We zagen het aankomen en lieten het toch gebeuren

We zagen het aankomen en lieten het toch gebeuren. De neofascistische beweging Forum voor Democratie (FvD), want dat zij dat is valt na Baudets overwinningsspeech niet meer te ontkennen, heeft de verkiezingen gewonnen. Zij is de komende jaren de grootste partij in de Eerste Kamer, het deel van het parlement dat onze rechtsstaat juist zou moeten beschermen.

Ik ben geschokt, maar niet verrast, want wie na de overwinning van Trump in de Verenigde Staten en Bolsonaro in Brazilië nog echt verbaasd is dat ook Nederland massaal heeft gekozen voor een politiek van leugens en haat heeft het niet willen zien. Natuurlijk, zou ik bijna zeggen, kan ook in dit land met haar eeuwenlange koloniale verleden en haar openlijk racistische en islamofobe maatschappelijk klimaat een neofascistische beweging als FvD de grootste worden. Laten we hopen dat dit een wake-up call is.

Baudet gelooft dat de Nederlanders onderdeel uitmaakten van de ‘grootste beschavingsfamilie’ ooit, dat dit volk haar positie heeft verloren, dat onze instituties bestaan uit mensen die deze beschaving van binnenuit kapot maken en dat het aan hem is Nederland ‘vanaf de frontlinie’ te redden. Onder andere dagblad Trouw en historisch platform Over de Muur schreven er heldere analyses over en ook Baudets contacten met extreemrechtse politici in het buitenland zijn helder in kaart gebracht.

Na de moord op Pim Fortuyn en de beschuldiging dat de kogel van links kwam ontstond er bij politici een angst om zich uit te spreken tegen gevaarlijke uiterst-rechtse ideeën. Waar het na de Tweede Wereldoorlog van links tot rechts gemeengoed was bepaalde ideeën consequent af te wijzen is dat niet langer vanzelfsprekend. Je zou er maar van beschuldigd worden medeplichtig te zijn aan moord.

Gedachtegoed De afgelopen twintig jaar heeft de Nederlandse politiek geprobeerd de zorgen van de uiterst-rechtse kiezer serieus te nemen, te luisteren en het gesprek aan te gaan. Het gevolg was níet dat de uiterst-rechtse kiezer zich serieus genomen voelde en terugkeerde naar gematigdere partijen, maar wél dat uiterst-rechts verder groeide, verder radicaliseerde en alle partijen meesleepte in hun gedachtegoed. Mensen in minderheidsgroepen, met name moslims, zijn hier dagelijks het slachtoffer van. Ook in de aanloop naar deze verkiezingen zag je weer dat partijen alles uit de kast trokken om elkaar rechts te overtreffen. Zonder de PVV en FvD zou VVD-fractievoorzitter Dijkhoff niet hebben voorgesteld mensen in ‘gekleurde’ wijken dubbel te straffen voor misdaden. Het is geen toeval dat nadat Baudet had gesproken over de ‘homeopathische verdunning van het Nederlandse volk’ minister Blok zei dat het ‘niet in onze genen’ zit om verbindingen aan te gaan met onbekende mensen.

Linkse partijen proberen ondertussen de politieke opkomst van extreem-rechts zoveel mogelijk te negeren. Jesse Klaver feliciteerde Baudet op verkiezingsavond alsof er niks aan de hand was, en maande zijn aanhangers na boegeroep tot stilte. Marianne Thieme van de normaal zo systeem-kritische Partij voor de Dieren versimpelde de winst van FvD tot ‘de FvD-stemmers zijn het slachtoffer zijn geworden van het beleid van dit kabinet’. De SP gaat zelfs mee in het anti-immigratieverhaal van de rechtse partijen en wil het alleen maar over klasse hebben.

Maar deze appeasementpolitiek werkt niet. Ook nu zijn de kiezers niet teruggekeerd naar ‘gematigde’ partijen. Wel is het maatschappelijke en politieke debat wéér flink verschoven. De vicieuze cirkel van verharding, verrechtsing en normalisering van extreem-rechtse ideeën gaat door. Dat is het grootste gevaar voor onze democratie. Het overnemen van uitsluitende, racistische en fascistische ideeën door de Nederlandse politiek.

Bravoure Mijn grootste angst is niet dat Thierry Baudet premier van Nederland wordt. Mijn grootste angst is dat zijn gedachtegoed zo normaal is geworden dat het niet meer uitmaakt wie onze minister-president is. Om het fascistische tij te keren zal links haar strategie drastisch moeten omgooien.

Appeasement werkt niet, negeren werkt niet en het terugbrengen van de wereldproblematiek tot klasse miskent niet alleen de structurele uitsluiting waar vele Nederlanders in onze multi-culturele maatschappij mee te maken hebben maar werkt ook niet. Je stopt er de groei van FvD niet mee, negentig procent van Baudets kiezers komt van de andere rechtse partijen, en je maakt er geen einde mee aan Baudets gedachtegoed, maar normaliseert dit alleen.

Er is maar één manier om te reageren op het gevaar van neofascisme en dat is eerst het beestje bij de naam noemen en er dan een alternatief tegenover stellen. Links zal zich onomwonden moeten uitspreken tegen elke vorm van racisme, ook of misschien wel juist in de politiek. Daarnaast zal links vol bravoure haar eigen verhaal moeten gaan vertellen. Politici in het buitenland, van burgerbeweging Barcelona en Comú in Spanje, tot congreslid Alexandria Ocasio Cortez in de Verenigde Staten laten zien dat het kan. Jaren van falend neoliberaal beleid en de nationalistische, neofacistische en uitsluitende politiek van Baudet verdienen een internationalistisch, intersectioneel en inclusief tegenwicht.

Cc-foto: Husky