Wopke Hoekstra kan met zijn dienstplichtplan veel leren van de Taliban

Er is het CDA veel aan gelegen te voorkomen dat het kabinetsbeleid inzet wordt van de komende verkiezingen. Vandaar dat Wopke Hoekstra de laatste dagen hamert op het aambeeld van de opkomstplicht. Liever de theorie dan de praktijk, liever wensdromen dan realiteit. Hij wil dat alle jongens en meisjes van achttien jaar worden opgeroepen om een jaar lang de samenleving te dienen. Zij hebben de keuze tussen het vervullen van een militaire of een civiele dienstplicht. Daarbij noemt Hoekstra dan met een vroom smoel de zorg.

Alsof ze bij de zorg zitten te wachten op duizenden en nog eens duizenden ongeschoolde krachten die weer afzwaaien zodra je ze iets nuttigs hebt geleerd.

Toch is het in deze onzekere tijden de moeite waard om de proefballon van Hoekstra niet meteen, net als dat Chinese ding,  uit de lucht te schieten. De militaire dienstplicht, zoals wij die nu kennen, is tijdens het bewind van Robespierre ingevoerd toen de pas uitgeroepen Franse Republiek van alle kanten werd aangevallen. De grote man achter het concept was Lazare Carnot dankzij wiens idee honderdduizenden jonge mannen als kanonnenvoer de veldslag konden worden ingejaagd. Daar hadden de tegenstanders met hun beroepslegers geen antwoord op. Alle overwinningen van Napoleon zijn op dit principe gebaseerd. Het ging mis, toen er zo weinig potentiële recruten over waren, dat hij zestienjarigen op moest roepen. Pas een halve eeuw later was het bevolkingsevenwicht tussen mannen en vrouwen hersteld.

Het voorbeeld van Frankrijk vond navolging. Zo kwamen in bijna alle Europese landen de massale volkslegers in zwang en de eindeloze lijsten gesneuvelden, die tijdens oorlogen in de kranten en op de aanplakborden van de gemeente verschenen. Ook Nederland kende zijn dienstplicht, die door Willem I volgens het model van Carnot werd ingevoerd. Alleen de opkomstplicht is afgeschaft. Die kun je zo weer in het leven roepen. Het is wél de vraag of de inzet van kanonnenvoer nog van deze tijd is. Natuurlijk: aan het Oekraïense front gebeurt het. Toch krijg je uit de – door beide partijen zwaar gefilterde – informatie de indruk dat het niet de mankracht maar de professionaliteit, de uitrusting en de inzet van geavanceerd oorlogstuig het verschil maken. 

Wopke Hoekstra noemt discipline en saamhorigheid belangrijke redenen om de opkomstplicht nieuw leven in te blazen. Dan wordt het bevorderen van zulke eigenschappen wel een hele dure liefhebberij, los van het gegeven dat saamhorigheid en discipline belangrijke elementen zijn bij het opzetten van een criminele organisatie. Bovendien verhef je dan een bijzaak tot het hoofddoel. Het hoofddoel is bijdragen aan strijdkrachten die de vijand afschrikken. Alleen dat maakt de inzet van tientallen miljarden en het overhoop halen van miljoenen levens de moeite waard.

Wellicht is militaire dienst voor mannen en vrouwen een goed idee maar dan niet om ze in te zetten als 'klassiek' kanonnenvoer à la Verdun of Bachmoet.  Een beter voorbeeld ter navolging zijn de Taliban. Sinds Alexander de Grote hebben alle invallers van Afghanistan de tanden stukgebeten op het hardnekkige verzet van vastberaden guerrillastrijders die door vochten tot de vijand zich had teruggetrokken. Hoe dat werkt, hebben wij verleden jaar aan de beelden van de chaotische vlucht uit Kaboel gezien. Als wij de opkomstplicht weer invoeren, laten wij dan niet alleen de mannen maar ook de vrouwen trainen in de strijdmethodes van de Taliban. 

Merkwaardig genoeg is Zwitserland dan een tweede voorbeeld ter navolging. Men kent daar een soort algemene volkswapening voor mannen. Tussen hun achttiende en hun vierendertigste jaar moeten zij een basistraining van achttien weken doorlopen en regelmatig deelnemen aan herhalingsoefeningen. Wie dat niet wil, doet vervangende civiele dienstplicht. Vrouwen hoeven niet in dienst maar mogen wel. Daar moeten die Zwitsers maar eens een referendum over houden, over die vorm van ongelijkheid.

De strategie van de Zwitserse strijdkrachten is al eeuwen gebaseerd op het verdedigen van huis en haard. Als de vijand komt, wordt die bestreden vanuit een netwerk van fortificaties door strijdkrachten die zeer modern zijn bewapend. Veteranen hebben vaak hun uniform en hun wapens in huis liggen. Pas korte tijd geleden is besloten de ammunitie toch elders op te slaan. Voor buitenlandse consumptie hebben de Zwitserse strijdkrachten een website in het Engels én het Russisch. Het is de moeite waard die te raadplegen.

Als Nederland luistert naar Wopke Hoekstra geven de Taliban en de Zwitsers het voorbeeld: algemene volkswapening en een helse guerrilla waarin zelfs de best bewapende legers vastlopen. We hebben het zelf geleerd in Uruzgan.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: handel op de vijand, daar is Nederland goed in