Wat moet ik met 4 en 5 mei?

Nico schrijft een serie over oorlog. Dit is het derde deel.

Volgens de organisatoren van deze herdenkingsdagen worden op 4 mei de militairen en burgers herdacht die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen of vermoord en op 5 mei wordt de vrijheid gevierd. De herinnering aan het verleden wordt met veel geld in stand gehouden. (Minstens 7,5 miljoen euro) Het lijkt soms net of dat hoe langer WO II geleden is, hoe belangrijker hij moet worden gevonden.

In de auto, op weg naar Antwerpen, hoorde ik op Radio 1 een spot die op 4 mei sloeg. Een stem zei: ‘Houd de oorlog levend.’ Op dat moment schoot door mij heen: Maak je geen zorgen stem, daar zorgen Poetin, Netanyahu en Hamas wel voor.

De mainstream media besteden deze dagen opvallend veel aandacht aan een oorlog die bijna 80 jaar geleden eindigde. Vooral de helden worden gememoreerd. Kritiek op de passieve houding van de meeste Nederlanders tijdens de jaren 40 – 45 klinkt nauwelijks. Het accent moet op herdenken vallen.

De vraag is hoe houdbaar 4 mei blijft? Blijven we niet te veel in het verleden steken? In het tv-programma Buitenhof zei Jaïr Stranders van het Theater aan de Dam daar zinnige dingen over. “Baken het verleden af en vraag dan wat dat voor deze tijd betekent. Het gaat niet alleen om de Holocaust. Benoem het ongemakkelijke. Zie 4 en 5 mei als een APK-moment en vraag je af hoe we het op dit moment als samenleving doen.”

Ik vind dat we er met zijn allen nogal een potje van maken. Dat verwijt ik mijzelf ook. Rechts lijkt in Europa en Noord-Amerika aan de winnende hand, met alle voorspelbare gevolgen van dien. In Nederland maakte een meerderheid van de kiezers een eventuele rechtse regering mogelijk. PVV en FDP heulen al dan niet openlijk met Poetin.

Rutte wordt zo goed als zeker zetbaas van de NAVO. En Derk Sauer stelt op de tv bij Sophie voor om Oekraïne met spoed tot de NAVO toe te laten.

Ik wil op 5 mei wel de vrijheid vieren, maar hoe doe je dat? Ik voel me vooral nogal machteloos.

Toch neem ik me voor om eerlijk te zeggen en schrijven wat ik vind en mij nog meer tegen de waanzin van iedere oorlog te verzetten. Tijdens de traditionele 2 minuten stilte denk ik aan een Rotterdamse Libanon-veteraan die zegt van zijn missie daar geleerd te hebben dat geweld een teken van onmacht is en dat hij daarom liever focust op wat mensen met elkaar verbindt. (Bron: AD).

Ik denk aan wat Israëlische militairen aan beelden op internet verspreiden. Je ziet militairen huizen plunderen, voedsel in brand steken, zingen in moskeeën, scholen opblazen, spelen met lingerie en gevangenen martelen. (bron: NRC) En ik denk aan Mieke van der Linden die tientallen knuffels verzamelt om daar in De Doelen een ‘Wunderkammer’ mee te vullen. Om de honger naar zachtheid en troost te stillen.

Volgende keer: De rol van de oorlog in mijn eigen leven