We hebben altijd gelijk en weten alles beter

Het is niet ondenkbaar dat de nieuwe partij Volt twee of zelfs drie zetels haalt bij de Kamerverkiezingen. Dat wordt dan de zoveelste loot aan de progressieve stam (‘linkse’ mag je van de politieke scherpslijpers in dit verband niet zeggen). Ook Bij1 (dat kun je geloof ik wel zonder reserves ‘links’ noemen) maakt kans op een zeteltje. Dat zou betekenen dat het progressieve kamp (of welke term je ook wil hanteren) uitgebreid wordt met twee partijen. Want we hebben al PvdA, GroenLinks, SP, Partij voor de Dieren en D66. Volgens sommigen mag je DENK ook nog meetellen. Daarmee kom je opgeteld uit op vijf à zes partijen. Niet heel weinig.

Maar niet alleen progressief Nederland heeft te lijden onder de politieke versplintering. Ook aan de extreemrechtse kant vindt iedereen graag het wiel opnieuw uit. Je hebt natuurlijk de PVV (circa twintig zetels volgens de polls) en Forum voor Democratie (vier à vijf virtuele zetels). Maar zij lijken gezelschap te gaan krijgen van JA21 (een Forum-afsplitsing, die gepeild wordt op twee tot drie zetels) en Code Oranje (wellicht één zetel). Aan deze kant van het spectrum is dus blijkbaar ruimte voor in totaal een kleine dertig zetels. Ik wil niemand in dit segment op een idee brengen, maar zou je met een fusie niet een veel machtiger fractie krijgen?

Het wordt, kortom, een drukte van belang in de nieuwe Tweede Kamer. Want daar zitten nu in totaal al dertien fracties. Dat aantal stijgt dus mogelijk naar zestien, zeventien, of nog meer. En dan laat ik Lijst Henk Krol (neigend naar radicaal rechts) en Splinter (een PvdD-afsplitsing, dus sektarisch links zou ik zeggen) nog buiten beschouwing. Genoemde twee partijen scoren momenteel nul zetels in de peilingen, maar wie weet of deze koeien (niet persoonlijk bedoeld Henk en Femke Merel!) toch nog hazen weten te vangen.

Hoe komt het toch dat dit niet erg grote land politiek zo versnipperd is? Waarom richt iedereen bij het minste of geringste een eigen partij op?

Om te beginnen natuurlijk omdat de voorwaarden niet heel streng zijn. Een nieuwe politieke partij moet een waarborgsom van 11.250 euro betalen, maar dat bedrag krijg je als het meezit weer terug. Ook dienen per kieskring dertig handtekeningen te worden opgehaald. Geen al te zware eisen, lijkt me. En als er dan zo’n 70.000 stemmen zijn verworven komt een partij in aanmerking voor een zetel.

Maar de vrij soepele toelatingsnormen kunnen niet de enige verklaring zijn. Dat er zo ontzettend veel partijen worden opgericht (er doen er alles bij elkaar 37 mee aan de verkiezingen!) moet ook te maken hebben met de volksaard. De conclusie ligt voor de hand: we zijn een land van calvinisten, van exegeten. Met andere woorden: van  haarklovers en muggenzifters. We weten alles beter en hebben altijd gelijk. Bij het minste of geringste houden we een Eigen Partij boven het doopvont. Of we scheiden ons af. Want we hebben niet alleen altijd gelijk, maar ook heel vaak ruzie. Het wemelt daarom van de afsplitsingen in de Kamer. In deze regeerperiode waren dat er drie, maar in de vorige niet minder dan zes.

Natuurlijk wil ik niet beweren dat er geen verschillen bestaan tussen de partijen die hierboven een progressief dan wel extreemrechts etiket kregen opgeplakt. Maar naast ideologische verschillen is er ook nog zoiets als strategie. Is het onderscheid zo groot dat het een eigen politieke lijst rechtvaardigt? Heeft het echt zin om vier jaar lang met een klein clubje volkomen gelijkgestemden voor Piet Snot in de Kamer te zitten? Misschien zouden de initiatiefnemers van een nieuwe partij (of afsplitsing) zich eerst eens duchtig achter de oren moeten krabben voor ze in actie komen.