Wie deugt er nu eigenlijk?

Wat moeten we met veertigers die hun kinderen op 4 Mei om 20.00 op straat laten spelen? En met dertigers die vragen waar we het eigenlijk over hebben? In eigen gelederen, met vijftigers die het allemaal koud laat?

Historisch besef wordt tegenwoordig zomaar geïndividualiseerd en daarmee gebagatelliseerd. “Ik heb er niks mee”, “dat hield ons thuis nooit zo bezig” of allerergst “jaaah, jij interesseert je voor die dingen dusss…” zijn tegenwoordig gemeengoed. Moeten al deze mensen zich nu de ogen uit hun hoofd schamen of moeten we gelaten vaststellen dat het historisch besef de Nederlanders wat vreemd geworden is?                                                        

Is er soms een andere marketingbenadering nodig, en ligt het aan dat saaie begrip 'Dodenherdenking'? Zou 'Nationale Bewustwordingsdag' zoden aan de dijk zetten of wellicht hipper 'Nadenkingsdag'?

Wat scholen anno nu aan onderricht bieden aangaande de Tweede Wereldoorlog is mij onbekend maar ik vrees het ergste. De ouders van deze kinderen, wij dus, lijken immers allang klaar met de weeklaag van onze (groot-)ouders en zullen misschien verveeld nog eens een oorlogsfilmpje delen met onze oeverloos verwende kids. “Nou nog één keer dan, zie je die gekke mijnheer met dat gekke snorretje? Die was dus echt superslecht. En zie je die malle mijnheer in dat zwarte pak met dat gekke rode bandje met een zwart kruis om zijn arm? Dat is nou een SS’er/Landwacht/NSB’er” (streep naar keuze door). Gezien de mate van herdenking en discussie op 4 mei denk ik behoorlijk in de goede richting te zitten. (Mocht ik u en uw gezin nu in het hart treffen, stop dan onmiddellijk met lezen.)

Het is natuurlijk een verzuchting van alle tijden dat de volgende generatie ‘weer-zo-snel-vergeet’, en dat is natuurlijk ook zo. Dat Napoleon ons land ooit een flink stuk beschaving bracht en daarnaast een tiran was weten we nog enigszins. Nou èn! Hitler bouwde mooie autowegen en vernietige daarnaast hele bevolkingsgroepen. Foute kerel, en was die man geen Nazi ofzo?

Die ongeïnteresseerde ambivalentie is dus de keerzijde van de democratie. Levensgevaarlijke onnozelheid ook. We hebben immers al zolang, zoveel vrijheid/blijheid dat we dat volstrekt normaal zijn gaan vinden.

Dodenherdenking? Over welke doden hebben we het eigenlijk? Zelfs met oplaaiend oorlogsgeweld om de hoek, in Oekraïne of Gaza, vertrekken we geen spier. "Erg hè", mompelen we vanachter de krant of Nu.nl en we bestellen nog een cappucinootje. Gelukkig ben ik atheïst, want bestónd het eeuwige leven, dan rezen onze voorouders nu uit het graf om ons een ongenadige blik in de zelfzuchtige spiegel te laten werpen.

Losgeslagen, onnadenkend en ondankbaar zooitje dat we zijn.

Gek genoeg spreekt ‘Bevrijdingsdag’ dan weer wél velen aan. Bevrijding van hun werk, hun gezin, ‘een dagje vrij’ of hopelijk, maar zeer onwaarschijnlijk, het feit dat wij vieren te zijn ontdaan van het Duits fascistische juk? Dwingelandij, Doodsbedreiging, Dictatorschap en nog zo wat van die woorden met een dikke duistere beginletter D. Is dat luie vrijblijvendheid of vieren we daadwerkelijk de ongekende luxe van leven in een samenleving waarin wij geheel onszelf mogen zijn, er geen honger en oorlog meer is en dat wij dichter bij het ultieme levensgeluk staan dan ooit in de menselijke geschiedenis?

Moeten we generatie op generatie meer en meer clementie betrachten en ons collectief laten afzinken in een wolk van gelatenheid en lethargie? Niet of halfzacht gedenken? Gedenken zoals het ons uit komt? Gedenken als ik er toevallig aan denk? Ik denk er het mijne van...