Wie luidt nou eigenlijk die alarmbellen over bunq? Een analyse

Wéér een kritisch artikel vol alarmbellen over bunq, 'the bank of the free'. De zoveelste in korte tijd. Gretig wordt het 'nieuws' verspreid en overal om me heen hoor ik de zorgen. In a nutshell: het zou onveilig zijn om je geld bij bunq te stallen.

Interessant: de bron van de berichtgeving is steeds dezelfde journalist, namelijk Stijn Bronzwaer. En dat lijkt betrouwbaar want voormalig adjunct-hoofdredacteur en chef van de mediaredactie van NRC.

Maar er is mij iets is opgevallen waardoor ik me afvraag in hoeverre in de berichtgeving door Bronzwaer over bunq nog sprake is van journalistieke integriteit.

Eerst de cijfers:

Stijn Bronzwaer (co-) publiceerde sinds 2021 zeventien (17!!) stukken over bunq.

Nou, dan zal de beste man wel een grote journalistieke interesse hebben voor banken, zou je denken, toch?

Nope, het meest recente andere artikel waarin hij over een bank schrijft komt uit 2015 (interessant binnen de context) - hierin wordt de Rabobank genoemd.

Opvallende rode draden door zijn stukken over bunq is de kritiek op het karakter van oprichter Ali Niknam (hij is heel erg slim, werkt teringhard, doet dingen graag op zijn eigen manier, heeft veel geld verdiend, en is veeleisend), Bronzwaer haalt steeds een ogenschijnlijk zelfde clubje (?) anonieme kritische oud medewerkers van bunq aan als bron, bunq doet dingen anders en is (daarom) onveilig.

En: hij vergelijkt zijn bevindingen amper tot niet met situaties bij andere banken.

Bijvoorbeeld in zijn berichtgeving over slachtoffers van phishing bij bunq wordt gehamerd op de slechte service en onveiligheid. Slachtoffers zouden nooit gecompenseerd worden. De indruk wordt gewekt dat je als bunqer meer kans loopt om fraudeslachtoffer te worden dan bij een andere bank.

Maar wie naar de cijfers kijkt ziet dat er in het afgelopen jaar 10.000 gevallen van spoofing (bankhelpdeskfraude) zijn in Nederland, waarvan slechts 85 bij bunq (al is dit getal inclusief het aantal slachtoffers van phishing, dus feitelijk zijn het er minder dan 85). Hoeveel phishingslachtoffers er bij de andere banken zijn is (mij) onbekend.

Natuurlijk kan je dan nog steeds schrijven over die 85 slachtoffers bij bunq, en je kan ook schrijven dat mensen het vervelend vinden dat bunq mensen nooit belt en dat de klantenservice na fraude ook voornamelijk online was (naast een noodnummer). Als voorbeeld wordt een slachtoffer aangehaald die nadat ze haar spaargeld zelf had overgeboekt naar een oplichter, toen naar een andere bank had gebeld om haar te helpen met het doen van aangifte. Heel vreemd, want volgens mij bel je gewoonlijk de politie als je aangifte wil doen, niet de Rabobank.

Maar het punt is: waarom de indruk wekken dat bunq zo onveilig is met 85 slachtoffers versus 9915 slachtoffers elders?

En dan de uitkering van schadevergoedingen. Daar zijn gewoon wettelijke richtlijnen voor. En bunq houdt zich daaraan (net als andere banken). Waarom doen alsof bunq haar eigen wetten bepaalt?

Maar ook vandaag was er dus weer ‘groot nieuws': bunq-medewerkers zouden stiekem in bankrekeningen van elkaar en van klanten snuffelen. Zo verklaren (weer) vier (dezelfde?) anonieme ontevreden oud medewerkers. Bij het artikel in NRC Handelsblad - uiteraard door Stijn Bronzwaer (en Merijn Rengers) - ook screenshots in beeld die de indruk wekken dat er een aantal jaar geleden intern zorgen geuit zijn. Ik zeg ‘de indruk wekken’ omdat het losse flarden zijn van gesprekken, waarin medewerkers overigens ineens niet meer zijn geanonimiseerd want kennelijk hoeft dat niet wanneer mensen níet mee willen werken aan een artikel, en de NRC-lezer moet zelf maar bedenken wat de context was en hoe een hele conversatie is verlopen.

Enfin, er zou geen controle zijn. Totale anarchie bij bunq, zo doet het artikel lijken. Maar de vraag is: klopt dit wel?

Toen NRC bunq informeerde over de vier oud-medewerkers die naar eigen zeggen stiekem hebben rond zitten snuffelen 'omdat het nu eenmaal kon en het zo verleidelijk was want ze komen er toch niet achter' (ik vraag me af wat dit zegt over deze oud-medewerkers), heeft bunq hier direct melding van gemaakt bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Echter, NRC houdt haar bronnen geheim (logisch), dus een concrete aangifte kan bunq niet doen.

Stijn lijkt in dit stuk een vergelijking te trekken met andere banken. Hij schrijft dat er in de afgelopen vijf jaar 43 werknemers van banken als ING, Rabobank en ABN Amro voor de tuchtrechter zijn gedaagd nadat ze waren betrapt op rekeninggluren. Ook zegt hij dat bij bunq alle medewerkers in het systeem kunnen kijken, en bij alle andere banken niet.

Hij suggereert hiermee dat wanneer je een bunq-rekening hebt, er per saldo veel meer mensen in je rekening kunnen 'gluren' dan wanneer je bij (bijvoorbeeld) ING bankiert.

Bij ING werken in totaal 51.000 mensen. Bij bunq werken in totaal iets meer dan 500 mensen. (Dit waren er 5 jaar geleden nog maar 100)

Als ik zo naar die cijfers kijk, dan zou ik me kunnen voorstellen dat er in totaal meer werknemers mee kunnen kijken op je ING-rekening dan op je bunq-rekening. En als je die cijfers naast elkaar legt, dan vind ik 43 mensen die zijn betrapt op rekeninggluren en daarna voor de rechter zijn gedaagd behóórlijk veel. Bovendien weten we dat de meeste zaken sowieso nooit bij de tuchtcommissie terecht komen. Een logische vraag om te stellen (door Stijn Bronzwaer bijvoorbeeld) zou zijn: hoeveel waarschuwingen geven banken eigenlijk voordat ze naar de rechter stappen? Hoeveel ING medewerkers hebben daadwerkelijk stiekem in de rekeningen van hun exen of collega’s zitten koekeloeren? We weten het niet.

En Stijn Bronzwaer suggereert dan wel dat het aantal mensen die een waarschuwing hebben gekregen nul is bij bunq, 'doordat bij bunq slecht wordt gecontroleerd', maar waar baseert hij dat eigenlijk op, behalve die vier ontevreden oud werknemers wiens gedrag sowieso al niet getuigde van een grote moraal? bunq’s CEO Ali Niknam zegt, zo valt te lezen op de website van de NOS, namelijk dat er wel degelijk mensen op de vingers zijn getikt. Waarom schreef Stijn Bronzwaer dat niet op? Dit alles riekt toch naar vrij spelen met tabellen.

Dus, wordt het niet eens tijd voor een vergelijkend onderzoek bij de grootbanken? Want het neersabelen van uitsluitend die ene nieuweling - waar ik overigens zelf zeer tevreden en zeer betrokken klant ben - is namelijk uitermate dubieus en op zijn minst ontzettend slechte journalistiek.