Wat je ziet is (niet altijd) wat je krijgt

Nog zes dagen en dan is het weer Prinsjesdag. Het gele bord richting ‘tribune’ staat al klaar voor Den Haag Centraal Station. Aan dat station wordt stevig gebouwd door stoere lieden met veiligheidshelm en oranje vestjes, en de vijf zit vandaag al vroeg in de klok. Het is 10.55 en even verderop komen diezelfde stoere mannen met werkschoenen en oranje vestjes mij vanuit een buurtsupertje tegemoet, blikje Hertog Jan losjes in de hand.

Misverstand één vandaag, het zijn geen bouwlui maar blijken staaklui. Ik had het embleem van de FNV even gemist.

In het park aan de Bezuidenhoutseweg is een kleine kermis gaande. Uit luidsprekers schalt Donna Summers “She works hard for the money!” , er staat een springkussen en een vrolijke gele kar waarop met dikke zwarte letters ‘De Frietkiet’ staat. Dat word vast een gezellige boel. Het enige wat nu nog mist is de suikerspin en een grote tros ballonnen. Weer iets dichterbij betrap ik mij echter op misverstand twéé. Oranje (FNV) en paarse (CNV, uiteraard in Kardinaal Paars) vestjes demonstreren hier gebroederlijk.

Het springkussen blijkt een podium met opblaasbare overkapping maar voor de rest vertoont het geheel bedrieglijk veel overeenkomsten met de activiteiten op Koningsdag. Niet eens zo gek dus voor de Hofstad. Naast het terrein staat een wagentje van de Gemeentereiniging met het ironische opschrift: Den Haag Werkt. “Maar vandaag dus even niet” denkt de besmuikte voorbijganger.

Goed overigens te weten dat stakingsleed in Nederland gesmoord wordt in bier, friet en opzwepende muziek. Langs de manifestatie lopend valt dan ineens een bordje op dat melding maakt van het ongezellige feit dat op deze plek geen alcohol genuttigd mag worden… De puzzelstukken vallen op zijn plaats en opgelucht begeef ik mij richting binnenstad.

Grote witte posters in de abri’s vertonen een trotse oranje V. Ooit, ergens in de lang vergeten periode ‘40-’45, werd die V door de bezetter uitgelegd als ‘V=Duitschland wint voor Europa op alle fronten!’ maar al gauw krabbelden voortvarende vaderlanders daar OZO onder en werd de guerrilla-betekenis ‘V voor Victorie, Oranje Zal Overwinnen!’. Nu geldt een en ander als opwarmertje voor de musical ‘Soldaat van Oranje’. Vanwaar toch die merkwaardige neiging tot het exploiteren van ons (inter-)nationaal oorlogstrauma? denkt de argeloze voorbijganger. ‘Vernieuwd’ meld een mysterieus onderschrift. Zo’n melding gaat meestal een verbeterd danwel ‘vernieuwd’ wasmiddel aan maar hier betreft het toch écht een musical met de Tweede Wereldoorlog als thema.

‘Vernieuwd?’ Nu met nog meer leed? Nog meer ‘blood and guts’? Humanitaire ellende en oude wonden openrijten in de vorm van entertainment?! Waarom niet: ‘Een gewelddadig avondje uit!’. Dat moet de oorlogsmarketeers toch ironisch, lekker op het randje, tongue-in-cheek voorkomen? U mag ‘m gratis gebruiken heren, tot hoger heil en glorie van uw wangedrocht!

Een vrolijk voorprogramma op de te bezoeken fototentoonstelling waar het deze dag allemaal om is begonnen. Fotomuseum Den Haag exposeert werk van Chris Killip, geboren en getogen op the Isle of Man en chroniqueur van de bevolking aldaar. Adembenemend echte mensen in hun verbijsterend ongewone habitat. Verweerde gezichten die grote gelijkenis vertonen met het woeste levenslandschap om hen heen. Dikke jassen, grove knopen, platte petten. Bij één foto het overbodige bijschrift: Krabben, mensen, honden. Want dat is precies wat je ziet… maar die compositie!

Eenmaal aan vaste wal fotografeerde hij de gewone man graag in zijn rommelige straten en afbraakwijken. Wachtend volk in een bushokje, kinderen zittend op de stoep, allen zo rond de seventies vastgelegd in onbarmhartig zwart/witbeeld. Prachtige vader met kind in de nek kijkend naar een parade: vettig haar in slierten, rouwrandnagels, bovenste knoop dicht maar geen stropdas en… wat een kop!

Bondig spreekt de meesterfotograaf over eigen werk als: “Chronology of a death foretold” en “Gewone mensen schrijven geen geschiedenis”. Wel dus. Laat u overdonderen en Gaat Dat Zien!