Wat gaan we doen na weer een macaber drama aan de grens van Europa?
Dit weekend zijn in Melilla en Ceuta drieëntwintig jonge jongens omgekomen bij hun nieuwste poging Europa in te komen. De filmpjes op TikTok en andere sociale media laten ons zien hoe de jongens doodstil op elkaar gestapeld liggen; we kijken goed of ze nog bewegen; sommigen doen dat inderdaad, snel en afwerend als ze plotseling worden afgetuigd door de gezagsdragers - anderen bewegen af en toe een beetje. Tot ons afgrijzen zien wij toch echt stapels jongens er voor dood bij liggen. Mijn hart breekt van zoveel vergeefse levenloosheid.
Hier kom ik vandaan, tien kilometer verderop bij Nador in Noord-Afrika. Deze jongeren komen van duizenden kilometers verder. Te voet uit het bloedige Soedan of het hongerige Kenia, waar de klimaatverandering het land heeft bereikt en ondragelijke droogte brengt. Deze jongeren probeerden dit weekend met al hun levensdrift de grensbewakers te trotseren en over het vrijwel onneembare hek heen te klimmen, dankzij hun verzamelde aantal. Ze weten dat veertienhonderd klimmers falen en zevenhonderd er soms ondanks alles toch in slagen de hekken te overwinnen om hoopvol asiel aan te kunnen vragen in de Spaanse enclave.
Europa in Afrika
Maar wacht eens even, hoezo Spaanse enclave? Dit is onze Europese grens in Afrika. Wie Melilla of Ceuta betreedt, komt Europa binnen. Zuid-Europa in Afrika, net zo Europa als Oost-Europa is voor Azië. Hebben wij echt geen beter idee voor Melilla als graf? Iets wat maakt dat mensen in de kracht van hun leven dit bestaan tot waarde kunnen maken, hetzij voor hun terugkeer, hetzij voor hun verdere reis? Wat als wij van deze macabere hel een school maken? Het graf van de Spaanse enclave kan het opvangcentrum van Europa worden. Het kan, de ruimte komt vrij, de ondernemers verhuizen momenteel naar Marokko en Europa. Anders dan in Ter Apel stellen wij de school centraal; laten wij de jonge vluchtelingen leren lezen en rekenen, hen een nieuw vak leren waarmee zij met goed fatsoen terug kunnen naar hun land om met nieuwe kennis en vaardigheden de problemen te gaan oplossen, óf ons in Europa uit de arbeidstekorten komen helpen. De school, daarmee begint de vrijheid.
Verspilling
Waarom gebeurt dat niet? Hoe kan het dat in Marokko rond de dorpen waar mijn familie woont de jonge toekomst van Afrika al meer dan tien jaar beestachtig in het wild opgroeit, behandeld als criminelen en racistisch bejegend tot het af en toe ontploft. De kinderen van de vluchtelingen worden op de straatstenen geboren, ’s nachts lopen deze piepjonge lijmsnuivers als versufte dieren restjes Fanta te zoeken om hun honger te stillen. Hele generaties die zowel de arbeidsmarktcrisis als de klimaatcrisis kunnen helpen oplossen, vernietigen wij juist daar aan de Europese grens in Afrika. Iedereen die Marokko bezoekt per auto, gaat bij de entree door de grond van ellende en ook de Marokkaanse autochtone bevolking lijdt eronder als zij zien hoe het rijk der democratie hooggesloten potdicht blijft, hoe groot de behoefte aan opvang ook is.
Gaan de Europese gelden die wij Marokko betalen soms naar de gewapende bewakers aan Marokkaanse zijde? Zo zonde, deze verspilling van mensenlevens! Marokko ontvangt budgetten uit Europa om vluchtelingen op te vangen. Was het onze bedoeling als Nederlandse Europeanen dat de Marokkaanse regering van ons geld hogere hekken koopt en asfaltwegen aanlegt opdat de grensbewakers zich sneller kunnen verplaatsen?
Slavernij
Donderdag herdenken wij met Keti Koti de slavernij. Toch gaat wat wij nu doen in Afrika over uitbuiting en gevangenschap, wij leveren voer voor mensenhandelaren die hun cliënten seksueel misbruiken, beroven en massaal de zee op sturen in wrakke bootjes. Dat is niet wat wij geleerd hebben van ons slavernijverleden, de grote wereldoorlogen en de Marshallhulp. Wij kunnen onszelf niet voor de gek houden, dwars door onze welvaart heen voelen wij de last van het besef dat wij staan op de schouders van onze offers; wij zijn blij met onze vooruitgang, maar als het u vergaat als mij, kunnen wij dit stemmetje in ons hart niet negeren: ‘mensen hebben hiervoor met hun bloed, zweet en tranen betaald’.
Laten we om te beginnen maar eens onderzoeken hoe nu opnieuw alweer dit macabere drama met al die doden dit weekend kon gebeuren en dan aansluitend meteen onder de loep nemen wat met de Europese budgetten gebeurt om de vluchtelingenopvang te regelen en vervolgens op een rijtje zetten wat nodig is om van de enclaves Melilla en Ceuta de betere versie van Ter Apel te maken; beter - want ingericht om Afrika er bovenop te helpen, dankzij nieuw geleerde vaardigheden door jonge volhardende moedige en daardoor veelbelovende vluchtelingen die wij als Europeanen opvangen en onderwijs geven in Melilla en Ceuta. Dat scheelt een hele serie preken en speeches over beschaving. Laten wij zo de levens redden van mensen die bedoeld zijn om te leven in vrijheid, niet om uitgebuit en neergeslagen te worden.