Woorden zijn niet onschuldig

Woorden zijn niet onschuldig. De woorden van onze politieke leiders zijn bepalend voor de sfeer in ons land.

Woorden kunnen het beste in ons losmaken. Ze kunnen verbroederen. Ze kunnen ons geborgen laten voelen. Ze kunnen ons kracht geven en inspireren tot grootse daden. Maar woorden kunnen ook het slechtste in ons losmaken. Angst. Haat. Geweld.

Vorige week vrijdag verscheen er een rapport van het Verweij-Jonker instituut. Daarin wordt beschreven dat het aantal racistische incidenten in Nederland vorig jaar opnieuw is toegenomen. Bij een deel van de geweldsincidenten verwezen de daders expliciet naar Geert Wilders. Zo werden er vuurwerkbommen gegooid naar het huis van een Somalisch gezin en werd er een foto van Geert Wilders op de deur achtergelaten met de tekst: allochtonen moeten weg hier, blank is beter.

Woorden kunnen een samenleving maken of breken.

Op 19 maart 2014 werden in een Haags café woorden gebruikt die ons land kapot kunnen maken. Minder Marokkanen schreeuwde een uitzinnige menigte. “Minder. Minder.”

“Dan gaan we dat regelen”, zei een politicus met een glimlach. Minder Marokkanen. Al maanden voeren advocaten en aanklagers in de rechtszaal een debat over de vraag wat er precies bedoeld werd met die uitspraken. Maar in al die juridische haarkloverij zou je bijna vergeten dat het op die avond glashelder was wat er bedoeld werd. Glashelder voor het publiek in de zaal. Glashelder voor iedereen die het zag op tv.

Woorden kunnen het beste in ons losmaken, maar ook het slechtste. In de dagen na de minder-minder-uitspraken kwamen de berichten van schoolklassen die het gescandeer uit het Haagse café herhaalden. Het jeugdjournaal liet beelden zien van Hind, een Marokkaans-Nederlands meisje, dat bang was dat ze ons land zou worden uitgezet. Minder Marokkanen was wat er beloofd werd. Jullie horen hier niet. Dat was de boodschap die zij hoorde. Glashelder.

Ik heb me nooit etnisch aangesproken gevoeld. Mijn Marokkaanse vader heb ik nooit gekend. De Marokkaanse cultuur ken ik niet. Gescheld op ‘de Marokkanen’ heeft mij nooit persoonlijk geraakt.

Tot die avond. 19 maart 2014. Ik was net vader geworden. Ons pasgeboren zoontje, het meest waardevolle in ons leven. Die avond schoot het onwillekeurig door mijn hoofd. Minder Marokkanen. Minder. Minder. Hoe ver gaat het? Wanneer kan je stoppen Marokkaan te zijn en beginnen Nederlander te worden? Marokkaan. Is de man die veertig jaar geleden hierheen kwam en al jarenlang een Nederlands paspoort heeft nog steeds een Marokkaan? Is zijn zoon het? En mijn zoon?

Woorden zijn niet onschuldig. Woorden bepalen de sfeer in ons land. Morgen bepaalt de rechter of de minder-minder-uitspraken juridisch toegestaan zijn of niet. Maar het belangrijkste is niet of de uitspraken van Wilders juridisch wel of niet over de grens gaan. Wilders gaat een morele grens over. Keer op keer. Al jarenlang.

Wat de rechter ook besluit morgen, onze strijd tegen haatretoriek en zondebokpolitiek zetten we voort. Omdat dat verhaal on-Nederlands is. Omdat het niet hoort bij onze empathische samenleving. Omdat het niet past bij het land waarin mijn kinderen opgroeien.