Wie is er verantwoordelijk voor de valse voorlichting over serotonine en depressie?

Antidepressiva zijn niet verkeerd. Ze werken soms ongelooflijk goed zelfs. Maar: lang niet altijd. En soms bezorgen ze veel last, door bijwerkingen of doordat je er nooit meer van af kunt komen. Paracetamol is ook niet verkeerd. Het werkt soms heel goed tegen hoofdpijn. Het heeft weinig bijwerkingen, paracetamol… Maar heb je ooit een arts horen zeggen dat paracetamol de oorzaak van hoofdpijn wegneemt? Of, nog gekker, dat een paracetamol-tekort de hoofdpijn verklaart?

Meer dan een miljoen Nederlanders slikken antidepressiva. De overgrote meerderheid een zoegnaamde SSRI, middelen als Prozac en Seroxat. De dokters die deze middelen voorschrijven zeiden decennialang tegen hun patiënten dat hun angst of somberheid te maken had met een disbalans van serotonine in het brein. Een SSRI zou dat oplossen.

Alle dokters weten al jaren dat SSRI’s niet zo fantastisch zijn als de makers wilden doen geloven, toen ze ruim dertig jaar geleden op de markt kwamen. En sinds kort is ook duidelijk waarom: er is niet of nauwelijks verband tussen depressie en serotonine. In het wetenschappelijke toptijdschrift Nature stond in juli het onweerlegbare bewijs: The serotonin theory of depression: a systematic umbrella review of the evidence.

Ik geloof dat de meeste dokters die massaal SSRI’s hebben voorgeschreven dat te goeder trouw deden. Maar hoe zit het met de farmaceutische industrie en de door hen ingehuurde professoren die ons, gewone dokters, dat serotonine-verhaal hebben wijsgemaakt? 

Er is een machtige industrie, de farma, die wereldwijd miljarden heeft verdiend met een verkoopverhaal dat niet klopte. Komt er nu een parlementair onderzoek? Een compensatieregeling? Als je onder valse voorwendselen iets bent gaan slikken ligt daar toch de vraag of er geen claim moet komen als je schade hebt ondervonden?

Ik werd als kritische psychiater bij herhaling fors geattaqueerd over mijn kritische houding met betrekking tot psychiatrische medicatie. Politiek incorrect, toen. Mede daarom wil ik nu graag dat de onderste steen boven komt: waarom kregen miljoenen mensen onder valse voorwendselen medicijnen voorgeschreven die zo’n impact op hun leven hadden? 

Ja, sommige mensen hebben er heel veel aan gehad. Maar hoe dat dan heeft gewerkt? De psychiatrie kan terug naar af: graven naar de oorzaken van angst en depressie, in plaats van lapmiddelen verkopen met een broodje aap-verhaal. De mensen die verantwoordelijk waren voor het dwaalspoor mogen wat mij betreft voor de rechter komen.