Wilders zwijgt maar liever over de EU-gezindheid van Orbán

De Europese Commissie overweegt een miljardensubsidie aan Hongarije op te schorten omdat ze betwijfelt of dat geld wel op de juiste plek belandt. Heel begrijpelijk. Zoals iedereen weet steken premier Viktor Orbán en zijn familie een flink deel van de EU-gelden in eigen zak om er persoonlijke activiteiten mee te financieren. De Europese antifraudedienst Olaf heeft daar al diverse malen op gewezen. Maar er speelt ook iets anders mee. Brussel ligt sinds jaren met Orbán overhoop omdat hij weigert zich te houden aan Europese waarden als de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de vrijheid van meningsuiting. Recent kwam daar de Hongaarse anti-homowetgeving nog bij. Orbán wil jongeren ‘beschermen’ tegen het idee dat er zoiets als homoseksualiteit bestaat en verbiedt daarom dat media hiervoor ‘propaganda’ maken.

De anti-homowet leidt alom in Europa tot hevige verontwaardiging. Een groot deel van de EU wil dat Hongarije er op terugkomt. Maar dat is Orbán vanzelfsprekend niet van plan. Tenzij hij zo zwaar onder druk wordt gezet dat hij wel moet. Het dichtdraaien van de Europese geldkraan is daarvoor een uitstekend geschikt middel. Veel geschikter dan het dreigen met sancties als het intrekken van het Europees stemrecht. Om die strafmaatregel erdoor te jassen is immers unanimiteit van de EU-landen nodig, en Orbán weet dat gelijkgestemde lidstaten als Polen en Slovenië hem altijd de hand boven het hoofd zullen houden. Ook een oproep aan Hongarije om de EU maar te verlaten, zoals premier Mark Rutte laatst deed, zet geen zoden aan de dijk. Een dergelijke kreet levert misschien wel enige goodwill op bij mogelijke toekomstige coalitiepartners als D66, PvdA en GroenLinks, maar zal er niet voor zorgen dat Orbán de Europese deur achter zich dichttrekt. Het is trouwens de vraag of het zo wenselijk zou zijn als Hongarije uit de EU stapt. Een niet onaanzienlijk deel van de bevolking van dat land voelt daar vermoedelijk niets voor.

Maar belangrijker is dat Orbán ook helemaal niet van plan is de unie vaarwel te zeggen. De torenhoge subsidies uit Brussel wil hij echt niet missen. Het enige waarvoor de Hongaarse premier respect heeft is geld. Financiële overwegingen zouden hem er heel misschien toe kunnen brengen zijn ultraconservatieve beleid ietwat te matigen. Aan de rest heeft hij maling.

De opstelling van Orbán brengt zijn trouwe fan Geert Wilders van de PVV in een lastig parket. Niet diens anti-homowetgeving uiteraard. Wilders werpt zich weliswaar al jaren op voor de belangen van deze groep, en de profeet van de populistische beweging Pim Fortuyn was zelf homo. Maar de PVV-leider gaat er – ongetwijfeld terecht – van uit dat zijn achterban andere dingen belangrijker vindt, zoals de Hongaarse anti-islamhouding. Als het onderwerp in zijn kringen ter sprake komt wijst de PVV-leider bovendien razendsnel naar de problemen die homo’s ook in Nederland ondervinden. In sommige wijken kunnen ze niet eens hand in hand over straat omdat ze dan worden lastiggevallen! Dat dit niets met wetgeving en alles met de onverdraagzaamheid van een deel van de inwoners te maken heeft, vermeldt hij natuurlijk niet.

Maar waar Wilders het wel moeilijk mee zal hebben is de EU-koers van zijn idool Orbán. Zelf vecht de PVV-leider als een leeuw tegen de ‘bureaucratische, antidemocratische moloch’ in Brussel. Maar Hongarije, het land waaraan hij heel zijn hart heeft verpand, piekert er niet over uit het Europese samenwerkingsverband te stappen. Integendeel zelfs. Ze willen er dolgraag bij blijven. Hoe leg je dat aan je achterban uit? Niet dus. Je begint er simpelweg niet over. Je zwijgt het dood. Je brult bij elk optreden dat je warm voorstander bent van een Nexit. Maar de (weliswaar door financiële belangen ingegeven) Europese gezindheid van je grote held Orbán laat je onbesproken. Je achterban stelt toch geen moeilijke vragen. Dat doet de PVV-achterban nooit.