Wie kan en wil er nog sociaal zijn?

GroenLinks-PvdA krijgt nogal eens het verwijt elitair te zijn. Wat daarmee precies wordt bedoeld is ook voor mij een vraag. Ik merk wel dat het aantal mensen dat het goed voor heeft met de kwetsbaren in onze samenleving slinkt. Vele medelanders worden aan hun lot overgelaten, denk aan buitenlandse werknemers die als ZZP’er zelf moeten zorgen voor onderkomen en sociale voorzieningen.

Een andere groep die het zwaar heeft zijn alleenstaande ouders met kinderen. Zij moeten vaak van een minimuminkomen rondkomen terwijl ze de prijzen voor huur, energie en levensonderhoud voortdurend zien stijgen. Er zijn in ons rijke land kinderen die zonder gegeten te hebben op school komen.

Asielzoekers worden steeds vaker als profiteur beschouwd en met de nek aangekeken, omdat ze hangende de procedure geen bijdrage aan onze samenleving mogen leveren. Mensen met schulden worden opgejaagd door incassobureaus waardoor hun schulden disproportioneel stijgen. Mensen worden door de overheid beboet omdat ze een regeltje op een formulier verkeerd hebben ingevuld.

Ouderen die laag zijn opgeleid moeten rondkomen van AOW en een klein pensioen in een buurt die verpaupert, en niet meer de saamhorigheid van vroeger heeft. Of ouderen worden weggejaagd uit de buurt waar ze hun hele leven hebben gewoond omdat de woningen door investeerders zijn opgekocht en worden opgepimpt om voor veel geld te worden verkocht of gehuurd.

Onder invloed van jarenlang neoliberaal bewind is iedereen teruggeworpen op zichzelf, en dus vooral met zichzelf bezig. Wie het in de samenleving op materieel gebied heeft gemaakt, laat het breed hangen en is naarstig op zoek naar nog meer. Starters worden gestimuleerd om snel promotie te maken en hoppen van de ene naar de andere baan als ze bij hun nieuwe werkgever meer kunnen verdienen. En als dat niet lukt worden ze verlokt om als ZZP’er hetzelfde soort werk te doen, omdat het lijkt dat ze dan veel meer verdienen. Maar ze zien over het hoofd dat ze voor zichzelf moeten zorgen bij onverwachte problemen of als ze later oud zijn.

Jongeren worden verlokt om voor het snelle geld te gaan door in de misdaad te stappen, waar ze bijna niet meer uitkomen. Boeren en grote bedrijven lappen milieuregels aan hun laars en doen gewoon wat hun uitkomt, ook al is het desastreus voor natuur en gezondheid.

Het lijkt erop dat de huidige Nederlander pas voor de samenleving in actie wil komen als er iets te verdienen valt, als hij of zij er op een of andere manier beter van wordt. Een versnipperde samenleving waar het sociaal kapitaal verschraalt en de zelfzucht hoogtij viert. Ieder voor zich, maar wie zorgt er nog voor ons allen? God is dood, en de sociaal religieuze regels zijn passé.

Intussen moeten we het met 18 miljoen mensen op een klein stukje aarde zien te rooien. En dat betekent dat we allemaal wat in moeten schikken, maar die boodschap komt maar bij weinigen aan. We willen geen concessies doen in luxe, comfort en vrijheid van handelen. Nee, de ander moet maar inleveren, en als hij of zij geen wezenlijke bijdrage levert aan onze economie, het land uit.

Zo’n Nederland, daar wil ik liever geen deel van uitmaken. Laat mij dan elitair zijn, maar ik geloof nog steeds in een samenleving waar het voor elkaar zorgen het fundament vormt van een rijk en gelukkig leven dat veel meer voldoening geeft dan het alleen maar vergaren van geld en goed. Om de versnippering tegen te gaan en de samenleving bij elkaar te houden moeten we weer gaan investeren in samenwerken aan de samenleving, door middel van opvoeding, onderwijs en sociaal beleid.