Wilders wíl zijn plannen helemaal niet uitwerken
Het hoofdlijnenakkoord is gepresenteerd, en woensdag mochten de partijleiders het in de Tweede Kamer verdedigen. Het was een bijzondere vertoning waar weer veel op aan te merken viel. Van Yeşilgöz die zei dat haat tegen vluchtelingen de schuld is van linkse partijen, tot Van der Plas die op vragen reageerde met inhoudsloze tirades en die (opnieuw) extreemrechts nepnieuws verkondigde, tot nog steeds het principiële punt dat we nu een radicaalrechts kabinet krijgen. Maar ik wil een kleiner aspect uitlichten dat mij opviel in dit debat.
Als leider van de grootste partij werd Wilders stevig bevraagd over de plannen van het komende kabinet. En in een deel van zijn antwoorden zag ik een bepaalde trend. Kijken of jij het ook ziet:
Over hoe de coalitie omgaat met onderwerpen die niet in het akkoord staan:
"Wat we hebben afgesproken is wat u leest. Dat hebben we afgesproken en voor het overige ga ik niet becommentariëren."
Over steun aan Oekraïne:
"Ja voorzitter, ik ga niet pretenderen op hoe ver zijn we bereid te gaan. (…) Dat is allemaal toekomstmuziek. Dat zien we dan wel.”
Over de toekomstige premier:
"Ik ga daar hier niks over zeggen. (…) Ik ga dat allemaal niet in de openbaarheid doen, want dat helpt het proces niet."
Over het plan om veel minder geld af te dragen aan de EU, en wat de coalitie gaat doen als dat niet lukt:
"Ik ga niet op als-dan vragen in. Ik ga er van uit dat het lukt."
"Ik ga er van uit dat alles wat we hebben opgeschreven, dat dat kan, en dat dat moet kunnen. Als dat niet zo is, zien we dan wel."
Over de kans op toekomstige bezuinigingen, onder andere op de zorg:
"Ja voorzitter, dit is een als-dan vraag waar ik weer geen antwoord op geef."
"U komt weer met een hele donkere wolk, van ‘Als het niet lukt, gaat u dan daarin snijden, daarin snijden’. Die tijd van links negativisme is gelukkig in dit kabinet voorbij."
“Daar geef ik geen antwoord op”, “dat zien we dan wel”, “links negativisme”. Dat zijn niet echt geruststellende antwoorden als het gaat om de uitwerking van overheidsplannen. En dit zijn niet eens alle voorbeelden.
Dat terwijl dit soort vragen wel belangrijk zijn. Het is bij de overheid in het verleden al veel vaker verschrikkelijk fout gegaan omdat plannen slecht waren doordacht, slecht waren uitgewerkt, of omdat ze volledig strandden in de uitvoering. Ik snap dat je als nieuw kabinet niet elke voetnoot nu al weet. Maar het is wel belangrijk om op zijn allerminst een plan te hebben voor hoe je algemene ideeën concreter wil gaan maken, welke tegenslagen je tegen kunt komen, wat een plan B kan zijn als je originele plan niet slaagt, enzovoort.
Ik voel me haast malloot dat ik dat opschrijf, maar klaarblijkelijk is het nodig. Want niet alleen had Wilders vaak geen antwoord als hij hiernaar werd gevraagd, maar hij leek ook totaal niet geïnteresseerd in het vinden van die antwoorden. En dat is misschien wel het grotere punt van zorg hier.
Het gaat er niet alleen om dat Wilders niet op alles een antwoord heeft of kan geven. Het grotere probleem is dat hij dat niet wíl.
Als een vraag hem slecht uitkomt, dan weigert hij gewoon om antwoord te geven. Als hem wordt gevraagd om zijn plannen concreter te maken, dan doet hij dat af als onbenullig of links gedram. Dit is natuurlijk precies hoe we Wilders kennen: hij was in het debat welgeteld 1 minuut en 2 seconden aan het woord voor hij alweer uit zichzelf over "zuur links" begon. En dat is misschien leuk voor op Twitter, maar het is nog geen uitvoerbaar beleid. Sommige plannen van dit kabinet zijn behoorlijk ambitieus en/of vergezocht, maar de uitwerking lijkt Wilders gewoon niet uit te maken.
Als dit het niveau blijft van Wilders zijn interesse in zijn eigen plannen, dan ben ik heel benieuwd hoe de overheid de komende jaren dingen voor elkaar gaat krijgen.