Wolf Amersfoort dood door schuld?

Weinig dingen zijn zo onnatuurlijk als een roedel wolven met een hek eromheen. Bij onrust binnen de groep wordt het individuele dieren onmogelijk gemaakt om te vluchten, waardoor ze het slachtoffer kunnen worden van agressie. Dit lijkt het geval te zijn in DierenPark Amersfoort, waar een van de eerder ontsnapte wolven is overleden. De vraag dringt zich op: is dit dood door schuld?

Dat er iets mis was met de verhoudingen binnen de roedel wolven van DierenPark Amersfoort was bekend. Twee vrouwtjes gedroegen zich steeds dominanter. Heel normaal wolvengedrag, maar dat ging ten koste van twee andere wolven, die de spanning kennelijk wilden ontvluchten en dat afgelopen week succesvol deden. Ze zijn daarop verdoofd en teruggezet bij de rest van de roedel, in een verblijf buiten het zicht van bezoekers.

Woensdag is daar een van de ontsnapte wolven, een wolvin, dood gevonden. De andere wolf is zwaargewond aangetroffen. Hartfalen lijkt de doodsoorzaak te zijn en tevens had de dode wolvin lichte bijtwonden. De autopsie is nog gaande, zo meldt DierenPark Amersfoort. Er wordt onderzocht of de wolvin al eerder hartproblemen had. Indien dit het geval was kan de verdoving, in combinatie met stress, het dier fataal zijn geworden.

Dood door schuld? Zeker is dat er een gevecht heeft plaatsgevonden, buiten het geclaimde verscherpte toezicht om. Niet ondenkbaar is dat de twee wolven, die onderaan stonden in de pikorde van de roedel, door hun verdoving (nog) dermate verzwakt waren dat de andere wolven dit gevoeld hebben. Het zou niet de eerste keer zijn dat een ziek of zwak dier uit een groep wordt verstoten. Alleen zat er nu een hek omheen, waardoor ze geen kant op konden.

Volgens DierenPark Amersfoort is de spanning bij de wolven, die maandag 30 augustus tot de ontsnapping leidde, toegenomen door geluiden van een verbouwing. Dit zou tot extra onrust geleid hebben. Menselijke factoren hebben dus een situatie verder verstoord die al volledig onnatuurlijk is – een roedel wolven met een hek eromheen – en stress toegevoegd aan een groep dieren waar de onderlinge verhoudingen op scherp stonden.

Zwakke plek Het dierenpark geeft aan dat het de twee wolven maandag lukte om op een zwakke plek onder de omheining door te komen. Terwijl men bij ontsnappingen altijd direct over de veiligheid van de bezoekers begint, was die klaarblijkelijk niet op orde met een zwakke plek in de omheining. Tegelijk kent het DierenPark zichzelf keer op keer ‘geweldige deskundigheid’ toe, maar dat kan inmiddels met een korrel zout genomen worden. De slager keurde zijn eigen vlees en kwam na de ontsnapping van maandag tot de conclusie dat verdere maatregelen overbodig waren. Daarop is men na het nieuws over de dood van de wolvin weer teruggekomen. Er wordt nu gesproken over het versterken van de omheining met beton.

Niet gesproken wordt over de oorspronkelijk samenstelling van de roedel, die het slachtoffer is geworden van de hoogmoedige gedachte dat mensen heel goed weten hoe het allemaal moet en dat we de natuur naar onze hand kunnen zetten. Weg educatieve waarde van deze dierentuin, weg leugen dat dierentuinen dieren in een zo natuurlijk mogelijke setting laten zien. De enige les is dat de juf twee weggelopen, gepeste leerlingen verzwakt heeft teruggeplaatst in een klas vol nijdassen, daar onvoldoende toezicht op heeft gehouden, waarna de twee zwakke leerlingen het haasje werden.

Menselijk falen Deze kwestie kan niet weggemoffeld worden door DierenPark Amersfoort met het prijzen van het deskundige en betrokken personeel en de suggestie dat de oorzaak van het hartfalen wellicht nooit wordt gevonden. In dat geval zou het dus allemaal puur toeval zijn geweest, terwijl er een waslijst is aan zaken die een optelsom vormen en, mits je ervoor openstaat, heel veel aanwijzingen geven voor menselijk falen van een kaliber wat je niet vaak tegenkomt. En niet alleen wolven zijn het slachtoffer van beperkte leefruimte in dierentuinen of dolfinaria. Allerlei dieren, van dolfijnen tot giraffen, olifanten en grote katachtigen, worden ernstig in hun natuurlijke gedrag beperkt, omdat de mens ze tot een bezienswaardigheid heeft gemaakt. Zoals de twee chimpansees uit DierenPark Amersfoort die vorig jaar ontsnapten en de kogel kregen, omdat men niet in staat was om ze op tijd te verdoven.