Wilders 1 treedt aan, coalitieleider blijft buiten beeld

In Den Haag is het kabinet Wilders 1 door koning Willem-Alexander officieel geïnstalleerd. De ministersploeg van de ultrarechtse coalitie wordt voorgezeten door topambtenaar en ex-spionnenchef Dick Schoof. De leider van het monsterverbond tussen autocraten en democraten, Geert Wilders van de eenmanspartij PVV die in zijn eentje veruit de grootste partij vormt, staat zelf niet op het bordes. De coalitie bestaat verder uit VVD, NSC en BBB. Vooral de deelname van NSC is pijnlijk omdat deze partij de kiezers lokte met de belofte dat het land democratischer zou worden. Omtzigt ging na de uitslag tot verrasssing van velen in zee met een partij die zelf geen enkele vorm van democratie kent en afschaffing van democratie in andere landen, zoals Hongarije en Rusland, toejuicht.

Het is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog dat er een kabinet van duidelijk ultrarechtse signatuur aantreedt. Zo telt het kabinet een aantal PVV-ministers die zich bekeerd hebben tot de racistiche omvolkingstheorie en het complotverzinsel geloven dat duistere progressieve krachten doelbewust migratiestromen op gang brengen om de bevolking van Europa te vervangen.

De ministers moesten bij de beëdiging trouw aan de Grondwet zweren maar in het geval van de PVV-ministers staat dat op gespannen voet met hun overtuigingen omdat de partij er juist op gebaseerd is dat niet alle inwoners van Nederland gelijk zijn, in tegenstelling tot wat artikel 1 garandeert.

Omdat topambtenaar Schoof partijloos is kent de coalitie maar liefst vier vice-premiers, voor iedere partij een, die hem in voorkomende gevallen moeten vervangen. De NOS heeft een overzicht gemaakt van de nieuwe ministers die naast hun rechtse overtuigingen vooral een volstrekt gebrek aan ervaring als overeenkomst hebben. Zo heeft Schoof nog nooit een politiek debat gevoerd.

Met het nieuwe kabinet komt ook een einde aan het zeer lange tijdperk Rutte die met zijn beleid de weg baande voor deze coalitie. NRC constateert: "Drie van de vier partijen – de PVV, NSC en BBB – hebben hun electorale succes van de laatste jaren te danken aan hun kritiek op de kabinetten-Rutte en aan de groeiende onvrede over de politiek."

Wat het kabinet precies gaat doen is grotendeels nog onbekend. Het officiële verhaal is dat de ministers nu zelf moeten gaan bedenken welk beleid ze gaan maken op basis van het zogenaamde Hoofdlijnenakkoord. De verwachting is dat ze dat in de praktijk in nauw overleg doen met de fracties. In andere tijden heette dat 'achterkamertjespolitiek'.

De kiezers die de coalitie mogelijk maakten lijken vooralsnog nog steeds te geloven dat het onder Wilders allemaal beter wordt, meldt de NOS op basis van een enquête door Ipsos:

Met name kiezers van PVV, NSC en BBB hebben meer vertrouwen in de overheid gekregen. "Men verwacht dat de overheid grote problemen eindelijk gaat oplossen", zegt onderzoeker Peter Kanne van Ipsos I&O. "Vooral omdat er nu een echt rechts kabinet aan de knoppen zit, verwacht men echt verbetering."

Saillant detail: eenzelfde effect in de publieke opinie was te zien in 2010 toen Rutte 1 aantrad. Dat kabinet, gedoogd door PVV, veroorzaakte uiteindelijk veel van de problemen waar het land nu in verkeert, zoals de stikstofcrisis en het tekort aan betaalbare woningen.

Coalitieleider Geert Wilders heeft eerder beloofd dat onder zijn bewind de zon weer gaat schijnen maar dinsdag begon vooralsnog met regen, zoals dat al sinds de verkiezingen in november vrijwel dagelijks het geval is.

Het AD meldt dat er ook gedemonstreerd wordt tegen het aantreden van de monstercoalitie:

Zo houdt Amnesty International een protest in de buurt van Paleis Huis ten Bosch ‘om het nieuwe kabinet duidelijk te maken dat mensenrechten er voor iedereen zijn’. Volgens Amnesty zou het nieuwe kabinet van plan zijn om mensen in Nederland in toenemende mate ongelijk te behandelen en hun rechten te schenden. Ook oud-Kamerlid Nilüfer Gündogan organiseert een demonstratie als aftrap van een Beweging voor de Rechtsstaat. Volgens de organisatie draait veel van wat de nieuwe bewindslieden en partijen zeggen en willen om uitsluiting. ,,De democratie die dit kabinet voortbrengt, wordt tegelijkertijd via democratische weg uitgehold met voornemens en uitspraken die strijdig zijn met rechten van mens, dier en planeet.”