Wie zijn het volk?

Frankrijk is in de ban van de gilets jaunes: een flinke beweging die, naast een deel relschoppers, vooral ook bestaat uit mensen met legitieme zorgen. Wie de afgelopen week de media volgde, kon de indruk krijgen dat in Nederland een soortgelijke massabeweging was opgestaan. Vorig weekend begonnen de Nederlandse gele hesjes in Den Haag onder leiding van Jan Dijkgraaf en Ebru Umar. Deze week deden allerlei oproepen en manifesten de ronde, met eisen van ‘de zorg betaalbaar maken’ tot ‘Femke Halsema weg’. Vandaag had het voorlopig hoogtepunt moeten worden, met demonstraties in elf Nederlandse steden. Het werd een afgang: honderdvijftig man in Amsterdam en Rotterdam, enkele tientallen in de rest van het land.

Luie journalistiek Aan gebrek aan aandacht voor de demonstraties heeft het niet gelegen. Ingeborg Westerhoff, voorvrouw van de Facebook-groep ‘Gele Hesjes NL’, mocht gisteren in het AD vertellen waarom Nederland een verkapte dictatuur is. RTV Rijnmond maakte een propaganda-item met bombastische muziek en mislukt politicus Jan Dijkgraaf. Vrijdagavond zaten demonstranten bij Pauw , waar SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen haar steun voor hen uitsprak. En ook bij de wekelijkse persconferentie van Mark Rutte zorgde de aanwezige pers dat de Nederlandse gele hesjes het voornaamste onderwerp werden.

We zagen deze week veel van dergelijke voorbeelden van luie journalistiek. Veelal miste iedere reflectie over de vraag of de Franse en Nederlandse gele hesjes-beweging van dezelfde orde en grootte zijn. Belangrijker: vaak namen journalisten klakkeloos aan dat de beweging hét volk vertegenwoordigt (en dat je dan niemand anders meer hoeft te spreken). Al twee decennia is vrijwel de gehele landelijke pers zo bang een volksopstand te missen, dat iedere verdwaasde witte Nederlander die beweert een ‘gewone man’ te zijn en iets ontevredens pruttelt wordt uitgenodigd voor een late night talkshow. Daardoor krijgen sommige geluiden véél meer aandacht dan bewijsbaar grotere bewegingen en demonstraties. Een willekeurig voorbeeld: enkele weken geleden trok de vakbondsdemonstratie #NaarDeDam 8000 mensen. Om die per demonstrant net zo veel aandacht te geven als de #GeleHesjes, hadden alle kranten er een week lang mee moeten openen.

Laffe politiek Politieke partijen zijn nog veel banger het verwijt te krijgen dat zij niet naar het volk luisteren, en er zijn nauwelijks meer landelijke politici die zelf een groot verhaal hebben waar enige mobilisatiekracht vanuit gaat. Daarom durft geen van hen te zeggen dat Jan Dijkgraaf c.s. misschien niet het gehéle Nederlandse volk vertegenwoordigen. Integendeel: Geert Wilders noemde het een ‘geweldig goed initiatief’. Lilian Marijnissen stelt dat zij aan de kant staat van de demonstranten die ‘hun eerlijke deel opeisen’. En Mark Rutte presteerde het te zeggen: ‘we hebben allemaal een geel hesje aan’. Alles om de boze burger te behagen.

Sybrand Buma zette deze week de gele hesjes wel in voor zijn eigen politieke doelen. Hij stelde dat de beweging betrokken moet worden bij de klimaattafels, waaraan wordt gesproken over milieumaatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Het is een legitiem punt dat klimaatbeleid niet moet leiden tot een onbetaalbare energierekening voor onder- en middenklasse, en dat de rekening terecht moet komen bij rijken en grote bedrijven. Maar de bewering dat ‘de elite wil vergroenen’ en het volk daarover mort, gaan we nog jaren heel vaak horen als argument om álle klimaatbeleid tegen te houden of uit te stellen. De kans is groot dat dit geluid deze weken in zowel Frankrijk als Nederland verder aan kracht wint.

Ben je intussen de komende tijd van plan te demonstreren, of het nu is tegen racisme of voor verhoging van de lonen: trek een geel hesje aan. Het vertienvoudigt de kans dat er naar je geluisterd wordt.

Dit stuk verscheen eerder op de blog van Kevin Levie.

Cc-foto: NightFlightToVenus