Wat mijn jaarnota energie (voorschot: €346) zegt over de stand van het land

Met een klemmend advies aan Sander Schimmelpenninck

Het gevreesde moment brak ook in huize Van der Horst aan. De jaarnota van Eneco, kwam binnen. Eerst het goede nieuws: ik krijg €606,19 terug. Nu het slechte: het nieuwe termijnbedrag is €346. Buiten alle proporties als je dit afzet tegen het verbruik in het afgelopen jaar. Voor de energieprijzen begonnen te stijgen, bedroeg het voorschot ongeveer €100 per maand. Verleden jaar oktober steeg het tot €148. En nu dit. Gelukkig bestaat er de mogelijkheid het termijnbedrag terug te brengen. Die is echter door Eneco beperkt. Lager dan €277 wordt niet geaccepteerd. Dat is om te voorkomen, zo legt het bedrijf uit, dat ik volgend jaar met een grote na-afrekening wordt geconfronteerd. Waar bemoeien die gasten zich mee? Ik ben geen bank en derhalve niet van zins Eneco gratis leningen te verschaffen. Dat haalt je de koekoek. Straks krijg ik het teveel betaalde terug in euro’s die door de inflatie veel en veel minder waard zijn geworden. De regering zou het afdwingen van dit soort voorschotten meteen moeten verbieden. Het is niet aan de klanten om een Japanse multinational te financieren. Eneco is grotendeels in het bezit van Mitsubishi.

Sinds een jaar of wat hangt er in mijn appartement een dubbele meter die door de netbeheerder wordt uitgelezen. De standen worden doorgegeven aan Eneco, dat mij elke maand dan ook de exacte gebruikskosten meedeelt. Het zou toch normaal zijn als gas en stroom apart worden afgerekend waarbij maandelijks achteraf de reële kosten voor elektriciteit worden geïnd.

Voor het gas kan dat helaas nog niet omdat de meter stamt uit de vorige eeuw.  

De jaarnota bevat gegevens over mijn verbruik: in totaal 757 kubieke meter gas en 2550 kWh aan elektriciteit. Dat is aanzienlijk minder dan in 2020/21. Toen bedroegen die cijfers 991 kubieke meter en 3087 kWh.

Geen wonder: er brandt nooit meer licht op plekken in het huis waar zich niemand bevindt. Apparaten met waakstand worden na gebruik van de stroom gehaald. De computer gaat af als hij langer dan een half uur niet in gebruik zal zijn. Alleen in de woonkamer hoeft de verwarming aan. En dan uitsluitend als mensen in huis zijn. Dat doe ik trouwens al jaren zo. Dat kan als je in een behoorlijk geïsoleerd appartement woont met dubbel glas.

Die 2550 kWh aan stroomverbruik op de jaarnota weerspiegelen het feit dat ik in de herfst van verleden jaar nog niet energiebewust was. Reëler is het voor de toekomst uit te gaan van  de afgelopen drie maanden. Dat levert een verwacht jaarverbruik op van 2280 kWh.

De prijsplafonds van de regering zijn 1200 kubieke meter gas tegen €1,50 per kubieke meter en 2400 kWh elektriciteit tegen €0,70 per kWh.

Laten we niet te beroerd zijn en voor het volgend jaar uitgaan van 2300 kWh en 800 kubieke meter. Dat levert voor gas een rekening op van €1200 en voor stroom €1610, totaal €2810. Oftewel €234,10 per maand. Ruim €100 euro minder dan het door Eneco gesuggereerde termijnbedrag van €346.

Wat betekent dit alles voor mij persoonlijk? Gecombineerd met de overige prijsstijgingen wordt het voortaan hand op de knip en serieus nadenken over elke niet direct noodzakelijke aankoop. De in een eerder stukje genoemde €16,50 voor twee koffie en twee punten taart valt nu buiten het budget. Het is niet alleen op zich te duur. Het is nu ook een luxe die ik mij niet langer kan veroorloven. De winkelstand zal merken dat mijn vrije bestedingsruimte is afgenomen. Net als die van miljoenen andere Nederlanders. Dit moet wel enorme gevolgen hebben voor de economie. Horeca en winkels worden behalve met uitval van klanten ook nog eens geconfronteerd met gigantische energierekeningen waarbij de mijne in het niet valt. Bovendien beginnen de terugbetalingen van de coronasteun en de inning van de uitgestelde belastingen. Dat kleine plusje waar de regering voor 2023 op hoopt,  wordt vast een krimp van heb ik jou daar.

Als opa van der Horst met zijn zuinigheid en zijn geïsoleerde appartement wat elektriciteit betreft nog maar net onder het verbruiksmaximum blijft, hoe moet dat dan zijn voor een gezin met kinderen? Of voor mijn leeftijdgenoten die niet – zoals ik – sinds 1971 premie betaalden aan het ABP? Het huidige prijsplafond is volstrekt onvoldoende om mensen met een gewoon inkomen uit de financiële moeilijkheden te houden. Laat staan als je in een huis met een slecht energielabel woont. Aan de overkant van de vijver ligt de Schimmelpenninckstraat. Die naam inspireerde Sander Schimmelpenninck om over het enkele glas, de kieren en de gaten daar een schokkende reportage te maken. Ik adviseer hem dringend daar nog eens op bezoek te gaan. De toestand moet daar met de huidige energieprijzen meer dan schrijnend zijn.  Ondanks de toeslagen die het kabinet voor de laagste inkomensgroepen in petto schijnt te hebben.

Wie profiteren zijn de Eneco’s van deze wereld. De regering vult de energienota’s aan tot de marktprijs. Ze zijn daardoor grotendeels van hun bedrijfsrisico verlost. De energiehandelaren zijn spekkoper, de energiegebruikers niet.

In onze VVE domineert een woningbouwcorporatie als grooteigenaar. Mocht die op het idee komen zonnepanelen op het dak te leggen, dan moet ik wel meedoen maar daar heb ik het geld niet voor. Van sparen kan onder deze omstandigheden geen sprake zijn en zonder een eigen inleg geen subsidie. Nu zal het misschien wel loslopen want Schiedam heeft zich nogal verslingerd aan stadsverwarming – ook van Eneco, die dan een monopolie krijgt. Dit vereist veel werk. Ook komen er hinderlijke haken en ogen aan het licht. Het zou verbazingwekkend zijn als ze reeds in 2030 aan mijn straat toe komen. Aan de andere kant: bij hoge druk wordt alles vloeibaar.

Toch: voor verdere verduurzaming heb ik geen geld. Dat komt er ook niet meer behalve als de straatprijs van de bankgiroloterij valt. Ook dit zal ik wel met miljoenen Nederlanders gemeen hebben.

En wie met deze stroomprijzen een warmtepomp aanschafte, blijkt met deze elektriciteitsprijzen grotelijks genaaid. Ook dat nog.

Tot zover de energietransitie. Arm moederland!

Bekijk hier Gezond Kapitalisme aflevering 5 van de serie Sander en de Kloof met daarin de verkrotte Schimmelpenninckstraat in Schiedam en zijn gesjochten bewoners.

Update:

Dinsdagmiddag werd bekend gemaakt dat het bodemtarief voor gas is verlaagd van €1,50 naar €1,45 per kubieke meter gas en dat voor elektriciteit van €0,70 naar €0,40 per kWh. Terwijl het plafond voor elektriciteit is verhoogd van 2400 naar 2900 kWh, blijft het plafond voor gas hetzelfde. Dit is inclusief energiebelasting en btw. De nieuwe bedragen gaan per 1 januari gelden. Ze zullen ook worden toegepast voor zakelijke kleinverbruikers. Voor de maanden november en december heeft het kabinet een 'tussenvariant' in petto. Huishoudens en andere kleinverbruikers krijgen op hun rekening een korting van €190 per maand. Dat wordt verrekend via de energieleverancier. Hoe dat gaat gebeuren, is nog onduidelijk. Logisch lijkt dat dit bedrag in mindering wordt gebracht op het termijnbedrag maar logica neemt in deze energiecrisis vaak bijzondere vormen aan.

De aanpassingen van de regelingen rond het prijsplafond voor energie zijn gunstig voor consumenten voor zover zij op of rond het prijsplafond weten te blijven. Wie met een slecht geïsoleerd huis zit – bijvoorbeeld een tochtige huurwoning of een monument waar je bijvoorbeeld geen dubbel glas in mag aanbrengen – is nog steeds de sjaak. Wat betekenen de nieuwe cijfers voor mijn berekening? Ik ging ervan uit dat ik het verbruiksniveau van vorig jaar zou kunnen handhaven. Ja, zelfs naar beneden kon brengen. Dat betekent een verbruik van 192 kWh aan stroom en 67 kubieke meter gas. Met de nieuwe tarieven levert dat een rekening op van €76,80 voor stroom en €97,15 aan gas, in totaal is dat €173,95. Dat is €2087,40 per jaar. In dat geval zou een termijnvoorschot van €185 gewettigd zijn. Meer niet. Nog een fors bedrag dat in veel minder gefortuneerde huishoudens keihard zal binnenkomen. 

Voor de maanden november en december geldt een noodprocedure. Iedere klant krijgt €190 korting op de maandrekening. Als het nieuwe tarief rond de €300 schommelt, scheelt dit inderdaad een slok op een borrel. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.