Wat moet Nederland doen nu Israël de zaken op scherp zet

En nu China zich duidelijk manifesteert als een geopolitieke speler in het Midden-Oosten.

China heeft Benjamin Netanyahu een behoorlijke kool gestoofd. Op de dag dat hij naar Washington vertrok om daar het congres toe te spreken, bracht het een samenwerking tot stand tussen veertien (!) Palestijnse verzetsorganisaties, waaronder Fatah en Hamas. De volgende stap is een regering van nationale eenheid die zowel de West Bank als de Gazastrook onder zicht krijgt. Waarnemers stellen vast dat er nog heel wat water door de Jordaan zal moeten stromen voor het zo ver komt maar toch is dit een stap van wezenlijk belang. Tot nog toe leefden Fatah en Hamas min of meer op voet van oorlog.

De Israëlische regering heeft zich woedend uitgelaten over de door China begeleide verzoeningspoging: Fatah gooit het blijkbaar op een akkoordje met de moordenaars en de terroristen van Hamas.

Over de boodschap die China hiermee stuurt, heeft nog niemand het. Het manifesteert zich als wereldmacht door zich op dezelfde manier als het Westen en de Verenigde Staten te mengen in het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Tijdens de Koude Oorlog stonden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tegenover elkaar waarbij de ene partij het opnam voor Israël en de andere voor de Palestijnen. Zou dat terug kunnen komen?

Dat is nu moeilijk te zeggen, want Netanyahu is nog een tweede kool gestoofd. Ditmaal door hemzelf. Hij liet het Israëlische parlement, de Knesset, met een stevig ondersteunde motie een tweestatenoplossing afwijzen. Met andere woorden: het is alles of niets. Het is óf Israël, óf Palestina. Daarmee worden verzoening en compromis uitgesloten, tenminste zolang het Israëlische electoraat Netanyahu en zijn bondgenoten een meerderheid blijft geven.

De onverzoenlijkheid aan de andere kant is net zo groot. In kringen van Palestijnen en hun bondgenoten wordt het bestaansrecht van Israël ontkend. Dat is immers een koloniaal project, in het leven geroepen door immigranten van buitenaf die de autochtonen wegjaagden. Ook Palestijnen gaan voor alles of niets.

De twee partijen gunnen elkaar geen eigen staat.

De laatste tijd kom je op de sociale media steeds meer beelden tegen van joden uit de Tweede Wereldoorlog die zich laten wegvoeren met daarnaast zwaar en modern bewapende soldaten van de IDF. Dat zegt iets over een terugkeer van de getto-mentaliteit in Israël, maar dan op de manier van Warschau in 1943 toen de laatst overgebleven joden zich met binnengesmokkelde wapens liever doodvochten dan lieten wegvoeren. Die geest wordt weer vaardig over veel Israëli: het maakt niet uit wat de buitenwereld denkt, zegt of doet, ditmaal vechten we terug. We staan toch alleen. Wie ons aanvalt, krijgt het honderdvoudig op zijn boterham. Kijk naar Gaza, kijk naar de les die de Houthi's verleden week leerden. Honi soit qui mal y pense. Fuck de hypocriet protesterende wereld. 

Eenzelfde radicaliteit vindt men aan de Palestijnse kant. Het interesseert de strijders niet hoeveel burgers omkomen als zij met acties uit hun tunnels een Israëlische aanval uitlokken. De strijd gaat door. De dode vrouwen en kinderen zijn martelaren die stierven voor een goede zaak.

Met andere woorden: je kunt als wereldmacht wel een van beide partijen onder je hoede nemen maar je hebt hoe dan ook te maken met ongeleide projectielen. Je kunt ze nooit een totale veiligheidsgarantie geven. Anders heb je kans dat ze hun onderling conflict laten escaleren tot een wereldoorlog

Netanyahu wil behalve bij het congres nu ook op gesprek bij Biden, Kamala Harris en Trump. Trump zal hem inlijven als bondgenoot. Bij Biden en Harris staat hem een koele ontvangst te wachten. Het is misschien naïef en optimistisch maar men mag hopen dat een president Harris juist voeling zal zoeken met China omdat het in beider geopolitiek belang is de ontsteking van de Palestijns-Israëlische bom samen te demonteren omdat hun beider landen er even weinig belang bij hebben dat die ontploft.

Wat betekent dat voor Nederland? Het zou goed zijn als de Tweede Kamer zich met een motie van treurnis duidelijk uitsprak over de motie van de Knesset waarin een tweestatenoplossing wordt afgewezen. Met een tweede motie wordt Geert Wilders op zijn nummer gezet vanwege die stompzinnige tweet over Jordanië als thuishaven voor de Palestijnen. Dat idee heeft hij waarschijnlijk opgepikt tijdens zijn eerste verblijf op de kibboets. In de jaren zestig werd dat door Israëlische politici en hun vrienden graag gezegd: Jordanië is het natuurlijke thuisland van de Palestijnen.

Wat is daarvan de achtergrond? Tot diep in de jaren zeventig was ook voor Arabische leiders een onafhankelijke Palestijnse staat een gruwel. Vandaar dat in de Eerste Israëlisch-Arabische oorlog (die van 1948) het leger van de Jordaanse koning Abdallah de West Bank en de oude stad van Jeruzalem annexeerde. Egypte deed dat met de Gazastrook. Abdallah ontkende een Palestijnse identiteit en werd om die reden door een guerrillastrijder doodgeschoten. Ook in de ogen van zijn opvolger koning Hoessein waren de bewoners van de West Bank Jordaniërs en voor de rest niks. Tijdens de Zesdaagse Oorlog veroverde de IDF de West Bank, de oude stad Jeruzalem en de Gazastrook. Israël annexeerde alleen Jeruzalem. De overige gebieden werden bezet. Pas in juli 1988 gaf koning Hoessein officieel de soevereiniteit over de West Bank en Jeruzalem op. Hij beschouwde sindsdien de inwoners niet langer als burgers van Jordanië. Niettemin heeft het huidige Jordanië zeker drie miljoen inwoners met een Palestijnse achtergrond. Ze voelen zich achtergesteld omdat de machtsbasis van de dynastie wordt gevormd door Arabische woestijnstammen. Dat de huidige koning Abdallah II is gehuwd met een deftig Palestijns meisje, Rania Al-Yassin, stelt zijn Palestijnse onderdanen niet gerust.

Deze geschiedenis maakt de felle reactie van Jordanië op Wilders' tweet begrijpelijk. Men heeft daar geen inzicht in de finesses van de verhoudingen tussen de Kamer en het zogenaamde extraparlementaire kabinet. Onze ambassadeur in Jordanië en minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp hebben de schade al grotendeels hersteld. Het kan absoluut geen kwaad als een Kamermeerderheid zich nog eens duidelijk van Wilders distantieert.

Dan is er punt drie: in het hoofdlijnenakkoord staat dat het kabinet zal onderzoeken of het dienstig is de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem te verplaatsen.

Dat onderzoek kan kort zijn: geen sprake van. Zeker nu een meerderheid in de Knesset een tweestatenoplossing afwijst, zou zo'n verhuizing een verkeerd signaal betekenen. Een verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem is alleen denkbaar in het kader van een voltooide vredesregeling. Ook dat zou de Kamer bij motie moeten vaststellen.

Ten vierde zou het kabinet zijn natuurlijke neiging moeten beheersen de bemiddeling van China binnen de Palestijnse gelederen af te wijzen. Het zou juist een samenwerking van de Verenigde Staten, Europa en China moeten bevorderen om te zorgen dat er eindelijk recht wordt gedaan in het Midden-Oosten, hoe utopisch dat ook klinkt.

Tenslotte het volgende: pas op met met ongeleide projectielen. Daarom moet Nederland steeds weer bij elke gelegenheid op onmiskenbare wijze afstand nemen van de Israëlische va banque-politiek met het argument dat dit uiteindelijk zal leiden tot de laatste soldaten die de laatste kogels voor zichzelf bewaren.

En of er dan een Palestijns Palestina komt als de laatste lijken zijn weggeruimd? Tot nog toe hebben de Arabische leiders de Palestijnen en hun partijen alleen maar gebruikt als pionnen in hun onderling schaakspel om de macht. Zelfs na een ondergang van Israël zal een vrij en onafhankelijk Palestina een hersenschim blijven.

Alleen een regeling waar alle partijen zich in herkennen, kan zulke rampenscenario's voorkomen.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de optische telegraaf werkte niet bij mist maar ook nu kan alles door een foutje worden plat gelegd.