde Sint en Piet de kamer binnen. Ze zijn teruggebracht tot goedgeefse kindervrienden. 

Nu deze traditie consequent door activisten met racisme in verband wordt gebracht, grijpen xenofobe ideologen hun kans. Zij misbruiken Zwarte Piet als een icoon voor hun kwalijke denkbeelden. Zo dragen zij het hunne bij aan de ondergang van het feest. Zie bijvoorbeeld de activiteiten van Ongehoord Nederland. Ze zijn daar wat framen betreft geen haar beter dan hun tegenvoeters van Kick Out Zwarte Piet. Je zou bijna zeggen dat ze elkaar nodig hebben, elkaars bondgenoten zijn. 

Het bedrijfsleven telt ondertussen zijn knopen en zijn centen. Het wil zijn producten niet in verband brengen met een controverse. Het viel mij op dat in het Schiedamse centrum de kerstversieringen alom zijn aangebracht terwijl de Sint ontbreekt. Voor Rotterdam geldt hetzelfde. Als STER-reclames de goedheiligman nog inschakelen, dan is hij een eenzame ruiter. Een verloren gelopen oude man, want zelfs aan roetveegpieten waagt de commercie zich niet. Ook die leiden af van het product. Daarom zal het binnen afzienbare tijd afgelopen zijn met het hele Sinterklaasfeest. Ook voor steeds meer gewone mensen is op deze manier de lol er af. Wat overblijft is wrok en rancune. 

Als je er goed over nadenkt, is het een perfecte wraakneming. Eeuwenlang heeft Nederland zendelingen en missionarissen uitgezonden die in verre landen de strijd aangingen met zondig geachte gewoontes en tradities van de oorspronkelijke bevolking. Zij predikten de ware leer en veroordeelden veel van wat tot de kern van het leven behoorde. Nu krijgen de inboorlingen in het land van herkomst een koekje van eigen deeg. Naar verklaringen wordt niet geluisterd. Wie de werkelijke bedoelingen van de traditie uitlegt, wordt weggehoond of beschuldigd van de grootste zonde uit onze tijd: racisme. Die moet leren zich te schamen. Zo werkte dat destijds in de koloniën. Zo werkt het nu hier. Je moet niet denken dat de onderdrukte volkeren overzee niets van hun Europese overheersers hebben aangenomen. Ze hebben juist heel véél aangenomen. Het kolonialisme heeft werkelijk niets goeds gebracht.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.