'Witte privileges'

Op de Facebookpagina van Jorgen Raymann zag ik onlangs de volgende vraag voorbij komen: “Just curious, what do you think ‘white privilege’ means?” Tot mijn verbazing bleek uit de antwoorden dat de meesten de term ‘White Privilege’ – letterlijk vertaald: ‘witte privileges’ – duidelijk niet begrepen. Daardoor viel het commentaar gauw uit context.

Toevallig bezocht ik in September het Sub Culture theater in Manhattan de  discussieavond A conversation about race (zie deze video) waar dit onderwerp uitgebreid ter sprake kwam. Het panel werd geleid door niemand minder dan Soledad O’Brien, journalist en programmamaker bij CNN. De twee andere panelleden waren comedian Bartunde Thurston en auteur van ‘How to be Black’ en Tanner Colby auteur van ‘Some of my best friends are Black’.

Tanner Colby, zelf blank en van zeer bevoorrechte achtergrond, gaf aan de term ‘white privilige’ wel te begrijpen, maar het niet eens te zijn met de terminologie. Volgens hem roept de term aversie op bij witte mensen, omdat het over zou (kunnen) komen als een verwijt. Het roept het gevoel op dat witte mensen verworven privileges zouden moeten opgeven om het leven van de zwarte mensen te vergemakkelijken.

Soledad O’Brien, getrouwd met een blanke man, legde daarop uit wat ‘white privilege’ echt is. Haar echtgenoot was eens, op weg naar London, zijn paspoort vergeten. Zonder enig probleem lukte het hem het vliegtuig in te komen en de overtocht te maken. Let wel: op een internationale vlucht, na 9/11!

“Je begrijpt dat dit alleen mogelijk is geweest, omdat jij als blanke man datgene belichaamt dat niet beangstigend is”, zei Soledad tegen haar man. “Iemand in exact dezelfde positie als jij, maar met een andere kleur, hadden ze niet doorgelaten.”

Aan het publiek vertelde de journaliste iets soortgelijks mee te hebben gemaakt. Zij is echter in een taxi gestapt, om zo snel mogelijk haar paspoort op te halen en het personeel te smeken haar alsnog op de vlucht toe te laten, wetende dat ze zonder paspoort nooit het vliegtuig in had gemogen. “En dat terwijl ik bekend ben!” Aan het bulderende gelach was duidelijk dat het kwartje was gevallen en Colby gaf aan dat hij het snapte ook als was hij het misschien nog steeds oneens over de woordkeus.

White privilege is geen verwijt, maar een term die de conversatie opent om de privileges die witte mensen automatisch genieten bespreekbaar te maken. Waar het in essentie om gaat is dat witte mensen privileges genieten die anderen puur vanwege hun uiterlijk worden ontzegd.

In het dagelijks leven zijn er talloze voorbeelden van. Wanneer een blanke man in een dure auto rijdt, is er niets aan de hand maar een niet-blank man met precies dezelfde status in precies dezelfde auto zal bij voorbaat worden aangehouden omdat het verdacht zou zijn. Witte mensen beseffen niet hoe vaak zwarte mensen voor onbenulligheden worden aangehouden en ondervraagd, omdat ze alleen al vanwege hun huidskleur bij voorbaat als verdacht worden gezien. Als blanke die dit nooit hoeft mee te maken, is het moeilijk dit te beseffen, laat staan erbij stil te staan. Toch is White Privilege geen beschuldiging.

Meer nog dan het uitlichten van dit onrecht geeft de term White privilege mensen die deze een bevoorrechte positie genieten de mogelijkheid om hun meegekregen privileges te gebruiken om de maatschappij ten positieve te veranderen.  Een treffend voorbeeld hiervan wordt weer gegeven in de video clip van Joy Degruy “A trip to the grocery store”.

Dit artikel verscheen eerder op de website Kroeshaar.com