Wat gaat Volt in de gemeenteraad doen? Een rondgang door Nederland

Bij Volt hebben ze de gemeenteraadsverkiezingen heel serieus aangepakt. Volgens sommigen té serieus: er zijn in de tien deelnemende gemeenten lokale besturen, kandidatencommissies, procedures, beleidsprogramma’s en verkiezingsprogramma’s opgesteld. De verkiezingen van 16 maart zijn de eerste serieuze toets of Volt meer is dan eendagsvlieg met een handjevol Kamerleden: kan de partij op meerdere niveaus aanslaan, goede mensen vinden, met nieuwe ideeën komen en een nieuwe cultuur brengen? In de peilingen gaat het al prima: bij Maurice de Hond is Volt inmiddels de vijfde partij van het land.

Weten we wel wat Volt voor partij is en waar deze op lokaal niveau voor staat? Wat wil Volt in deze tien gemeenten gaan doen? Hoog tijd voor een rondgang langs toekomstige raadsleden. Niet langs de lijsttrekkers, want die krijgen ongetwijfeld nog wel media-aandacht. Ik praat de komende weken met de nummers twee in de tien gemeenten waar Volt meedoet: Amsterdam, Arnhem, Den Bosch, Delft, Eindhoven, Enschede, Maastricht, Rotterdam, Utrecht en Zwolle. Wie zijn de nieuwe gezichten van Volt, wat inspireert ze en welke ideeën hebben ze? Wat is er ‘Volt’ aan ze?

Tijd om drie prangende vragen op de nieuwelingen af te vuren.

1. Welke ambities? In alle gemeenteraden is er versnippering: steeds meer kleine fracties. Het wordt daardoor steeds moeilijker om alle lokale thema’s bij te houden, op alle terreinen effectief te zijn en al het beleid te overzien, laat staan te controleren en er met burgers over te praten. Daarom is het niet alleen de vraag wat de ambities van de Volt-kandidaten zijn, maar vooral ook wat hun prioriteiten zijn. Hebben ze alleen algemene ambities of ook concrete punten waar ze sowieso aan willen werken? Wat willen ze agenderen? Zijn ze na deze vier jaar ergens op af te rekenen? Wat brengen ze voor nieuws?

2. Hoezo de EU? Volt heeft zich in 2021 laten zien als pro-Europese partij die vaak Europese samenwerking wil zoeken en daarom op meerdere bestuurlijke niveaus actief is, van Brussel tot aan de gemeenteraad. Dit roept de vraag op wat gemeenteraden met de EU te maken hebben. Hoe moet een Europese partij volgens de kandidaten op lokaal niveau functioneren? Wat is er Europees aan Volt in de gemeenteraad? Gaan kiezers daar straks iets concreet van merken of is de EU slechts een algemene inspiratiebron? Bij welke onderwerpen maakt de Volt-focus op de EU een essentieel verschil?

3. Waarom Volt? Veel partijen hebben moeite om lokaal voldoende kandidaten te vinden voor de gemeenteraad. Volt had die problemen ook: in vijftien gemeenten doet de partij bij nader inzien – ondanks de aanvankelijke aankondiging – niet mee. De vraag is dan ook hoe Volt deze nieuwe gezichten opeens heeft aangeboord. Hebben ze eerder overwogen actief te worden? Waarom is Volt voor hen een optie en waren andere partijen dat niet? Of maakt het ze weinig uit? Waren ze eerder actief? Waarom zijn ze elders vertrokken en hebben ze zich bij Volt aangesloten?

Of Volt echt staat voor een nieuwe bestuurscultuur, meer samenwerking en een meer internationale blik is nog even afwachten, maar één ding maakt de partij nu al uniek: de kandidaten willen dolgraag in gesprek over hun ambities. Alle nummers twee zeiden binnen een paar dagen ja tegen een interview. En dus ga ik de komende weken het land in. Tot aan de gemeenteraadsverkiezingen van half maart spreek ik ze allemaal. Maandag aflevering 1: Arnhem.