Winkelwagentjes mag je nergens achterlaten, waarom strooifietsen dan wel?

De ‘strooifiets’ leidt meteen tot ergernis, kopt NRC woensdag over de goedkope huurfietsen die sinds enkele weken her en der in de grote steden gedumpt worden. Sinds hier op Joop het probleem van dit nieuwe fenomeen aan de kaak werd gesteld, beginnen gelukkig ook andere media kritischer te berichten in plaats van alleen maar de pr-praatjes van de ‘deelbedrijven’ over te nemen.

Mooi woord dat strooifiets, al is het me eigenlijk nog te vriendelijk. Het zijn ordinaire wegwerpfietsen. In de berichtgeving wordt steeds gemeld dat via gps getraceerd wordt waar de fietsen zich bevinden. Zo citeert Rijnmond de woordvoerder van Obike:

Dat geeft een gevoel van verantwoordelijkheid. Het bedrijf kan bijvoorbeeld fietsen die op ongewenste plaatsen zijn gestald ophalen. Die zijn zo immers eenvoudig te achterhalen.

Ik besloot de proef op de som te nemen. Ik opende de app van Obike. Op de stadsplattegrond werd gemarkeerd dat er in de straat een fiets beschikbaar was. En inderdaad stond er zo’n geel-grijs rijwiel. Maar in plaats van dat ik met de app het slot opende, tilde ik het achterwiel op en duwde de fiets naar een andere straat, een heel stuk verderop. Ik liep terug naar huis, startte de app opnieuw en wat bleek? Volgens Obike stond de fiets nog steeds op zijn oude plek. Een half uur later was dat nog steeds zo. Een paar uur later ook.

Er zit helemaal geen gps in de goedkoop gemaakte Obike-fiets maar een bluetooth-chip waarmee je het slot via je de app kunt openen. Obike bepaalt dan aan de hand van je smartfoon-gegevens waar je bent. Als je de fiets weer op slot zet wordt er via bluetooth een signaal naar je telefoon gestuurd en aan de hand daarvan door Obike bepaald waar de fiets is gestald. Het is de smartfoon die getraceerd wordt, niet de fiets. Van de fietsen zelf weten ze niks. Je kunt ze bij wijze van spreken allemaal in een vrachtwagen laden en naar Afrika exporteren en het bedrijf weet dan niet waar ze gebleven zijn. Ik wil hiermee overigens niemand op ideeën brengen.

De strooifietsen zijn daarmee net zo dom als winkelwagentjes. Toen die werden geïntroduceerd ontaardden ze al snel in een plaag omdat mensen ze meenamen en achteloos overal achterlieten, of in singels en grachten dumpten. Het probleem werd zo groot dat gemeenten er speciale regels voor opnamen in de Algemene Plaatselijke Verordening. In Rotterdam luidt dat zo :

1. Een winkelier die winkelwagentjes ter beschikking stelt: a. voorziet deze van de naam van het bedrijf of een ander herkenningsteken, en b. verwijdert of doet deze terstond verwijderen uit de omgeving van dat bedrijf. 2. Het is verboden een winkelwagentje na gebruik onbeheerd op een openbare plaats achter te laten. 3. Het is verboden zich in door het college aangewezen gebieden met  een winkelwagentje op of aan de weg te bevinden op een afstand van meer dan 100 meter van het bedrijf dat het winkelwagentje ter beschikking heeft gesteld of indien het bedrijf gelegen is in een winkelcentrum op een afstand van meer dan 100 meter van het winkelcentrum.

Punt 2 is interessant: het is verboden een winkelwagentje onbeheerd achter te laten. Dat is precies wat Obike doet, ook al wordt met de kletspraatjes over gps het tegenovergestelde gesuggereerd. Dat is het soort sprookje waar ‘deelbedrijven’ goed in zijn. Zoals ze verkopen of verhuren ook handig ‘delen’ noemen. In werkelijkheid is het enige dat je echt ‘deelt’ een schat aan privé-gegevens over jezelf.

Natuurlijk, een gewone fiets laat je ook onbeheerd achter maar die is je eigendom of moet je terugbrengen naar de verhuurder. Dat betekent dat je er verantwoordelijk voor bent. Voor een Obike-fiets is niemand verantwoordelijk. Je ziet ze daarom ook op gekste plaatsen staan, op plekken waar je nooit een gewone fiets neer zou zetten en op manieren die weinig sociaal zijn, dwars over voetpaden bijvoorbeeld. Het is een probleem dat zichzelf niet oplost en alleen maar groter zal worden.

Amsterdam heeft deze week aangekondigd de fietsen te verbieden. Het lijkt me verstandig als andere steden daar ook toe overgaan.