Wat is het alternatief voor een fusie van PvdA en GroenLinks?

PvdA en GroenLinks houden zaterdag allebei een ledenraadpleging over het voornemen van hun fracties één onderhandelingsteam te vormen in de kabinetsformatie. Ik vermoed dat het hierbij niet zal blijven en dat de twee partijen op weg zijn naar een totale fusie. En ik vermoed dat verreweg de meeste leden dit ook vermoeden.

Tegen het plan om tijdens de formatie de fracties te laten samengaan bestaat veel verzet, vooral in de PvdA. Voormalig partijvoorzitter Hans Spekman zou het ‘onvoorstelbaar slecht’ vinden als het doorgaat. ‘Weg traditie, geschiedenis en sociale democratie.’ Zaterdag zal er dan ook een motie in stemming komen van een groep PvdA’ers om te stoppen met de kabinetsformatie. Het versmelten van de twee fracties zou daarmee automatisch van de baan zijn.

Bij GroenLinks zal het wel wat rustiger blijven, want daar mogen geen moties worden ingediend. De bijeenkomst van zaterdag heeft meer het karakter van een bijpraatsessie. Niettemin staat ook bij deze partij lang niet iedereen te juichen bij het voornemen om de fracties te verenigen. Het protest is wel afkomstig van gemeenteraadsleden en andere relatief laaggeplaatsen. Zij denken dat partijleider Jesse Klaver bezig is de verkiezingsnederlaag van 17 maart te verbloemen. De kringen rond Klaver zelf doen er het zwijgen toe, misschien omdat zij beseffen medeverantwoordelijk te zijn voor die nederlaag.

De weerstand tegen een fusie is begrijpelijk. Het is nooit leuk als de partij waarvoor je zo lang hebt gestreden en die ooit – in het geval van GroenLinks nog maar heel kort geleden – triomfen vierde, opgeheven dient te worden. En daar komt de eenwording met een andere partij toch op neer. Inderdaad: weg traditie en geschiedenis.

De vraag is wel wat het alternatief zou zijn. De PvdA-motie adviseert om maar eens rustig in de oppositie te gaan en dan verder te kijken. Maar dat heeft de PvdA de afgelopen vier jaar gedaan, met bijzonder weinig succes. De partij haalde in 2017 negen zetels en op 17 maart waren het er weer zo veel (of zo weinig). Terwijl ze in het toch echt niet zo ver verwijderde verleden op enkele tientallen zetels kon bogen en één van de grootste partijen van het land was. Oppositie voeren heeft de voorbije vier jaar niets opgeleverd. Waarom denken de indieners van de motie dat dat de komende vier jaar anders zal zijn?

Bij GroenLinks is het zelfs nog erger. Die partij moet tegenwoordig door het leven met niet meer dan acht Kamerzetels. Dat waren er in de vorige regeerperiode nog veertien. Ze is dus zes zetels kwijtgeraakt. In 2017 had GroenLinks nog volop de kans te gaan regeren. Doordat het star vasthield aan zijn eigen Grote Gelijk ging dat niet door. Heel nederig legt Klaver nu bij voorbaat al het hoofd in de schoot. Hij wil hoe dan ook het kabinet in. Desnoods, zo wordt gefluisterd, zonder de PvdA, al spreekt hij dat laatste met klem tegen.

Hoe dan ook: PvdA en GroenLinks hebben samen nog maar zeventien zetels. Dat waren er enkele jaren terug meer dan veertig, en iets langer geleden zelfs meer dan vijftig. Je kunt natuurlijk altijd hopen dat het tij zal keren. Maar of dat realistisch is, terwijl het linkse gedachtegoed overduidelijk – ook internationaal – in het verdomhoekje zit?

Waarschijnlijk is het veel verstandiger om te aanvaarden dat de feiten zijn zoals ze zijn en dat een samengaan van de twee partijen onvermijdelijk is geworden. Het mag dan zonde zijn dat het nodig is, het kan niet anders. Vroeg of laat (vermoedelijk vroeg) moet het toch een keer gebeuren. Overigens zijn PvdA en GroenLinks van oorsprong allebei fusiepartijen. Al is het in het tweede geval meer dan dertig en in het eerste geval zelfs vijfenzeventig jaar geleden dat ze tot stand kwamen.