We mogen mannelijke slachtoffers van seksueel geweld niet het zwijgen opleggen

We kunnen queer mannelijke overlevenden van seksueel geweld niet het zwijgen opleggen. Niet zonder onze gemeenschap meer kwaad dan goed te doen.

De afgelopen weken is er veel in de media verschenen over mannelijke overlevenden van verkrachting en ander seksueel geweld. In Nederland hebben Lucky Boy (NPO) en Coos en de Colafles hun licht laten schijnen op waargebeurde verhalen van mannen die seksueel geweld meemaken. En Baby Reindeer (Netflix) illustreert de verwarring en onaangepaste coping-mechanismen waartoe we ons wenden als we trauma niet op een gezonde manier kunnen verwerken. Een belangrijk teken dat de discussie leidt tot echte en duurzame verandering. Het grootste deel van de mannelijke slachtoffers zijn queer mannen. Hun stem wordt nog steeds het zwijgen opgelegd.

Vorige maand zagen we met afgrijzen hoe een homoseksuele mannelijke spreker op een landelijke conferentie werd verhinderd om te praten over de ervaring van zijn eigen gemeenschap met seksueel geweld. Hij wees seksualiteit aan als een risicofactor die bijdroeg aan het alarmerende cijfer dat ¼ van de homo- en biseksuele mannen elk jaar te maken krijgt met seksueel geweld (CBS). Transpersonen en niet-binaire personen hebben met vergelijkbare cijfers te maken. Deze groepen rapporteren dat niet, om verschillende redenen.

Er wordt nu onderzoek gedaan naar LGBTQIA+ seksueel geweld. Ondanks dat onderzoek richten deze initiatieven zich consequent op queer vrouwen – waarschijnlijk om de implicatie te vermijden dat er ook een probleem is onder queer mannen. Deze aanpak doet niets aan het gebrek aan veiligheid dat we voelen. Het ondermijnt ook het idee van inclusiviteit dat ons zo dierbaar is. We krijgen geen kennis over de behoeften van homo-, bi+, trans- en NB-mannen. En deze kennis is nodig voor steun van de overheid.

Homomannen spreken zich minder snel uit
Voor veel queer mannen die te maken krijgen met seksueel geweld, kan de gemeenschap daarna als een vijandige plek worden ervaren. We zijn geconditioneerd om te geloven dat we verantwoordelijk zijn voor onze eigen veiligheid en als ons iets overkomt, is dat een fout van onze kant (PSA: als je seksueel geweld hebt meegemaakt, was het nooit jouw schuld). We zijn ons er zeer van bewust dat onze positie in de maatschappij precair is, waardoor we onze gemeenschap overdreven beschermen. Homomannen zijn minder geneigd om zich uit te spreken uit angst, zowel binnen als buiten de gemeenschap.

Door mannelijke overlevenden te negeren, creëren we hiërarchieën van slachtofferschap: vrouwen staan dichter bij het ideale slachtoffer, omdat zij het meest op het ideale slachtoffer lijken. We creëren een toenemende schaamte die mannen ervan weerhoudt hulp te zoeken. Dat leidt ertoe dat het gemiddeld 20 jaar duurt voordat mannen hun ervaring bekendmaken (Male Survivor Partnership UK). Er lijken meer heteromannen naar voren te komen dan queermannen. Dat is opmerkelijk. Dit kan worden toegeschreven aan de bijkomende minderheidsstress die uitgaat van de gemeenschap zelf en het falen van het leiderschap om een cultuur van zorg en instemming te bevorderen.

Welzijn herstellen
De discussie over seksueel geweld kan niet gevoerd worden zonder aandacht te besteden aan de behoeften van traumaslachtoffers. Bessel van der Kolk identificeert in 'The Body Keeps the Score' een aantal fundamentele waarheden over trauma. Drie daarvan zijn dat het herstellen van relaties en gemeenschappen centraal staat bij het herstellen van welzijn; het communiceren van ervaringen stelt onszelf en anderen in staat om te veranderen. We kunnen sociale omstandigheden veranderen. En zo omgevingen creëren die veilig zijn en waarin mensen zich kunnen ontplooien. Het betrekken van slachtoffers van seksueel geweld bij sociale veranderingen heeft een positieve invloed op zowel de overlevende als de rest van de gemeenschap. Dit ontkennen is een beroving van de fundamentele mensenrechten van gezondheid, non-discriminatie, lichamelijke en geestelijke integriteit en rechtvaardigheid.

Er is een stille epidemie onder ons. Laten we die een halt toeroepen
We moeten alle overlevenden empoweren en hen de kans te geven om te genezen. Vanuit een ethisch perspectief is het anti-utilitair om homoseksuele mannen te negeren in de discussie over seksueel geweld. Daarmee wordt de gemeenschap meer kwaad dan goed gedaan. We kunnen niet toestaan dat minderheidsstress of bestaande trauma’s zorgen dat we elkaar schade toebrengen. Het is de verantwoordelijkheid van een overlevende van seksueel geweld om te genezen. Maar als gemeenschap hebben wij de taak die genezing te ondersteunen.

Als we onszelf niet vertegenwoordigd zien in de wereld, gaan we op zoek naar een wereld waarin dat wel het geval is. Queer mensen weten dat als geen ander. Het monddood maken van queer mannelijke slachtoffers binnen de gemeenschap vormt een risico voor de gemeenschap zelf. We kunnen beter samenwerken om de stille epidemie onder ons te stoppen. Sterker nog: dat moet.