Wat je van sommige Palestina-activisten niet mag vertellen over Hamas

Kritiek op Hamas zou alleen bedoeld zijn om de misdaden van Israël aan het oog te onttrekken. Daarom weigeren pro Palestina activisten vaak om erop in te gaan. Dat noemen ze bij ons thuis wegkijken.

Het volgende mag je in sommige kringen niet zeggen:

Hamas is de Arabische afkorting van Islamitische Verzetsbeweging. Daarnaast betekent het woord 'enthousiasme'. Ondanks deze naam zet de orgnisatie zich in voor de vestiging van een islamitische staat tussen de Jordaan en de Middellandse Zee.

Ideologisch is de beweging nauw verwant aan de Egyptische Moslimbroederschap die de vestiging van een dergelijke staat in Egypte nastreeft. Het moet een theocratie worden waarin een strikte interpretatie van de sharia wordt toegepast. De staat garandeert dat verkeerde denkbeelden worden onderdrukt.

De meest invloedrijke ideoloog van deze beweging  was Said Qutb, die op 26 augustus 1966 in Caïro werd opgehangen nadat hij ervan beschuldigd was een staatsgreep voor te bereiden. Qutb bracht rond 1950 een tijd door als student in de Verenigde Staten, waar hij een master's degree haalde. Hij leerde de Westerse maatschappij met zijn vele vrijheden hartstochtelijk haten.

Terug in Egypte schreef hij tijdens zijn detentie als politieke gevangene in dertig delen het werk In de Schaduw van de Koran. Daarin bepleitte hij een zeer strikte en letterlijke toepassing van Allah's onfeilbare Woord en een daarmee samenhangende wetgeving. In het politieke systeem van Qutb wordt de politieke macht in handen gelegd van een streng islamitische voorhoede die elke oppositie keihard bestrijdt. Van vrouwenrechten in de moderne zin des woords kan geen sprake zijn. Alles wat met LHBTIq te maken heeft wordt vervolgd en met de dood bestraft. Moord op lichtzinnige moslims is gerechtvaardigd.

Hamas heeft deze leer met huid en haar overgenomen. Ze oefent sinds 2005 in de Gazastrook een dictatuur uit van islamitische snit. Schendingen van mensenrechten, zoals het martelen van verdachten of het zonder vorm van proces opsluiten, zijn aan de orde van de dag. Er is geen enkel argument om Hamas als een bevrijdingsbeweging te definiëren.

De pogrom op 7 oktober heeft laten zien wat je van deze vrome beweging te verwachten hebt. Verkrachting, marteling, moord, pogroms. Het gaat hier om niets ontziende fanatici die uit zijn op macht en niet op bevrijding. Wie zich in wil zetten voor het Palestijnse volk vindt in Hamas een belangrijk obstakel. En In de Schaduw van de Koran is met zijn model van een religieuze massa onder strikte leiding, is wat dat betreft vergelijkbaar met Mein Kampf. Alleen is het niet: 'Jij bent niets, je volk is alles' maar 'Jij bent niets. je God is alles'.

Van wie mag je dat niet zeggen? Hier op Joop citeert dr. Joost Jongerden van Wageningen Universiteit de ambassadeur van Palestina in Londen, Husam Said Zomlot. Channel 4 vroeg hem of hij de schanddaden van Hamas veroordeelde. De diplomaat antwoordde, dat dit soort vragen niet voortkwamen uit verontwaardiging over dit geweld. Het was meer om een gordijn dicht te trekken. De pogrom kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Die was het gevolg van 75 jaar onderdrukking door de zionisten. Jongerden stelt met waardering vast dat ook Yanis Varoufakis vragen naar de misdadigheid van Hamas weigerde te beantwoorden. Het moet gaan over de brede context van Israël als apartheidsstaat.

Joost Jongerden onderschrijft deze redenering. Hij roept als een soort getuige zijn idool, de Amerikaans-Palestijnse literatuuronderzoeker Edward Said, aan. Die was in het laatste kwart van de vorige eeuw beroemd om zijn boek Orientalism. Daarin legt hij uit dat beschrijvingen en kunstwerken met betrekking tot het Midden-Oosten een vals beeld geven van de werkelijkheid omdat ze getekend zijn door de vooroordelen van de Westerse beschouwers met hun denkbeelden over het fatalisme van de Oosterlingen en hun erotische, decadente inslag.

Saids waarschuwingen blijven actueel. Het is echter de vraag of we veel aan hem hebben met betrekking tot de rol van Hamas in de huidige tragedie. Orientalism geeft voedsel aan wie Israël wil definiëren als een koloniaal project maar je hebt er weinig aan om Hamas te plaatsen, behalve als een bende door religie verblinde beulen.

Het is dan ook volkomen flauwekul om democratisch en humanitair geïnspireerde veroordelingen van Hamas buiten de discussie te plaatsen omdat daardoor het zicht op de totale problematiek verdwijnt. De Palestijnse onafhankelijkheidsbeweging heeft in de loop der decennia heel wat terreurdaden en moorden op haar naam gebracht. Ze haalde voor het eerst op grote schaal de Westerse media door middel van vliegtuigkapingen en het bloedbad onder de Israëlische atleten in München. Hamas is alleen maar de zoveelste loot aan een stam die ook een jaar of 75 oud is. 

Wie probeert dit soort schanddaden te verdonkeremanen omdat ze alleen maar worden genoemd om het grote geheel aan het zicht te onttrekken, zoals de Palestijnse ambassadeur in Londen doet, laadt de verdenking op zich de praktijk van Hamas niet zo erg te vinden. "Moet kunnen", om het op zijn Hollands te zeggen. Waar gehakt wordt vallen spaanders.

Zo word je dan de bondgenoot van een religieuze terreurbeweging. Tenzij je natuurlijk categorisch weigert onprettige feiten voor je te houden omdat ze feiten zijn. Dan vraag je zo'n zalf nog een keer: 'Wat vindt U nou van de aanpak van Hamas?' En je blijft het vragen. Uit naam van vrijheid, gelijkheid en broederschap.

Bij de afbeelding: de Oriënt door Westerse ogen. Schilderij van Mantegazza. Hier had Edward Said nou problemen mee.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: kronkelwegen naar Wilders I